پاسداری از زبان پارسی

1. سورستان

امروزی: عراق جنوبی

ناحیه‌ای از قلمرو ساسانیان، با مرکزیت شهر "المدائن"

2. سکستان

امروزی: سیستان

برگرفته از قوم سکاها (سَکاها)؛ امروزه در "سیستان و بلوچستان"

3. خور

معادل امروزی: خورشید

هنوز در ترکیب‌هایی مثل «خورشید»، «خوراک»، «خورنده» کاربرد داره

4. اِستان

معادل امروزی: استان

در زبان فارسی نو به معنی بخش اداری/منطقه‌ای کشور

5. خداداد

هنوز هم در اسم‌ها استفاده می‌شه (مثلاً: خداداد عزیزی)

معنی: داده‌شده از سوی خدا (هم‌معنی با "الهی"، "موهبت")

6. وَرد

امروزی: ذکر، دعا

هنوز در عرفان و ادبیات کاربرد داره (مثلاً: ذکر و ورد شبانه)

7. خشترپاون

معادل فارسی امروزی: شهردار / فرماندار / پادشاه محلی

واژه اوستایی به معنی "دارنده‌ی فرمان" – واژه شاه و شهرداری از همین ریشه‌اند

8. سان

امروزی: آیین، رسم، مراسم

گاهی هم به‌معنی نشانه، مثل "نشان و سان"، ولی کم‌کاربرد شده

9. ریمن

از ریشه "رام و ریمن" → به معنی آرام، سرور، فرخنده

واژه‌ای مهجور؛ امروزه جایگزین مشخص نداره، ولی مفهومی مثل "شاد" یا "فرخنده" نزدیکه

10. پور

امروزی: پسر

هنوز در نام‌خانوادگی‌ها هست (مثلاً: شهریارپور، رضاپور)

در شاهنامه هم به معنی فرزند/پسر

11. تیره

امروزی: شاخه‌ای از یک طایفه یا خانواده

هنوز هم در زبان قومی/ایلیاتی به کار می‌ره (تیره‌ی ایل بختیاری)

12. سمند

امروزی: اسب زردرنگ (طلایی)

هنوز هم در شعر و نام ماشین ایرانی (!) وجود داره

13. تیسفون

امروزی: شهر مدائن در عراق

پایتخت ساسانیان؛ آثار باستانی‌اش هنوز در نزدیکی بغداد باقیه

14. کبود

امروزی: آبی تیره / نیلی

هنوز کاربرد داره: مثل "کبود شدن پوست"، یا "رنگ کبود"

15. سیج

واژه‌ای کهن؛ احتمالاً به‌معنی سنگر یا دیوار دفاعی

در فارسی نو به‌صورت "سنگر" یا "قلعه" جایگزین شده

16. جامک

شکل کهن‌تر واژه "جامه"

امروزی: لباس