جایگاه الهه آناهیتا در فرهنگ ایران باستان چیست

الهه آناهیتا برگرفته از آب به معنای پاک و دور از آلودگی است، این الهه در واقع فرشته نگهبان چشمه ها و باران تصور می شد و آن را نمادی از عشق و دوستی در نظر می گرفتند. این الهه در میان ایرانیان باستان چنان جایگاهی داشت که در کتیبه های به جا مانده تصاویری از الهه آب در کنار اهورا مزدا نقش بسته است.

اهورا مزدا در گذشته به معنای خدایی حکیم، برتر، خالق تمام موجودات جهان، داننده اسرار نهان در عالم و البته بسیار مهربان است. بنابراین وجود الهه آب در ایران باستان در کنار اهورا مزدا نشان دهنده جایگاه بسیار بالای این الهه برای ایرانیان و توجه ویژه نسبت به آن است. 

نمونه ای دیگر از آثار به جا مانده از گذشته که نشان دهنده جایگاه بی مانند الهه آب در ایران باستان بوده، نقش برجسته طاق بستان است. در این کتیبه، الهه آناهیتا در سمت راست خسرو پرویز ساسانی ایستاده و در سمت چپ آن اهورا مزدا قرار گرفته است. نکته مهم در کتیبه طاق بستان این است که الهه آب تاجی درست مانند اهورا مزدا بر سر دارد و در یکی از دست هایش کوزه ای است که آب از آن سرازیر می شود.

در سراسر ایران با توجه به نقش الهه آب در ایران معابد بسیاری برای نشان دادن احترام به آن ساخته شده است، نمونه ای از این معابد در شهرهای همدان، کازرون، آذربایجان، کرمانشاه و کنگاور قرار دارد. جالب توجه است که معمولا نیایشگاه های الهه آناهیتا در اطراف رودها قرار گرفته است.

حتما در مورد جشن آبانگان چیزهایی شنیده اید، اما آیا می دانستید که این روز به مناسبت بزرگداشت الهه آب در ایران باستان، نام گذاری شده است؟ دهم آبان روز بزرگداشت ایزدبانوی بزرگ آب در ایران باستان الهه آناهیتاست. در باور ایرانیان باستان الهه آب در بلندترین طبقه آسمان قرار دارد و در همین راستا بخش بزرگی از کتاب اوستا به ایزدبانو آناهیتا اختصاص داده شده است. در جشن آبانگان همه ایرانی ها به خصوص زنان در اطراف دریا و رودخانه به دعا کردن می پرداختند.