این ابیات از حافظ را معنی و مفهوم آنرا شرح دهید
مرا چشمیست خون افشان ز دست آن کمان ابرو
جهان بس فتنه خواهد دید از آن چشم و از آن ابروغلام چشم آن ترکم که در خواب خوش مستی
نگارین گلشنش روی است و مشکین سایبان ابرو
هلالی شد تنم زین غم که با طغرای ابرویش
که باشد مه که بنماید ز طاق آسمان ابرو
٢ پاسخ
این ابیات از حافظ به توصیف معشوقهای با ویژگیهای زیبا و فریبنده پرداختهاند و نشاندهنده احساسات عمیق شاعر نسبت به او هستند. در زیر معنی و شرح هر بیت آمده است:
1. **"مرا چشمیست خون افشان ز دست آن کمان ابرو / جهان بس فتنه خواهد دید از آن چشم و از آن ابرو"**
معنای بیت: من چشمی دارم که از دست آن کمان ابرو، خون میریزد (به این معنا که به شدت شیفته او شدهام و عشق به او مرا به حالتی آورده که مانند خون جاری میشود). دنیا شاهد بسیاری از فتنهها خواهد بود به دلیل آن چشمان و ابروهای او.
شرح: شاعر در این بیت از زیبایی و تأثیر عمیق چشمان و ابروهای معشوقه صحبت میکند که قادرند در دلها فتنه ایجاد کنند و باعث درد و رنج عاشق شوند. «کمان ابرو» به انحنای زیبای ابروهای معشوقه اشاره دارد.
2. **"غلام چشم آن ترکم که در خواب خوش مستی / نگارین گلشنش روی است و مشکین سایبان ابرو"**
معنای بیت: من بنده و فدایی چشم آن ترک مستم که در خواب خوش مستی به سر میبرد و چهرهاش مانند باغی نقشبرجسته و ابروانش مانند سایهبان مشکین است.
شرح: شاعر خود را بنده و فدایی چشمان زیبای معشوقهای که ترک (به معنی زیبا و جذاب) است معرفی میکند. «نگارین گلشن» استعاره از زیبایی و جذابیت چهره معشوقه و «مشکین سایبان» به سیاهی و زیبایی ابروهای او اشاره دارد.
3. **"هلالی شد تنم زین غم که با طغرای ابرویش / که باشد مه که بنماید ز طاق آسمان ابرو"**
معنای بیت: بدنم از این غم مانند هلال ماه نازک و لاغر شده است، آن هم به خاطر طغرای ابرویش. که باشد مه (ماه) که بتواند از طاق آسمان ابرویش نمایان شود؟
شرح: شاعر از غم عشق چنان لاغر و ضعیف شده که به هلال ماه تشبیه میکند. «طغرای ابرو» به انحنای زیبای ابروها اشاره دارد و شاعر میگوید که هیچ ماهی نمیتواند با زیبایی ابروهای معشوقه برابری کند.
این ابیات به طور کلی از عشق شاعر به معشوقهای با زیبایی فوقالعاده و تأثیرگذاری زیاد سخن میگویند و به وصف چشمها، ابروها و چهرهی جذاب او میپردازند.
غزل شماره ۴۱۲ حافظ محصول طبع آزمایی شاعر در دوره اول حکومت شاه شجاع است که با ردیف ابرو سروده شده و روی دل شاعر در پرورش مضامین آن به جانب شاه شجاع است. کمان ابروی یار و دلدار چشمِ حافظ را خونافشان کرده است یعنی بجای اشک خون میگرید. از دست چشم و ابروی محبوب همه عالم پر از آشوب خواهد شد و حافظ غلام چشم مست معشوق است. حال معنی ابیات:
مرا چشمیست خون افشان ز دست آن کمان ابرو
جهان بس فتنه خواهد دید از آن چشم و از آن ابرو
از دست آن یار کمانابرو اشک خونین از چشمهایم روان است، عاقبت دنیا از چشم و ابروی او پر از آشوب خواهد شد.
✦✦✦✦
بیت دوم
غلام چشم آن ترکم که در خواب خوش مستی
نگارین گلشنش روی است و مشکین سایبان ابرو
من چاکر چشم آن یار زیبا هستم که وقتی از مستی به خواب ناز فرو میرود، چهرهاش مانند باغ گل است و ابروان سیاهش همچون سایبانی بر آن چهره سایه انداخته است.
✦✦✦✦
بیت سوم
هلالی شد تنم زین غم که با طغرای ابرویش
که باشد مه که بنماید ز طاق آسمان ابرو
پیکرم مانند ماه نو از این غصه باریک و خمیده شد که با وجود انحنای ابروی او، ماه آسمان با چه جرأتی از بلندای آسمان خود را مینمایاند؟
باز نشر از سایت:
https://setare.com/fa/news/12319/غزل-شماره-412-حافظ-مرا-چشمیست-خون-افشان-ز-دست-آن-کمان-ابرو/
درود و سپاس
بسیار عالی
خواهش می کنم.
درود و سپاس