ژنتیک و اصلیت ترکان قشقایی فارس

زبانشان طبق درخت زبانشناسی از ریشه فارسی است 

درود بر شما. بعنوان کسی که یکی از میان مردم  قشقایی هست براتون می‌نویسم.

ریشه‌ی نام قشقایی ، هدف تشکیل  ایل قشقایی و نیز ریشه‌های قومیتی طوائف قشقایی رو بصورت کلی براتون بازگو می‌کنم تا این کنجکاوی ذهنی زیباتون رو تا حدی که بنده درباره‌ی ایلم اطلاعات کسب کردم باهاتون در میان بذارم.

بنده سعی می‌کنم نظریاتی که بیشتر از بقیه‌ی نظریه‌ها منطقی و به واقعیت نزدیک تر هست رو بگم.

ریشه‌ی نام:

از دو واژه‌ی قش (قاش) و  قایی (قای) تشکیل شده. قاش به معنی محافظ هستش و قای یک ریشه‌ی قومی ترکان اغوزی از ۲۴ تای کلی هستش. قاش همچنین به معنی پیش‌قراول و پیشگامان هم هست، اگر بتونم که براتون یک تصویر ذهنی خوبی بدم اینجور بگم که قاش به معنی غار محافظت کننده در برابر سرما و باران و طوفان هم هست. قاشقای در کل به معنی مردمانی پیشگام و محافظت کننده‌ی دیگران از ایل قای هست. قای های دیگر سلجوقیان و  وارثان آناتولی هستن.

هدف از تشکیل ایل قشقایی:

در ابتدای حکومت صفویان ، نوه‌ی دختری اوزون حسن آع قویونلو ها به نام اسماعیل به قدرت رسیده بود و به کمک ایل های مختلفی از جمله قزلباش ها  مشاوره می‌شد. پس از اعلام دین رسمی و مذهب رسمی که اسلام شیعی بود، تمامی حکومت های همسایه که سنی مذهب بودن به خشم اومدن و اسماعیل صفوی هم برای تحکیم حکومت به مشاوره‌ی قزلباش ها متوجه شد که خودش که قدرت و ذهن کشور هست در شمال بمونه و اداره و محافظت از جنوب کشور رو به کسی از رگ و ریشه‌ی خودش که شیعه باشه و همچنین ریاست بلد باشه بسپاره. پسرخاله‌ای داشت که اون هم نوه‌ی اوزون حسن آغقویونلو بود، شخصی به نام امیرغازی شاهیلو. به درخواست شاه اسماعیل ، امیرغازی شاهیلو که از سمت پدر از قبیله‌ی قای بود، به جنوب اومد و مرکزیت جنوب رو شهر شیراز در نظر گرفت و از آنجا که محافظ جنوب سرزمین ایران بودن پیشوند قاش رو در ابتدای ایل خودش نهاد و نام ایل به قاشقای (قشقایی امروزی) در اومد. حال فراخوانی زدند که تمامی افرادی که ۱) به ایران  وفادار هستن ۲) به دنبال کار های کشاورزی و باغداری و دامداری در منطقه‌ی زاگرس و غیره هستن ۳) زبان ترکی اغوزی رو به رسمیت می‌شناسن ۴) مذهب شیعه رو به رسمیت می‌شناسن ۵) جوابگویی‌شون به ایل قشقایی و حکومت صفویه است،  می‌تونن بیان و به نسبت کار و قوم وارد یکی از طوائف شوند و شروع به زندگی کنن. بعد از این فراخوان اکثریت ترکان افشار و عد ترکان قفقازی یعنی آذری ها و چچن ها و غیره، و کرد ها و عرب ها و لر ها و بلوچ ها و ... به ایل پیوستن. امیرغازی شاهیلو پسوند قشقایی رو برای نام خودش نهاد و اولین طائفه تشکیل شده رو با نام (عمله که یعنی کارگر) رو طایفه‌ی خوانین خوند.

هدف ایل هم مشخص بود، بازرگانی و اقتصاد و امنیت جنوب ایران.

ریشه‌های قومیتی:

از روی ژنتیک هیچ پژوهش متمرکز و درستی تاحالا انجام نشده. اما از روی ساختار زبانی، ساختار واژگان و ظاهر آدم های ایل و نیز اشعار می‌شه تشخیص داد که این ایل از لحاظ تاریخی و فرهنگی تا حدود خیلی زیادی تُرک هستن. زبان ترکی، اشعار ترکی، داستان های ترکی (مثل کورواغلو و ایوز، اصلی و کرم، غریب و صنم و ...) . اما طوائف ایل  از لحاظ ظاهری و از نظر گویش و لهجه  و نیز باور های مذهبی و باورهای کلی با هم تفاوت هایی دارن.

ولی در کل، می‌شه ایل قشقایی رو ترکیبی از قومیت های مختلف دونست، توی این ایل شما چشم بادامی های کاشغری، سبزه‌های عراقی، زرد های ازبکی، سفید های قفقازی و سرخ ها و دیگر نژاد های ژنتیکی رو می‌تونین ببینین. به حتم نمی‌شه گفت قشقایی ها از کدوم قسمت این گیتای پهناور اومدن ولی مشخصه که بیشترین قومیت های ایل رو ترکان قفقازی و آناتولی و بعدش اعراب و آسیای‌میانه‌ای ها تشکیل دادن. بله شاید جالب باشه توی طوائف ما اعراب بسیاری هستن که زبانشون ترکی هست اما ژنتیکشون به عراقی ها و شامی ها و حجازی ها برمی‌گرده.

از نظر زبانی هم گویش‌ها اکثراً ترکیبی هستن، یعنی دستور زبانی به چیزی شبیه به ترکیبی از  ازبکی-خلجی-قفقازی-استانبولی شبیه هست و  لهجه چیزی شبیه به کاشغری-ترکمنی-خلجی-فارسی شبیه هست.

پس می‌تونید متوجه بشید که اکثریت ایل رو در کل ترکان تشکیل می‌دن، از نظر قومیتی چیز مشخصی که وجود داره از اسناد تاریخی اینه که ایل قشقایی اکثریت ترکن و کدوم ترکا؟ ترکای افشار. همون ایلی که نادرشاه بعداً ازش برخاست و قشقایی ها هم هم رکابش ایران رو پس گرفتن و بعد به جنگ هندوستان رفتن.

پیروز باشید.