مفهوم و موارد کاربرد ضرب المثل زیر را بیان کنید
اگر یزد دوره گز نزدیکه
٢ پاسخ
اصل ضربالمثل:
«اگر یزد دور است، گز که نزدیک است!»
این ضربالمثل برای کسی به کار میره که ادعاهای بزرگ و دستنیافتنی میکنه، اما اثباتش سخته چون به مکان دوری ( شهر یزد) اشاره داره. در واقع، میگن: «اگه نمیتونی بری اونجا و نشون بدی، حداقل اینجا با ابزار اندازهگیری (گز) ثابت کن!» این مثل، لافگویی و ادعاهای بیپایه رو مسخره میکنه و طرف رو به چالش میکشه تا همینجا عمل کنه.
مانند وقتی که کسی قول یا ادعایی میده که به نظر دور از دسترسه: «میگی میلیونر شدی؟ اگر یزد دورِ، گز که نزدیکه، نشون بده حساب بانکیتو!»
این ضرب المثل برای افرادی بکار می رود که لافهای زیادی می زنند و می گویند چنانبود و چنین بود و فلان بود و بهمان بود و لذا کسی از حضار بنابر اعتراض می گوید حالا یزد که فاصله بسیاری دارد فدای سرت گز و متر و مقیاس کمتر که میسر است یالا بفرما و نشان بده؟!
اما بحث اینجاست که اصل این ضرب المثل آیا به همین صورت بوده و لفظ یزد بی مقدمه وارد این عبارت شده است؟
می گوییم نه.زیرا اصل مثل اینگونه بوده ؟
یَکی وِتی باوَه می داشت اژ ایره تا یزدَه مَه پَه رّیا؟!
یَکی تِر وتی :یزد دویره گَز گِه نزیکه؟!
یکی می گفت :پدری داشتم که از اینجا تا یزد می توانست بپرد.
دیگری گفت: یزد که دور است ولی برای امتحان گز و متر که وجود دارد؟!
که مرور زمان عبارت را به نیمی از اصل بدل کرده بی آنکه، کسی بداند گرچه اقتصاد کلام باعث اختصار گفتار می شودولی باید دانست که ریشه مثلها کجاست.
* باز نشر از سایت 👇
https://www.mirmalas.com/news/64693/گذری-و-نظری-بر-چند-ضرب-المثل-در-زبان-لکی/