آرایه ی "تلمیح "

این بیت شهریار را در نظر بگیرید 

" برو ای گدای مسکین در خانه علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را

با شنیدن این بیت شهریار  بلافاصله  به یاد داستانی می افتیم که حضرت علی(ع) در موقع رکوع  انگشترش را به فقیری بخشید .  این یعنی تلمیح

تلمیح یعنی با خواندن یک جمله و یا یک بیت و یک آیه  در یک متن ادبی و فصیح به یاد یک  جمله ، حدیث و یا آیه  ، داستان و یا واقعه ای   بیفتیم . 

قرآن از این آرایه بیشترین استفاده را کرده است ولی چون بیشتر ما با قرآن مانوس نیستیم منظور قران را نمی فهمیم .  در آیه زیر دقت کنید: 

وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ

و نماز را بپاداريد و زكات را بپردازيد و همراه با ركوع كنندگان، ركوع نماييد.

آیا این آیه ما را به یاد زکات دادن حضرت علی در حین رکوع نمی اندازد . 

در آیه بعد دقت کنید 

إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ ﴿ مائده ۵۵﴾

ولیِ شما تنها خدا و پيامبر  اوست و كسانی كه ايمان آورده‏ اند همان كسانی كه نماز برپا می ‏دارند و در حال ركوع زكات می‏ دهند.

در آیه قبل اشاره نمی کند رکوع کنندگان چه کسانی هستند . فقط دستور می دهد پشت سر آنها رکوع کنید به عبارتی بهتر از آنها اطاعت کنید چون افرادی که به آنها دستور می دهد با رکوع کنندگان رکوع کنند از ماجرا خبر دارند . 

در ایه بعدی می فرماید :شاید خود را به نفهمی بزنید و حقیقت را کتمان کنید .اگر خود را به نفهمی بزنید من خودم رکوع کنندگان را معرفی می کنم .وَهُمْ رَاكِعُونَ 

قرآن در این آیه به جای  سجده به رکوع اشاره می کند در حالی که سجده زیبا تر از رکوع است .  ولی مسلمانان از یک ماجرا باخبرند .و آن هم این است که پیامبر دستور داده و واجب کرده "  در نماز فقط در رکوع هست که می توان به امام رسید .