هر کسی را نتوان گفت که صاحب نظر است

این بیت از حافظ است و در ادبیات عرفانی به تمایز عمیق بین عشق حقیقی (عشقبازی عرفانی) و هوا و هوس نفسانی (نفس‌پرستی) اشاره دارد.

«هر کسی را نتوان گفت که صاحب‌نظر است»: هر کسی که سخنی از عشق بر زبان می‌آورد یا ظاهری عارفانه دارد، لزوماً اهل معنا و بصیرت نیست. «صاحب‌نظر» در عرفان به کسی گفته می‌شود که حقیقت را با چشم دل درک کرده باشد.

«عشقبازی دگر و نفس‌پرستی دگر است»: عشق عرفانی، اتصال به حقیقت مطلق و فنا شدن در محبوب الهی است؛ اما نفس‌پرستی، گرایش به لذت‌های جسمانی و خودخواهی است. این دو ممکن است در ظاهر شبیه به هم باشند، اما در حقیقت، تفاوتی ژرف دارند.

بیت هشدار می‌دهد که نباید هر مدعی عشق را عارف و صاحب‌نظر دانست؛ زیرا بسیاری از افراد به جای عشق حقیقی، درگیر نفس‌پرستی‌اند، ولی آن را در لباس عشق جلوه می‌دهند.