واندر سر من مایه سودا همه تو

ای در دل من میل و تمنا همه تو

واندر سر من مایه سودا همه تو

هرچند بروی کار در می نگرم

امروز همه توئی و فردا همه تو

منظور نورِ جان هست که در دل هست .

سالک پس از ماه ها و سال ها به مراقبه و مشاهده نشستن و خلوت گزینی ، و انجام فن حضور در لحظه و مشاهده گری ، موجب پالایش دل میشود . حالا این دل ، قابلیت تجلی نور جان / مه / بت/ قمر / نگار / یار و ...  را دارد . 

تمامی دیوان شمس  ، مربوط به آموزش و نصایح و آنچه که حضرت مشاهده کرده اند و تجربیات ایشان در منزلگاه های دل هست.

حقیقت شعر : 

تمامِ دل من ، خواست و خواهشش رویت تو هست . 

در سر و مغز من ، ای نور جان موجب سودائی و جنون شدی . یعنی تمام فکر و اندیشیدن که در مغز داره اتفاق میفته ، در مورد نور جان و جذب شدن به نور هست .

یعنی به غیر این ، هیچ فکر و خواهش دیگه ای در مغزم نیست . 

من غلام قمرم غیر قمر هیچ مگو

هر چند بروی کار در می نگرم

می در تمامی اشعار بزرگان ، بمعنی حضور در لحظه و آگاه بودن هست . 

حضرت می فرماید اگر ای نور جان بروی و ناپدید بشی ، باز اینقدر به مشاهده و حضور میشینم تا دوباره در دل پدیدار بشی. 

چه امروز در این کالبد جسمانی و چه فردا بعد از مرگ کالبد جسمانی ، ای نور جان تو همیشه هستی .

شاد باشید

در این بیت‌ها، "مایه سودا" به معنای سبب و عامل اشتیاق و دلبستگی است. مولانا در اینجا اشاره به حالاتی مانند عشق، شوق و دیوانگی دارد که فرد را به سوی چیزی جذب می‌کند. کلمه "سودا" در اینجا به معنی جنون یا دلبستگی شدید است که در زبان عرفانی مولانا بیشتر به عشق الهی یا عشق به معشوق واقعی اشاره دارد.

به عبارت دیگر، مولانا در این بیت‌ها می‌گوید که همه تمایلات و اشتیاق‌های درونی او، حتی افکار و خیالاتش، از عشق به معشوق (که در اینجا می‌تواند به خدا یا معشوق روحانی اشاره داشته باشد) به وجود آمده است و این عشق به اندازه‌ای قوی است که تمام ذهن و دل او را پر کرده است.

پس در اینجا، "مایه سودا" به معنی علت یا عامل جنون و شوریدگی در دل است که به واسطه عشق و دلبستگی به معشوق ایجاد شده است.