دل می‌رود ز دستم صاحب‌دلان خدا را دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا

دل می رود ز دستم صاحبدلان خدا را / دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا ای صاحبدلان ، دلم از دست می رود محض رضای خدا تدبیری کنید . با این وصف مصراع دوم حکم تعلیل را پیدا می کند یعنی : زیرا که راز پنهان آشکار می شود . [ راز پنهان = معانی که سالک در نتیجه سلوک خود به آنها می رسد .

🔹 بیت اول

معنی تحت‌اللفظی

• شاعر می‌گوید: دل از دستم می‌رود، ای صاحبدلان به فریادم برسید.
• افسوس که راز پنهانِ عشق و دلدادگی به‌زودی آشکار خواهد شد.

مفهوم و تفسیر

• حافظ در اینجا از شدت عشق و بی‌قراری سخن می‌گوید؛ دلش دیگر در اختیار او نیست.
• «صاحب‌دلان» یعنی اهل دل، عارفان و عاشقان راستین؛ او از آنان یاری می‌طلبد.
• «راز پنهان» همان عشق درونی است که تا اینجا مخفی بوده، اما اکنون به‌سبب شدت شور و بی‌تابی، در رفتار و گفتار آشکار می‌شود.
• پس بیت بیانگر بی‌اختیاری عاشق در برابر عشق و افشای ناخواسته راز دل است.

🔹 بیت دوم

معنی تحت‌اللفظی

• ما کشتی‌شکستگانیم، ای باد موافق و یاری‌دهنده، برخیز.
• شاید دوباره دیدار یار آشنا نصیبمان شود.

مفهوم و تفسیر

• «کشتی‌شکستگان» استعاره از عاشقان درمانده و بی‌پناه است که در دریای عشق گرفتار شده‌اند.
• «بادِ شرطه» یعنی باد موافق و مساعد که کشتی را به ساحل می‌رساند.
• شاعر از نیرویی بیرونی (باد موافق) طلب یاری می‌کند تا او را دوباره به دیدار یار برساند.
• این بیت نشان‌دهنده‌ی امید عاشق در اوج درماندگی است: با وجود شکست و غرق‌شدگی، هنوز امید دارد که نسیم لطف الهی یا بخت نیکو او را به وصال برساند.

🔹 جمع‌بندی معنایی

• بیت اول: بی‌اختیاری عاشق و افشای راز عشق
• بیت دوم: درماندگی عاشق و امید به یاری بیرونی برای وصال

🔹 نکته‌ی عرفانی

• در نگاه عرفانی، «دل» نماد حقیقت وجودی انسان است که در عشق الهی از اختیار بیرون می‌رود.
• «راز پنهان» همان حقیقت عشق الهی است که نمی‌توان آن را برای همیشه مخفی کرد.
• «کشتی‌شکستگان» سالکان راه حقیقت‌اند که در دریای معرفت غرق شده‌اند و تنها با «باد موافق» یعنی لطف و عنایت الهی می‌توانند به ساحل وصال برسند.