واژه دستان در بیت زیر به چه معنی است

واژه‌ی «دستان» به معنی فریب، نیرنگ، حیله است.

در ادبیات کهن فارسی، «دستان» گاهی مترادف «فریب» به کار رفته، و گاهی هم به عنوان نام (مثلاً دستان سام، پدر رستم)، ولی در این بیت معنای «حیله» درست است؛ چون شاعر می‌گوید فریب نمی‌خورم، و با نیرنگ نمی‌توان به من رسید.

پس گزینه‌ی درست: حیله.

 دَستان [ = dastān ] (اسم)

حیله، فریب، نیرنگ.

 دستان. [ دَ / دِ ] (اِ) = حیلت. نیرنگ. فریب. مکری که برای اغفال به کار رود.

نمونه‌ای از کاربرد در متون کهن (همانند بیت نظامی) نیز در دهخدا آمده است.

نه با نیرنگ می‌توان فریبم داد، نه از راه فریب می‌توان به من رسید.

• نوع بیت: حکمی، معرفتی، و پندآموز
• قالب: مثنوی
• زبان: نمادین و ایهام‌دار

معنی اصلی در اینجا: نیرنگ، حیله

معنی دیگر (در ظاهر): دست‌ها، که با «به دستم» هم‌آوایی دارد.

تکرار هدفمند واژه «دستان» برای تأکید (تکرار هنری)

در این بیت، گوینده خود را انسانی آگاه، وارسته و دور از فریب معرفی می‌کند. او می‌گوید دیگران نمی‌توانند با نیرنگ (دستان) مرا فریب دهند، و حتی اگر بخواهند با همین فریب‌ها به من نزدیک شوند، باز هم به من نخواهند رسید.

آدمی که آگاه و روشن‌دل باشد، فریب ظاهر و نیرنگ دیگران را نمی‌خورد.