این یکی شیراست اندر بادیه /وآن یکی شیراست اندر بادیه .//این یکی شیراست کآدم می خورد /وآن یکی شیاست کآدم میخورد .
معنی کلمات شیر و بادیه در ابیات زیر چیست ؟
این یکی شیراست اندربادیه آن یکی شیراست اندربادیه
این یکی شیراست کآدم می خورد ؤآن یکی شیراست کآدم می خورد .
٣ پاسخ
شیر اول حیوان بادیه اول بیشه
شیر دوم شیر خوراکی بادیه دوم ظرف
کلمه «شیر» در مصرع اول به معنی حیوانی از گونهی گربهسانان است که درندهخو است. اما همین کلمه در مصرع دوم نوشیدنی سپید رنگ است.
کلمه «بادیه» در مصرع اول به معنی «صحرا و یا بیابان» است ولی در مصرع دوم به معنی ظرف و یا کاسه است.
معنی شعر: این یکی شیری است که در صحرا و بیابان یافت میشود در حالیکه آن یکی شیر نوشیدنی است که با ظرف و کاسه نوش میشود. شیر اول آدم را میدرد و میخورد و شیر دوم را آدم مینوشد و میخورد.
در این ابیات از مولانا، واژههای شیر و بادیه هر کدام دو معنای متفاوت دارند که به زیبایی بازی زبانی ایجاد کردهاند:
شیر در بیت اول میتواند به حیوان درنده (شیر جنگل) و همچنین شیر خوراکی اشاره داشته باشد.
بادیه میتواند هم به بیابان (جایی که شیرِ درنده زندگی میکند) و هم به کاسه یا ظرف (که شیر خوراکی در آن ریخته میشود) اشاره کند.
بنابراین، بیتها را میتوان اینگونه تفسیر کرد:
1. "این یکی شیر است اندر بادیه" → این یکی، شیر (خوراکی) است در ظرف.
"آن یکی شیر است اندر بادیه" → آن یکی، شیر (درنده) است در بیابان.
2. "این یکی شیر است کآدم میخورد" → این یکی، شیری است که انسان مینوشد.
"آن یکی شیر است کآدم میخورد" → آن یکی، شیری است که انسان را میخورد!
مولانا با این بازی واژگانی، نشان میدهد که یک واژه میتواند معانی کاملاً متفاوتی داشته باشد و فهمیدن حقیقت هر چیز، وابسته به شناخت دقیق مفهوم آن است.