این بیت از مثنوی مولانا را معنی کنید و مفهوم آنرا بیان نمایید
خشم خود بشکن تو مشکن تیر را
چشم خشمت خون شمارد شیر را
✏ «مولانا»
٤ پاسخ
با سلام
تیر در بیت قبل هم آمده و اشاره به آیه ۱۷ سوره انعام دارد که خداوند به پیامبر فرمود: تو تیر پرتاب نکردی ، خدا بود که تیر (به سوی دشمنان) پرتاب کرد.
وقتی تیر قضای الهی به تو اصابت می‌کند خشمگین نشو و با آن ناسازگاری نکن، هر چه از خدا رسد مانند شیر گواراست بر وجودت امّا با دیده ی خشم که بنگری، شیر سفید را تشخیص نمی‌دهی و حتّی آن را چون خون می‌بینی.
قضای الهی برای اهل ایمان همچون شیر، جانبخش و گواراست ولی برای اهل دنیا، سخت و ناخوشایند و جان‌فرسا است.
این بیت از مثنوی مولانا به این معناست که:
خشم خود بشکن تو مشکن تیر را: به جای اینکه در هنگام خشم به دیگران آسیب برسانی، خشم خود را کنترل کن و آن را بشکن.
چشم خشمت خون شمارد شیر را: وقتی که در حالت خشم هستی، حتی چیزهای خوب و بی‌ضرر را هم به شکل بد و خطرناک می‌بینی.
مفهوم کلی این بیت این است که خشم می‌تواند دیدگاه و قضاوت ما را تحریف کند و باعث شود که حتی چیزهای خوب و بی‌ضرر را به شکل بد و خطرناک ببینیم. بنابراین، بهتر است خشم خود را کنترل کنیم تا بتوانیم به درستی قضاوت کنیم و به دیگران آسیب نرسانیم.
هرچند من مثنوی را نخواندم ولی برای معنی فکر میکنم به هنگام شیر دوشیدن در گذشته چوبی یا تیرکی در دست میگرفتند و با آن اگر حیوان ثابت نمیماند اورا میزدند و بعضا باعث زخمی شدن و چکیدن خون در شیر میشد و بعد چه بسا فرد از ناراحتی اینبار چوب را می شکست که شاید شاعر به او نهیب میزند که بجای شکستن تیر یا تیرک یا تیرچه که استعاره ای از زدن حیوان است ، بهتر است بر خشم مسلط شد زیرا که قبل از خونی شدن شیر تو میتوانستی نتیجه آن خشم را ببینی یا پیش بینی کنی. امیدوارم بیراحه نرفته باشم در معنی شعر .
هرگاه که تیر قضا برسد و تو را آزرده کند خشم و غضب خود را فرو خور و آن تیر قضا را فرو مشکن زیرا که در حالت خشم چشم غضبت شیر را خون می‌انگارد.
تیر قضا برای اهل یقین به منزله شیر گوارا و جانبخش است و در نظر اهل هوی و اصحاب دغا، خونین ناپاک و ناگوار (شرح استاد کریم زمانی)
پاسخ شما
