تفاوت مفهومی واژگان کلات و دژ

دژ و کلات مترادف هستند آنچه آنها را جدا می سازد دژ به قلعه، حصار، برج و بارو گفته می شود و از واژه های کهن است. کلات نیز به قلعه و حصار و پناه گاه و. . گفته می شود و از زمان افشاریه این واژه به زبان ایرانیان افزوده شد. و نادرشاه افشار برای نگهداری از جان لشکریانش کلات را انتخاب می کرد و برای همین است که کلات هایی بنام کلات نادری وجود داشته است و دارد پیشتر از افشاریه، فقط واژه دژ بکار برده می شده.

این دوتا واژه‌ هر دو به پناهگاه یا قلعه اشاره دارن، ولی فرق ظریفی بینشون هست:

دژ: یه ساختۀ دفاعی و محکم که انسان ساخته، معمولاً وسط یه دشت یا روی تپه. مثل دیوارهایی بلند با برج نگهبانی.

مثال: «دژ الموت»؛ ساخته‌ی انسان برای دفاع، نه طبیعتی خاص پشتشه.

کَلات: یه بلندی یا کوه طبیعی که روی اون یه دژ یا قلعه ساخته شده. یعنی طبیعت خودش دست به‌کار شده، بعدش انسان اومده روش قلعه زده!

مثال: «کلات نادری»؛ یه قلعه روی کوهستان.

• دژ = دست‌ساخته‌ی بشر
• کلات = طبیعت + ساخت بشر

پس هر کلات می‌تونه دژ باشه، ولی هر دژی کلات نیست!

• دژ: fortress, stronghold
• کلات: hill fortress, mountain citadel

فرض کن دشمن حمله کرده. اگه توی دژی، باید فقط به دیوارها تکیه کنی. ولی اگه توی کلاتی، حتی طبیعت (مثلاً کوه و دره‌های پرپیچ‌وخم) هم کمکت می‌کنه. پس کلات یه جورایی «دژ + نردبان طبیعت» حساب میشه!