این بیت دلکش از دفتر خسرو و شیرین را معنی کنید و آرایه های آنرا شرح دهید
شکر خواهی و شیرین نیز خواهی
شکار ماه کن یا صید ماهی
✏ «نظامی»
٢ پاسخ
اگر هم شکر میخواهی و هم شیرینی (یعنی معشوقی مثل "شیرین")،
باید کار بزرگی کنی؛ مثلاً ماه را شکار کنی یا ماهی را صید.
یعنی:رسیدن به کسی مثل "شیرین"، آسان نیست. باید کار خارقالعادهای انجام بدهی.
آرایههای ادبی:1. جناس:
بین شکر و شیرین، نوعی جناس معنایی و تداعی وجود دارد.
همچنین بین "شکار ماه" و "صید ماهی" هم نوعی هماهنگی آوایی و معنایی هست.
2. تلمیح:اشاره دارد به دشواری وصال شیرین، که در سراسر داستان "خسرو و شیرین" همواره تکرار میشود. مخاطب برای رسیدن به شیرین باید مثل خسرو رنجهای بزرگ را تحمل کند.
3. ایهام:- «شیرین» هم اسم معشوق است، هم صفتی برای چیز خوشمزه.
- «شکر» هم میتواند معنی مادی (قند) داشته باشد، هم کنایه از لذت یا سخن شیرین.
"شکار ماه" و "صید ماهی" دو کار غیرممکناند؛ این اغراق برای نشان دادن دشواری رسیدن به معشوق به کار رفته.
مفهوم کلی:برای رسیدن به معشوق ایدهآل، فقط آرزو کافی نیست؛ باید سخت تلاش کرد، حتی کارهایی که به نظر ناممکن میرسند.
ارتباط این بیت با فضای کلی داستان خسرو و شیرین بسیار ظریف و مهمه:
در تمام داستان، خسرو برای رسیدن به شیرین بارها امتحان میشه؛ از سختیهای عاشقی، دوری، رقابت با فرهاد، تا مشکلات سیاسی و اخلاقی. این بیت مثل یک جمعبندی شاعرانهست از فضای کلی اثر:
اگر کسی شیرینی عشق رو میخواد، باید مثل خسرو، کارهایی بکنه که انگار شکار ماهه یا صید ماهی در آسمونه.
این بیت بهنوعی فشردهی پیام کل داستانه:وصال شیرین، بی رنج و تلاشِ قهرمانگونه ممکن نیست.
در واقع، این بیت هم به نام معشوق (شیرین) اشاره داره، هم به طعم عشق (شکر)، و هم به راه سخت رسیدن به اون (شکار ماه یا صید ماهی = کار غیرممکن).
خلاصه؟
عشق آسون نیست، مخصوصاً اگه طرفت شیرین باشه!
شیرین عشق خسرو به شکر را با شکار ماهی و عشق خسرو به خودش را با شکار ماه قیاس کرده که بسیار بالاتر و والاتر است و به خسرو اندرز میدهد که باید دل در گرو یک دلبر داشته باشد
یا عاشق شکر باشد که مانند صید ماهی است و یا عاشق شیرین باشد که مانند صید ماه است
بسیار ممنونم استاد، چه تعبیر دقیق و زیبایی!
مخصوصاً قیاسی که بین صید ماه و ماهی آوردید خیلی لطیف بود و کمک کرد نگاه عمیق تری به بیت پیدا کنم.
در واقع شیرین انگار داره خط کشی می کنه بین عشقی که فقط لذت طلبانه ست، و عشقی که ریشه در وفاداری و انتخاب آگاهانه داره.
بسیار بهره بردم!
سپاس گذارم
مجدانه خواهش میکنم مرا استاد خطاب نکنید
من یک دوست دار متون ادبی. از بین میلیونها علاقمندم و باید سالها و سالها شاگردی کنم و بیاموزم
چشم، حتماً.
این فروتنی تون واقعاً ستودنیه.
آدم وقتی با چنین نگاهی وارد دنیای ادبیات می شه، خودش بهترین الگو برای یاد گرفتن و یاد دادن می شه.
خوشحالم که از شما یاد می گیرم.
در ود شکر و شیرین هر دو ایهام دارد و ماه و ماهی و شکر و شکار جناس ناقص افزایشی است.
درود بر شما
بسیار عالی
درود بر شما
بسیار عالی