هر کاو نَکُنَد فهمی زین کِلکِ خیال‌انگیز/ نقشش به حرام ار خود صورتگر چین باشد

 کلک خیال انگیز جهان فانی است یا باقی بسته به نگاه ما و جهان بینی ما. هر نقاش کلکی دارد و صورتگر چین یا همان نقاش چین چند وجه داره، اول از مانی پیامبر نقاش که به چین پناهنده شده بود را گویند.وی چون در آن زمان بیسوادی بیداد میکرد گفته هایش را بشکل نقاشی نسل به نسل انتقال میداد. کلک خیال انگیز همان بوم نقاشی است و استعاره ایست از  این زندگی.ز لعل تو گر یابم انگشتری زتهار صد ملک سلیمان ( به یقین ) زیر نگین باشدشیراز کلک خیال

 انسانی که از اصل خود و خدایی بودن دور افتاده و در نتیجه دور افتادن، خاطرش حزین شده نمیتواند مانند حافظ شعر تر و تازه بسراید. معنی تمام قضایا این بوده و در این یک نکته نهفته است که بفهمیم دور افتان از خدا خزن و اندوه و توصل به خدا و یکی شدن مظهر شادی و شادمانی است. با برگشت به اصل خود یعنی خدایی بودن است که در دایره قسمت جام می و با دور شدن از خداست که قسمت ما خون دل خوردن خواهد بود. تا نتوانیم به کلک یا قلم سحر انگیز پی ببریم به نقش خودمان هم نخواهیم توانست پی برد اگرچه نقاش ماهر چینی باشیم. از ابتدای خلقت در دایره قسمت بدین گونه بوده که خون دل خوردن نصیب جدا شدگان از خدا و جام می و شادی نصیب پویندگان خدا باشد این از خاطر حافظ هم دور نخواهد شد چون قانون ازلی و ابدی است.  

دوم گویند که در زمان حافظ صورتگران چین یا به امروز پرتره تیست های چین بسیار معروف بودند.

در جای دیگر حرف از بت چین استکه به ضرس قاطع بودای پیامبر را نشانه گرفته.

بی شک حافظ شیراز مان دریایی ستکه هر کس به اندازه درک و فهم خود کوزه ی حقیر خود را از آن پر آب میکند به گمان اینکه کل دریا را با خود برده در حالیکه همگی در اشتباهیم.

و بی شک شعر حافظ سرچشمه ی شکاکیت استکه باید به همه چیز و همه کس شک کرد حتی به خود حافظ جان.

حافظ تو خود حجاب خودی از میان برخیز

نیمای همیشه یوشیج در این مورد به حافظ میتازد و میگوید

حافظا این چه کید و دروغی ست     کز زبان می و چنگ و ساقیست؟

اگر حافظ شیرازمان تا به امروز باقی ست آنرا بیشتر از هر چه مدیون شاه شجاع بوده که وی، شاعر درباری، وی بوده. بنابراین میتوان شعر حافظ جان را بدینگونه هم نگاشت،

در کار گلاب و گل ..............    کان شاعر درباری وین پرده نشین باشد.صورتگری یا نگار گری خود پیشینه دیریازی در چین دارد و حتیخط امروز چینی هم ماننده نقاشی است و از دیگر سو نگار های مانی و نقاشی هایش بتان و مهرویان چینی را به نمایش می کشید ند تا اینکه مغولان شاهی ایران را بدست اوردند هنرمندان با نگاهی که به خوانین مغول می انداختند قیافه انها به نظر بزرگ زاده می امد چون هنر مند زیر اثر شرایط اجتماعی قرار می گیرد و اقا زاده و بزرگ ان دوران مغولان بودند و چنین بود که مینیاتور نقش چشمان کشیده مغولان را به ارث برد ، ببینید می فرماید ای بت چین ای بت چین ای صنم که یعنی ای مهروی چینی ای زیبای چینی و ان موقع در تصور هنر مند و شاعران تصاویر مغولان زیبا به نظر می امده حتما اما امروز کمتر کسی چینی ها را زیبا می بیند و بیشتر مردم، مردم ملت های پول دار دنیا را زیبا می بینند و این هم غلط است و روزی به نوشته های ما به عنوان سند زیبا شناختی دوره ما نگاه می کنند.(با اندکی تصرف کلک خیال)