تاریخ آغاز اسلام و شهر مکه

سوالات شما دربارهٔ مکان بعثت پیامبر اسلام (ص)، حملهٔ ابرهه، و محدودیت‌های مربوط به بازدید از داخل کعبه، موضوعات مهمی هستند که نیازمند بررسی دقیق می‌باشند. 

۱. مکان بعثت پیامبر اسلام (ص) و نظریهٔ پترا:

برخی مستشرقین، مانند پاتریشیا کرون و مایکل کوک، در سال ۱۹۷۷ میلادی نظریه‌ای مطرح کردند که شهر پترا در اردن ممکن است محل زندگی پیامبر اسلام (ص) و نیاکان ایشان بوده باشد. آن‌ها معتقد بودند که قبلهٔ مسلمانان در صدر اسلام، پترا بوده است، نه مکه. این نظریه با واکنش‌های متعددی مواجه شد و بسیاری از پژوهشگران اسلامی آن را بی‌اساس دانسته و رد کردند. 

۲. حملهٔ ابرهه و فاصلهٔ یمن تا پترا:

با فرض درستی نظریهٔ پترا به عنوان مکان بعثت، سوالی دربارهٔ چگونگی حملهٔ ابرهه از یمن به پترا مطرح می‌شود. با این حال، منابع تاریخی معتبر، از جمله قرآن کریم در سورهٔ فیل، به وضوح اشاره دارند که هدف ابرهه، تخریب کعبه در مکه بوده است. این واقعه که در سال عام‌الفیل رخ داد، به‌عنوان نقطهٔ عطفی در تاریخ عرب شناخته می‌شود.  بنابراین، نظریهٔ پترا با این شواهد تاریخی همخوانی ندارد.

۳. محدودیت‌های بازدید از داخل کعبه و ساختار داخلی آن:

خانهٔ کعبه دارای دو سقف است و فضای داخلی آن شامل سه ستون چوبی است که سقف را نگه می‌دارند. داخل کعبه با سنگ مرمر پوشانده شده و در دیوارهای داخلی آن ۱۵ فانوس قدیمی آویزان است. فضای داخلی کعبه ظرفیت نماز خواندن حدود ۵۰ تا ۶۰ نفر را دارد. 

بازدید از داخل کعبه به‌طور معمول برای عموم مردم امکان‌پذیر نیست و تنها در مناسبت‌های خاص، مانند شستشوی سالانهٔ کعبه یا بازدید مقامات بلندپایه، درب آن باز می‌شود. یکی از دلایل ممنوعیت تصویربرداری و بازدید عمومی از داخل کعبه، حفظ قداست و احترام به این مکان مقدس است. برخی معتقدند که انتشار تصاویر داخلی ممکن است از جلالت و عظمت خانهٔ خدا بکاهد. 

در نتیجه، با توجه به شواهد تاریخی و مذهبی موجود، نظریهٔ پترا به‌عنوان مکان بعثت پیامبر اسلام (ص) و قبلهٔ اولیهٔ مسلمانان، با مستندات معتبر همخوانی ندارد. همچنین، محدودیت‌های بازدید از داخل کعبه به منظور حفظ حرمت و قداست این مکان مقدس اعمال می‌شود.

سازنده مستند " پترا شهر مقدس " 

نه تنها یک مورخ نیست 

بلکه یک احمق محض است 

احمق نسبی هم نه ، احمق محض ...

که نمیداند پیش از آنکه 

قبله به کعبه و مکّه تغییر کند 

قبله نخستین مسلمانان بسمت 

مسجدالاقصی و بیت‌المقدس بوده است !!!

قدمت واقعی کعبه به 

قبّه های یاقوت سفید بهشتی 

هستن که زیر چهارگوشه کعبه 

قرار دارند و فرشتگان اون ها رو

پیش از حبوط آدم(ع) از بهشت آورده اند

و اصل تقدس کعبه به اون هاست 

کعبه در طول تاریخ یازده بار ویران شده 

که برای اولین بار 

پیش از هبوط آدم ویران شد 

حضرت آدم کعبه را به شکل گنبدی ساخته بود ! 

که در پی طوفان نوح (ع) 

جبرئیل قبه های یاقوت سفید پایه کعبه را 

به آسمان چهارم برد و 

کعبه برای بار دوم در طوفان ویران شد ...

و جبرئیل آن قبه ها را تا زمان ابراهیم (ع) 

مجدداً به زمین باز نگرداند !

امام صادق(ع) میفرمایند : 

کعبه قبل از طوفان نوح به صورت گنبدی بوده 

که حضرت آدم آن را در این موضع بنا کرده بود. 

ابراهیم آن را از نو تجدید کرد.

محقّق تاریخ اسلام، استاد محمّدهادی یوسفی غروی درباره سابقه کعبه مینویسد:

هنگامی که ابراهیم برای سومین بار به دیدن اسماعیل و هاجر آمد، اسماعیل به حدّ مردانگی رسیده بود و خداوند دستور داد تا ابراهیم و اسماعیل کعبه را بناکنند. ابراهیم پرسید: کجا؟ خداوند فرمود: در سرزمینی که در آن قبّهای از نور بر آدم نازل کردم و حرم را برایش روشن کرد.71

خداوند حضرت جبرئیل را فرستاد و مکان کعبه را برایش مشخص کرد و پایههای آن را از بهشت آورد و اسماعیل سنگهای آن را از کوه «طور» آورد و حضرت ابراهیم(علیه السلام) کعبه را بنا کرد و دیوارهایش را به اندازه نُه زراع بالا برد. قبّهای که خداوند بر حضرت آدم(علیه السلام) نازل کرده بود، از برف سفیدتر بود و حضرت ابراهیم(علیه السلام) آن را از زیر زمین خارج کرد و در موضعی که پیشتر کار گذاشته بود، نصب کرد.72

کتاب التاریخ القویم دفعات بنا و تجدید بنای کعبه را 11 بار برشمرده که مؤیّدی بر مطلب مورد بحث است. در این کتاب آمده است:

بنیت الکعبة احدی عشرة مرّة: ملائکة، آدم، شیث، ابراهیم، عمالقه، جرهم، قصی، قریش، عبداللّه بن زبیر، حجّاج، سلطان مراد بن سلطان احمد آل عثمان.

سوالی که مطرح کرده‌اید، در واقع به یکی از مسائل تاریخی و دینی پیچیده مربوط می‌شود که از دیرباز در میان محققان و پژوهشگران اسلامی مورد بحث قرار گرفته است. در اینجا چند نکته قابل توجه وجود دارد که می‌تواند کمک کند تا به این پرسش پاسخ داده شود:

1. مکان وقوع واقعه‌ی «عام الفیل»

مکان دقیق وقوع واقعه‌ی عام الفیل (که در آن سپاه ابرهه به فرمان خدا توسط پرندگان ابابیل نابود شد) به طور دقیق و قطع در متون تاریخی مشخص نیست. برخی منابع تاریخی و جغرافیایی قدیمی، مانند طبری و ابن‌حزم، مکان این واقعه را در نزدیکی مکه ذکر کرده‌اند، ولی همچنان برخی اختلاف‌نظرها در این زمینه وجود دارد. در صورتی که برخی پژوهشگران مدعی شده‌اند که این واقعه در نزدیکی پترا (در اردن امروزی) رخ داده است، این یکی از نظریات کم‌تری است که در تاریخ‌نگاری اسلامی مورد بحث قرار گرفته است.

2. نابودی سپاه ابرهه و آثار آن

نکته‌ای که شما مطرح کرده‌اید، یعنی نابودی سپاه ابرهه و عدم باقی‌ماندن آثار آن، مسئله‌ای پیچیده است. در قرآن و متون اسلامی آمده است که ابابیل‌ها با پرتاب سنگ‌های سِجیل (سنگ‌های داغ و سخت) سپاه ابرهه را از بین بردند. اما در مورد باقی‌ماندن آثار این واقعه در زمین، برخی دلایل می‌تواند مطرح شود:

آثار طبیعی: با توجه به شرایط محیطی و طبیعی آن زمان، به ویژه در مناطق خشک و بیابانی، ممکن است که آثار فیزیکی این واقعه از بین رفته باشد.

جغرافیای متفاوت: محل دقیق وقوع واقعه‌ی عام الفیل هنوز مورد بحث است و این که اگر واقعه‌ای در مکان خاصی واقع شده، ممکن است به دلیل تغییرات جغرافیایی و طبیعی، آثار آن به راحتی در دسترس نباشد.

3. سوره فیل و واکنش پیامبر اسلام

در مورد سوال شما که آیا پیامبر اسلام یا دیگران از نابودی سپاه ابرهه و عدم یافتن آثار آن تعجب کرده‌اند یا نه، باید گفت که در قرآن کریم در سوره فیل، پیرامون قدرت خداوند در نابودی سپاه ابرهه و عدم باقی‌ماندن هیچ اثری از آن صحبت شده است. این امر بیشتر بر جنبه معجزه‌آسا و نشانه‌ای از قدرت الهی تأکید دارد و به نظر نمی‌آید که موضوع خاصی در تاریخ یا در ذهن پیامبر اسلام در این زمینه وجود داشته باشد.

4. پاسخ به پژوهشگران معاصر

در پاسخ به پژوهشگران معاصر، باید گفت که موضوعاتی چون مکان دقیق واقعه‌ی عام الفیل یا تحلیل‌های جدید از تاریخ اسلام، همیشه محل بحث و تحقیق بوده‌اند. در این راستا، پژوهشگران مسلمان معمولاً به اهمیت معجزه‌ی الهی و استناد به متون دینی برای توضیح این گونه مسائل تأکید می‌کنند. در عین حال، در صورت عدم وجود آثار فیزیکی از واقعه‌ی عام الفیل، شاید بتوان از دیدگاه‌های مختلف تاریخی، جغرافیایی و دینی به این موضوع پاسخ داد.

جمع‌بندی:

پاسخ به سوال شما این است که:

1. آثار فیزیکی سپاه ابرهه ممکن است به دلیل حوادث طبیعی و گذشت زمان از بین رفته باشد.

2. در قرآن و در متون اسلامی، بیشتر تأکید بر معجزه‌ی الهی است که نشان‌دهنده قدرت خداوند بوده و همین امر می‌تواند دلیلی باشد برای عدم باقی‌ماندن آثار فیزیکی.

3. پژوهشگران معاصر که در مورد این موضوعات تحقیق می‌کنند، غالباً به تفسیرهای مختلف تاریخی و دینی توجه دارند و نظرات مختلفی را مطرح می‌کنند.