معنی و مفهوم این بیت از خواجوی کرمانی را شرح دهید و تشبیهات بکار رفته بنویسید

جان : نور آگاه بودن یا خدا که در دل هست 

سرزلف : زمانی که سالک به نور درون در دل می رسد . حالا باید جذب نور شود . چون در آن سطح همه چیز موج گون و نور است ، حالا باید امواج نورِ جان ، سالک رو در بر بگیرد تا واردِ جانا بشود . در اینجا خواستن برای جذب شدن ، وجود ندارد . تنها شاهد و خنثی بودن هست که باعث جذبِ شاهد به درون نور می شود . این امواج نوری که شاهد را می کشد تا جذب نور شود به سر زلف یار تشبیه شده . 

نورِ جان که بر اثر اتحاد آئینه های دل و پالایش دل بر اثر مراقبه و مشاهده پدیدار می شود در اشعار با کدواژه : قمر ، مه ، مه رو ، صنم ، بت ، یار ، دوست و .... آورده شده . 

این شاهد در جریان مراقبه و خلسه عمیق ، خودش تصویر همان نورِ جان است . 

بخاطر همین استاد می گوید : به تصویر ماه بر روی آب نگاه نکن ، به خود ماه خیره شو . 

در حالت عادی در عوام ، تصویرِ نورِ جان بر پرده دل افتاده و نفس یا ایگو مثل پیله دورش رو گرفته . می بایست با حضور در لحظه و مشاهده گری ، این پیله رو انداخت و با ورود به حالت خلسه ، حس ها رو از روی تصویرِ جان جدا کرد . حالا این تصویر جان ، قابلیت جذب شدن به نورِ جان رو داره . 

باید که جمله جان شوی 

تا لایق جانان شوی

می فرماید : تا به مرحله جذب نرسی و وارد جاناها نشی   و روشن ضمیر نشی و حقیقت رو همانگونه که هست نبینی 

من نمی تونم حدیث شب یلدا رو بهت بگم 

یعنی در تاریکی و نادانی عمیقی هستی و نمی تونی بفهمی که در تاریکی گیر افتادی.

چرا ؟ چون میخوای با تعقل و تفکر و تصور و تجسم و توهم و تخیل مغز ، پی به مشاهدات سالکان ببری . که نشدنی است . 

باید از هشیاری   مغز خارج بشی به مراقبه بشینی و تنها در دل از موضوعات آگاه باشی

حرف مرا گوش کن باده جان نوش کن

بی خود و بی هوش کن خاطر هشیار را

تنها از طریق عرفان عملی و همان راهی که بزرگان رفتند میتوانی از تاریکی طولانی تولدها پس از تولدها ، خارج بشی

rahnamaaries.blogfa.com