ترجمه ی این حدیث و منبعش و همین طور تفسیرش چیه ؟

ترجمه فارسی:

"مردم مانند معادن طلا و نقره هستند؛ پس هر کس در دوران جاهلیت ریشه ای داشته است، در اسلام نیز ریشه ای خواهد داشت."

منبع حدیث:

این حدیث شریف از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است و در منابع مختلف حدیثی مانند:

• مستدرک الوسائل (از کتاب‌های معتبر شیعه)
• کنز العمال (از کتاب‌های معتبر اهل سنت)
• و برخی دیگر از منابع حدیثی آمده است.

تفسیر حدیث:

این حدیث به این معناست که انسان‌ها مانند فلزات گران‌بهایی همچون طلا و نقره دارای ویژگی‌های ذاتی و سرشتی هستند. همان‌طور که طلا و نقره دارای خلوص و درخشندگی ذاتی هستند، انسان‌ها نیز دارای استعدادها، توانایی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی ذاتی هستند.

• معادن طلا و نقره: نماد استعدادها، توانایی‌ها و ویژگی‌های ذاتی انسان‌هاست.
• جاهلیت: دوران پیش از اسلام و جهل به دین و معرفت را نشان می‌دهد.
• اسلام: دین اسلام و دوران پس از اسلام را نمایان می‌کند.

• ثبات ویژگی‌های شخصیتی: این حدیث نشان می‌دهد که ویژگی‌های شخصیتی انسان‌ها تا حد زیادی ثابت است و با تغییر محیط و شرایط، به طور کامل تغییر نمی‌کند.
• اهمیت پرورش استعدادها: هر فردی پتانسیل‌های نهفته‌ای دارد که با پرورش و تلاش می‌توان به آن‌ها دست یافت.
• توجه به تفاوت‌های فردی: این حدیث به تفاوت‌های فردی انسان‌ها اشاره می‌کند و بیان می‌کند که هر فردی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است.
• اهمیت سابقه و پیشینه: سابقه و پیشینه افراد در شکل‌گیری شخصیت آن‌ها نقش مهمی دارد.

اصل حدیث  بدین ترتیب است  :

از ابوهريره  روایت است که رسول خدا   فرمودند: «النَّاسُ معَادِنُ كَمَعَادِنِ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ، خِيَارُهُمْ في الجَاهِلِيَّةِ خِيارُهُمْ  في الإِسْلامِ إِذَا فَقهُوا. وَالأَرْوَاحُ جُنُودٌ مُجنَّدَةٌ، فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا ائْتَلَفَ، وَمَا تَنَاكَرَ مِنْهَا اخْتَلَفَ»: «خلق همچو معادن طلا و نقره اند ؛ آنان كه در جاهليت  بهترين مردمان بودند، در اسلام نيز بهترين مردمان اند،اگر   که شناخت و دانش دينی داشته باشند. و ارواح  (مردم) مانند سپاهيان و دسته های گوناگون يک سپاه هستند؛ آنها که يکديگر را بشناسند (و ويژگی های يکسانی داشته باشند)، با هم الفت می گيرند و آنها که يکديگر را نشناسند، از هم دور    می شوند و با هم اُنس نمی گيرند». [ الراوي : أبو هريرة | المحدث : الألباني | المصدر : صحيح الجامع | الصفحة أو الرقم : 6797 | خلاصة حكم المحدث : صحيح | التخريج : أخرجه البزار (9374) واللفظ له، وأخرجه البخاري (3496) بنحوه دون قوله: "والأرْواحُ جُنُودٌ مُجَنَّدَةٌ ...".]

 و از ابوهریره  روایت است که رسول خدا   فرمودند: «تَجِدُونَ النَّاسَ مَعادِنَ: خِيَارُهُم  في الجَاهِلِيَّةِ خِيَارُهُمْ فِي الإسْلاَمِ إِذَا فَقِهُوا، وتَجِدُونَ خِيَارَ النَّاسِ في هَذَا الشَّأنِ أَشَدَّهُمْ كَرَاهِيَةً لَهُ، وَتَجِدُونَ شَرَّ النَّاسِ ذَا الوَجْهَينِ، الَّذِي يَأتِي هؤُلاءِ بِوَجْهٍ،  وَهَؤُلاءِ بِوَجْهٍ»: «مردم را مانند معادنِ (طلا و نقره) می يابيد؛ آنان كه در جاهليت بهترين مردم بودند، در اسلام نيز بهترين مردم هستند، البته بدان شرط  که شناخت و دانش دينی پيدا کنند. و بهترين مردم را در امر خلافت کسانی می يابيد که پذيرش آن را ناگوار می شمارند و بدترين مردم را افراد دورويی  می بينيد که نزد عده ای يک رو و نزد عده ای رويی ديگر دارند)).    [صحيح مسلم : 4 / 1958 / 199 .]

سهل، عن بكر بن صالح رفعه، عن أبي عبد الله (عليه السلام) قال: الناس معادن كمعادن الذهب والفضة فمن كان له في الجاهلية أصل فله في الاسلام أصل  :  ((  امام صادق عليه السلام : مردم معدن هايى چون معدن هاى طلا و نقره هستند. پس هر كه در جاهليت اصالت داشته است در اسلام نيز اصيل و ريشه دار است)) .   [  .الكافي : ج ۸ ص ۱۷۷ ح ۱۹۷ ، مشكاة الأنوار : ص ۴۵۵ ح ۱۵۲۲ ، بحار الأنوار : ج ۶۷ ص ۱۲۱ نحوه .  ]

تفاسیر:  

اینکه رسول خدا مردم را به معادن تشبیه می کند، به چند نکته اشاره دارد از جمله:  اختلاف طبیعت و سرشت انسان ها و صفات و ویژگی های اخلاقی آنها؛ و این مساله از تفاوت کانی های مستخرج از  معادن فهمیده می شود.

  تفاوت مردم در پذیرش اصلاح؛ چنانکه عده ای به آسانی آن را می پذیرند و برخی از آنها نیاز به صبر و بردباری دارند   و برخی از آنها ظرفیت پذیرش آن را ندارند؛ چنانکه فلزات استخراج شده از معادن نیز به این صورت می باشند.

  تفاوت مردم در جایگاه و مقام؛ و این مساله از تفاوت ارزش و بهای فلزات معادن برآورد می گردد؛  مثلا معادن طلا و نقره ارزشمند هستند و ارزش معادنی مانند معدن آهن و قلع کمتر است.

در واقع  مراد از معادن ، اصول و انساب آنها (مردم)   می باشد. و اینکه می فرماید: «خِيَارُهُمْ في الجَاهِلِيَّةِ خِيارُهُمْ في الإِسْلامِ إِذَا فَقهُوا» یعنی گرامی ترین مردم از نگاه اصل و نسب، همان کسانی هستند که در جاهلیت بهترین بوده اند، اما به شرطی که شناخت و دانش دينی داشته باشند؛ به عنوان مثال بنی هاشم از حیث اصل و نسب بهترین مردم در میان قریش بودند؛ چنانکه در نص حدیث صحیح وارد شده است. و در اسلام نیز چنین هستند اما به شرطی که نسبت به دین الله شناخت داشته باشند و آن را فراگیرند؛ اما اگر این علم و دانش دینی را فرانگیرند، هرچند از نگاه اصل و نسب بهترین اعراب باشند، اما گرامی ترین مردم نزد الله نیستند و به دنبال آن بهترین مردم نخواهند بود. این مساله گویای این مهم است که انسان به خاطر نسبش شرافت دارد به شرطی که فهم دینی داشته باشد؛ تردیدی نیست که اصل و نسب تاثیر خود را دارد و به همین دلیل بنی هاشم پاک ترین مردم و شریف ترین مردم از نگاه نسب بودند و به دنبال آن رسول الله صلی الله علیه وسلم اشرف مخلوقات می باشد. «الله بهتر می داند که رسالت خود را کجا قرار دهد». و اگر در بین فرزندان آدم، این اصل و نسب شریف ترین آنها نبود، رسول الله صلی الله علیه وسلم در میان آن نبود؛ و رسول الله صلی الله علیه وسلم از بهترین اصل و نسب ها مبعوث شد. این جمله از حدیث، در دو حدیث آمده است. حدیث اول به این ترتیب به پایان می رسد: «والأَرْوَاحُ جُنُودٌ مُجَنَّدَة، فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا ائتَلَفَ، وَمَا تَنَاكَرَ مِنْهَا اخْتَلَفَ»: «و ارواح مانند سپاهيان و دسته های گوناگون يک سپاه هستند؛ آنها که يکديگر را بشناسند (و ويژگی های يکسانی داشته باشند)، با هم الفت می گيرند و آنها که يکديگر را نشناسند، از هم دور می شوند و با هم اُنس نمی گيرند». احتمال دارد این مساله به همانندی ارواح در خیر و شر اشاره داشته باشد؛ چنانکه خیر و خوب به مانند آن گرایش می یابد و شر و بد به نظیر آن؛ و به این ترتیب ارواح بر حسب خیر و شری که بر آن سرشته شده اند، یکدیگر را می شناسند؛ و چون در این زمینه اشتراک داشته باشند، یکدیگر را شناسایی کرده و با هم خو می گیرند و اگر اشتراکی نداشته باشد، یکدیگر را نمی شناسند و ارتباط برقرار نمی کنند. و احتمال دارد مراد از آن خبر دادن از آغاز خلقت باشد با این توضیح که: ارواح قبل از اجسام خلق شده و با هم ملاقات و برخورد داشته اند؛ زمانی که در اجسام دمیده شدند، یکدیگر را بر اساس همان سرشت اولیه می شناسند و به این ترتیب شناخت و عدم شناخت آنها به اصل سرشت آنها بازمی گردد و افراد خوب به خوبان و افراد بد به بدان تمایل می یابند. ابن عبدالسلام می گوید: مراد از شناخت و عدم شناخت، نزدیکی در صفات و تفاوت در آنها می باشد. چون وقتی کسی صفاتی مخالف تو داشته باشد او را نمی شناسی. حدیث دوم به این ترتیب به پایان می رسد: «وتَجِدُونَ خِيَارَ النَّاسِ في هَذَا الشَّأنِ أَشَدَّهُمْ كَرَاهِيَةً لَهُ، وَتَجِدُونَ شَرَّ النَّاسِ ذَا الوَجْهَينِ، الَّذِي يَأتِي هؤُلاءِ بِوَجْهٍ، وَهَؤُلاءِ بِوَجْهٍ»: «و بهترين مردم را در امر خلافت کسانی می يابيد که پذيرش آن را ناگوار می شمارند و بدترين مردم را افراد دورويی می بينيد که نزد عده ای يک رو و نزد عده ای رويی ديگر دارند». یعنی بهترین مردم را در امر خلافت و امارت و اجرای احکام کسانی می یابید که بر امارت و خلافت حریص و مشتاق نیستند؛ چنین کسانی وقتی عهده دار مسئولیت می شوند، توفیق یافته و موفق شده و استوار پیش می روند، بر خلاف کسانی که نسبت به آن حریص و مشتاق هستند. اما بدترین مردم انسان های دو رو هستند؛ کسی که نزد عده ای یک رو و نزد عده ای دیگر رویی دیگر دارد.

تفسیر دوم:  

شرح کتاب "دلیل الفالحین لطریق ریاض الصالحین" اثر      ابن علان صدیقی درباره این حدیث چنین می‌گوید: «از ابوهریره روایت شده است که پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلم فرمود: "مردم (از حیث فردی) همچون فلزات‌ی اند (از نظر خوبی یا بدی ذاتی که خداوند در وجودشان نهاده) همچون طلا و نقره (تشابه آن‌ها بدین دلیل است که فلزات دارای ویژگی های متفاوتی هستند؛ برخی ارزشمندند و برخی کم‌ارزش. ویژگی‌هایی که هر فلز از خود نشان می‌دهد، مطابق با  سرشت   اولیه آن است. به همین ترتیب، هر انسان ویژگی‌هایی را نشان می‌دهد که با  سرشت   او   مطابقت دارد)؛ بهترین آن‌ها در دوران جاهلیت (کسانی که در دوران جاهلیت دارای سرشت  شریف بودند، دورانی که به علت نمودهای فراوان نادانی به "عصر جاهلیت" مشهور است) پس از اسلام آوردن و درک کامل اسلام نیز بهترین هستند ... (به این معنا که وقتی درک کامل اسلام با سرشت آن‌ها   آمیخته می‌شود؛  این افراد از طریق شرف پذیرش اسلام و درک کامل آن به همان مقامی می‌رسند که در دوران جاهلیت از نظر نجابت، سخاوت، بردباری و امثال آن داشتند). و نفْس‌ها همچون  لشکریانند (این جمله از نظر دستوری با جمله اول "مردم همچون فلزات‌اند" هم‌زمان است و به این معناست که نفْس‌ها در گروه‌هایی با سرشت های مختلف قرار دارند)؛ کسانی که با هم توافق دارند، با یکدیگر دوست می‌شوند و کسانی که با هم اختلاف دارند، از یکدیگر بیزار می‌شوند." سیوطی می‌گوید: "از خطابی نقل شده است: «منظور   پیامبر از   ‘نفس‌ها  همچو لشکریانند’ ممکن است اشاره به تشابه در تمایل به خوبی یا بدی باشد. شخص نیکو به طور طبیعی به کسانی که نیکو هستند، متمایل است و به همین ترتیب، شخص بد به نظایر (افراد نظیر خود) خود متمایل است. 

ابن الجوزی گفته است: «از این حدیث استنباط می‌شود که اگر فردی در خود از کسی که خوب و صالح است، بیزاری حس کند، باید دلیل این بیزاری را بررسی کند تا در جهت از بین بردن آن تلاش کرده و از این ویژگی مذموم خلاص شود و برعکس.» ابن عبدالسلام بیان می دارد: «آنچه در اینجا منظور از توافق و اختلاف است، همگرایی و واگرایی در صفات است، زیرا فرد با کسانی که صفات متضاد دارند، مخالفت می‌کند و با چیزی که برای او ناشناخته است به دلیل ناآگاهی از آن مخالفت می‌ورزد. 

این حدیث از پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) نقل شده است و به این صورت ترجمه می‌شود:

"مردم همانند معادن طلا و نقره هستند؛ هر که در دوران جاهلیت ریشه و اصالت داشت، در اسلام نیز همان ریشه و اصالت را دارد."

### منبع حدیث:

این حدیث در منابع مختلفی از جمله **صحیح بخاری** و **صحیح مسلم** نقل شده است. همچنین در کتاب‌های حدیثی و تفسیری دیگر نیز آمده است.

### تفسیر حدیث:

این حدیث به این موضوع اشاره دارد که انسان‌ها از نظر استعدادها و قابلیت‌ها تفاوت دارند، همان‌گونه که معادن طلا و نقره در طبیعت دارای ارزش‌ها و کیفیت‌های متفاوتی هستند. در اینجا، "جاهلیت" به دوره قبل از اسلام اشاره دارد و "اسلام" به دوره پس از آن. پیامبر (ص) می‌فرماید که کسانی که در دوران جاهلیت دارای اصالت و شرافت بوده‌اند، در اسلام نیز همان ویژگی‌ها را حفظ خواهند کرد.

این حدیث بر اهمیت اصالت و نیک‌خویی تأکید دارد و نشان می‌دهد که اسلام، این ویژگی‌های مثبت را نه تنها از بین نمی‌برد، بلکه آن‌ها را تقویت می‌کند. پیام اصلی این حدیث می‌تواند به تقویت جایگاه اخلاقی و اجتماعی افراد نیک‌سرشت و اصیل در هر دوره‌ای از تاریخ و در هر جامعه‌ای اشاره داشته باشد.

به زبان ساده یعنی مردم باید ارزش خودشان را درک کنند هرچه علم و ادب و تحصیل و تهذیب بیشتر ارزشش بیشتر می‌شود.

این حدیث از پیامبر اسلام (ص) نقل شده است و به این معناست: "مردم مانند معادن طلا و نقره هستند؛ بهترین‌های آنان در دوران جاهلیت، بهترین‌های آنان در اسلام هستند، اگر فقیه شوند."

### منبع حدیث

این حدیث توسط ابو هریره روایت شده و در منابع معتبر مانند صحیح بخاری و صحیح مسلم آمده است

### تفسیر حدیث

این حدیث به چند نکته اشاره دارد:

1. تنوع و تفاوت انسان‌ها: همان‌طور که معادن طلا و نقره از نظر ارزش و کیفیت متفاوت هستند، انسان‌ها نیز از نظر اخلاق، شخصیت و توانایی‌ها متفاوت هستند.

2. ارزش و اصالت: افرادی که در دوران جاهلیت دارای اصالت و شرافت بودند، اگر در اسلام فقیه شوند، همچنان دارای ارزش و اصالت خواهند بود.

3. تعارف و تناکر ارواح: ارواح انسان‌ها مانند لشکریانی هستند که برخی با یکدیگر آشنا و همدل می‌شوند و برخی دیگر از هم دوری می‌کنند. این به معنای تشابه و تفاوت در اخلاق و صفات است که باعث می‌شود برخی افراد با یکدیگر همدل و برخی دیگر ناسازگار باشند

منبع حدیث: ( از امام صادق (علیه السلام))

الكافي : ج ۸ ص ۱۷۷ ح ۱۹۷ ، مشكاة الأنوار : ص ۴۵۵ ح ۱۵۲۲ ، بحار الأنوار : ج ۶۷ ص ۱۲۱ نحوه .

ترجمه:

ترجمه رسولی محلاتی: بكر بن صالح در حديث مرفوعی از امام صادق عليه السّلام روايت كند كه فرمود: مردم معدنهائی هستند چون معدنهاى طلا و نقره، پس هر كه در دوران جاهليت ريشه و اصلی داشته (و عنصر پاكی بوده يا از اهل شرف بوده) در اسلام نيز همان ريشه و اصل را دارا است.

ترجمه کمر‌ه‌ای: از بكر بن صالح سند را رسانيده تا امام صادق(عليه السّلام)فرمود:مردم معدنها باشند به مانند معدنهاى طلا و نقره پس هر كه را در دوران جاهليت عنصر پاكی بوده است در اسلام هم عنصر پاكی داشته. 

ترجمه سوم:  امام صادق عليه السلام : مردم معدن هايی چون معدن هاى طلا و نقره هستند. پس هر كه در جاهليت اصالت داشته است در اسلام نيز اصيل و ريشه دار است.
 

اين حديث دو احتمال دارد:

اول: اينكه منظور اين باشد كه مردم از نظر استعدادها، قابليت‌ها، اخلاق و عقل‌هایشان با هم متفاوتند، مانند تفاوت معادن؛ زيرا بعضى از آنها طلا و بعضى نقره‌اند. پس كسى كه در جاهليت، نيكوخلق، عاقل و فهميده بوده، در اسلام نيز به سرعت حق را می‌پذيرد و به اخلاق والا متصف و از اعمال زشت، پس از آگاهى از آنها، دورى می‌كند.

دوم: اينكه منظور اين باشد كه مردم از نظر شرافت نسب و حسب، مانند معادن با هم متفاوتند. پس كسى كه در جاهليت از خانواده‌اى شريف و بلندمرتبه بوده، در اسلام نيز با پيروى از دين، پذيرش حق و آراستگی به مكارم اخلاق، شريف می‌شود. پس پيامبر (صلی الله علیه و آله) آنها را در زمان جاهليت به آنچه در معدن قبل از استخراج است و هنگام ورودشان به اسلام به آنچه از كمال و نقصان معدن پس از استخراج آن آشكار می‌شود، تشبيه كرده است.

مردم معدن هايی چون معدن هاى طلا و نقره هستند. پس هر كه در جاهليت اصالت داشته است در اسلام نيز اصيل و ريشه دار است.

https://www.hadithlib.com/hadithtxts/view/29020890