پرسش خود را بپرسید
«مَکُناد» با «نکند» از حیث معنایی چه تفاوتی دارند؟ درباره ساخت زبانی و معنای «مَکناد» توضیح بفرمایید.
٣ ماه پیش
١٤٦
کس به امید وفا ترک دل و دین مکُناد - که چنانم من ازین کرده پشیمان که مپرس (حافظ)
٧٨٤
٠
١٩
٢١
٢ پاسخ
مرتب سازی بر اساس:
- تفاوت معنایی:
- «نکند»: یک فعل نهی ساده است که برای دوم شخص مفرد (تو) استفاده میشه. معنی: "تو انجام نده".
- «مَکُناد»: یک دعای منفی یا نفرین ملایم است که برای سوم شخص مفرد (او) به کار میره. معنی: "مباد که او انجام دهد" یا "خدا نکند که او انجام دهد".
- ساخت زبانی «مَکُناد»:
- پیشوند «مَـ»: این پیشوند نشانه نفی یا نهی در فارسی کهن است.
- ریشه فعل «کُن»: از مصدر «کردن» گرفته شده.
- پسوند «ـاد»: این پسوند نشانه دعایی در فارسی کهن است که معادل امروزی «بـ» در افعال دعایی مثل «باد» است.
- کاربرد:
- «مَکُناد» بیشتر در متون ادبی و شعر کلاسیک استفاده میشه و لحنی رسمیتر و ادبیتر داره.
- «نکند» در زبان روزمره و محاوره کاربرد داره.
- در بیت حافظ: "کس به امید وفا ترک دل و دین مکُناد" در اینجا، حافظ داره آرزو میکنه یا نصیحت میکنه که هیچکس نباید به امید وفاداری (احتمالاً از معشوق) دل و دینش رو ترک کنه. «مَکُناد» در اینجا یک حالت هشدار یا نصیحت عمومی داره، نه اینکه مستقیماً به کسی بگه این کار رو نکن.
- معادل امروزی: اگه بخوایم این عبارت رو به فارسی امروزی برگردونیم، میشه چیزی شبیه: "کسی نباید به امید وفا، دل و دینش رو ترک کنه" یا "خدا نکنه کسی به امید وفا، دل و دینش رو ترک کنه".
استفاده از «مَکُناد» به جای «نکند» در شعر حافظ، علاوه بر حفظ وزن شعر، یک حس کهن، ادبی و تأکیدی بیشتری به بیت میده که با لحن شاعرانه و حکیمانه حافظ هماهنگه.
١٥,٥٨٨
٣
٧٣
٨٥
٣ ماه پیش
با درود،
پیشوند ن و م که هر دو نشان دهندهی نفی هستند، از لحاظ معنایی هیچ فرقی با هم ندارند، ولی پیشوند ن پرکاربرد تر است و پیشوند م معمولا در عبارت های دعایی بکار میرود (مبادا، مباد، مکناد، و….) . فعل کناد ریخت دعایی فعل کردن است (یعنی کاشکی نکند)، مانند رساد (کاشکی رسد)، ماناد (کاشکی ماند)، بواد/که مخفف ان باد است (کاشکی بُوَد/باشد؛ در اصل دعایی شدهی ریخت بُوَد است). اگر پرسشی دیگر داشتید در خدمتتان هستیم
٥٣٨
١
٢
٨
٣ ماه پیش
عالی ممنون