شرط لازم و کافی برای به وجود آمدن" معلول "

شرط لازم یعنی شرطی که بدیل(جایگزین) ندارد و برای تحقق مشروط لزوماً باید این شرط محقق بشود.

مثال: عمل خیر شرط لازم رستگاری است.

شرط غیرلازم یعنی شرطی که بدیل دارد.

مثال: بارش باران شرط غیرلازم خیس شدن زمین است. بدیلش مثلاً بارش برف یا ترکیدگی لوله آب و ... است.

شرط کافی یعنی آن شرط علت تامه تحقق مشروط است. یعنی فقط با این علت معلول محقق می شود.

مثال: بارش باران شرط کافی برای خیسی زمین است. با باران زمین خیس می شود و چیز دیگری نیاز نیست.

شرط غیرکافی یعنی شرطی که نسبت به مشروط علت ناقصه است.

مثال: اکسیژن شرط غیرکافی سوختن است. گرما و سوخت نیز باید باشد.

حالا منطقاً  چهار حالت  داریم:

شرط لازم و کافی

شرط غیرلازم و غیرکافی

شرط لازم  غیرکافی

شرط غیرلازم کافی

شرط لازم و کافی یعنی اون شرط (علت) هم تامّه است و هم جایگزینی ندارد و معلول ما فقط با همین علت محقق میشه و لاغیر.

مثلاً خداوند شرط لازم و کافی برای جهان است. کافی است چون فقط اراده خدا برای تحقق جهان لازم است و خدا علت تامه تحقق جهان است. لازم است چون برای تحقق جهان غیر از خداوند جایگزین دیگری نداریم.