چه دلیل هایی برای انتخاب کشور هایی که برای محل مذاکرات انتخاب میشن هست ؟

انتخاب کشورها به عنوان محل مذاکرات بین‌المللی به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بستگی دارد. در زیر به برخی از این دلایل اشاره می‌کنم:

1. 1. بی‌طرفی: کشورهایی که به عنوان محل مذاکرات انتخاب می‌شوند، معمولاً باید بی‌طرف باشند تا طرفین احساس کنند که در یک محیط عادلانه و بدون فشار قرار دارند. عمان به عنوان یک کشور بی‌طرف و با روابط خوب با طرفین مختلف، انتخاب مناسبی بود.
2. 2. تجربه در میزبانی مذاکرات: کشورهایی که تجربه میزبانی مذاکرات بین‌المللی را دارند، معمولاً به عنوان گزینه‌های مناسب شناخته می‌شوند. ژنو به عنوان یک مرکز دیپلماتیک با سابقه طولانی در میزبانی مذاکرات بین‌المللی، انتخابی طبیعی است.
3. 3. دسترسی و زیرساخت‌ها: کشورهایی که دارای زیرساخت‌های مناسب برای برگزاری مذاکرات (مانند هتل‌ها، سالن‌های کنفرانس و سیستم‌های امنیتی) هستند، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.
4. 4. روابط دیپلماتیک: کشورهایی که روابط خوبی با طرفین مذاکرات دارند، می‌توانند به عنوان محل مناسبی برای برگزاری مذاکرات انتخاب شوند. ایتالیا به عنوان یک کشور با روابط مثبت با بسیاری از کشورها، می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد.
5. 5. محیط فرهنگی و اجتماعی: برخی کشورها به دلیل فرهنگ و تاریخ خود می‌توانند فضایی مناسب برای گفتگو و مذاکره فراهم کنند. این امر می‌تواند به تسهیل روند مذاکرات کمک کند.
6. 6. امنیت: امنیت محل مذاکرات نیز یک عامل کلیدی است. کشورهایی که از نظر امنیتی پایدار و مطمئن هستند، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.

در نهایت، انتخاب محل مذاکرات به ترکیبی از این عوامل بستگی دارد و هر کشور می‌تواند به دلایل خاص خود به عنوان میزبان انتخاب شود.

کشوری که توانایی میانجی‌گری فعال دارد یا دارای روابط متوازن با دو طرف است، معمولاً برای میزبانی انتخاب می‌شود. عمان، سوئیس و اخیراً ایتالیا از این ویژگی‌ها برخوردارند.

مذاکرات پرتنش به زیرساخت‌هایی نیاز دارد که:

• از نفوذ اطلاعاتی یا خرابکاری جلوگیری کند.
• برای هر دو طرف احساس برابری و امنیت ایجاد نماید.
• نظارت بر ورود و خروج رسانه‌ها را ممکن سازد.

کشور میزبان باید قادر باشد محیط رسانه‌ای را مدیریت کرده و از سیاسی شدن افراطی روند مذاکرات جلوگیری نماید.

انتخاب محل مذاکره گاه حامل پیام‌های راهبردی است:

• ایتالیا نماد نقش فزاینده اروپا در میانجی‌گری است.
• ژنو بازتاب خواست بازگشت به دیپلماسی چندجانبه است.
• عمان نشانگر ترجیح گفت‌وگوی محرمانه و مبتنی بر اعتماد است.

گزینش مکان مذاکرات تحت تأثیر عوامل زیر قرار دارد:

بی‌طرفی و عدم جانبداری سیاسی کشور میزباندسترسی جغرافیایی مناسب برای طرفینامنیت و محرمانگی مذاکراتاعتبار دیپلماتیک کشور میزباناهمیت نمادین مکان مورد نظرروابط دیپلماتیک فعال و متوازن با هر دو کشور

عمان نقشی کلیدی در تسهیل مذاکرات پنهانی ایران و آمریکا، به‌ویژه در روند منتهی به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) ایفا کرد. انتخاب این کشور به‌عنوان محل مذاکرات، دلایل متعددی دارد:

عمان در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) جایگاه منحصربه‌فردی دارد، چرا که از سیاست‌های جانبدارانه و دشمن‌محور در قبال ایران پرهیز کرده و همواره کوشیده است تا روابط متوازن با تهران و ریاض برقرار کند.

• عمان در تنش‌های فرقه‌ای میان اهل سنت و شیعه موضعی بی‌طرف اتخاذ کرده و همین امر موجب جلب اعتماد ایران شده است.
• این کشور در بحران یمن از مشارکت در ائتلاف به رهبری عربستان خودداری کرد که به حفظ روابط مثبت با ایران انجامید.
• عمان به‌طور سنتی روابط حسنه‌ای با هر دو کشور ایران و ایالات متحده داشته است. چنانکه ایران در زمان پهلوی این کشور را از افتادن به دست کمونیست ها در جنگ ظفار نجات داد. 

سلطان قابوس، پادشاه فقید عمان، نقش فعالی در تثبیت جایگاه کشورش به‌عنوان میانجی مورد اعتماد ایفا کرد.

• مذاکرات محرمانه میان ایران و آمریکا در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ با میزبانی عمان برگزار شد.
• عمان همچنین در آزادی گروگان‌ها و منازعاتی همچون بحران یمن نقش‌آفرینی کرده است.

عمان در تنگه هرمز، یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های نفتی جهان قرار دارد:

• فاصله جغرافیایی مناسب با ایران دارد.
• برای آمریکا و متحدانش نیز دسترسی و امنیت لازم فراهم است.

برخلاف کشورهایی مانند ایالات متحده یا کشورهای اروپایی، عمان محیطی آرام و به دور از هیاهوی رسانه‌ای برای مذاکرات فراهم می‌سازد.

اگرچه ایتالیا در تاریخ مذاکرات ایران و آمریکا نقش برجسته‌ای نداشته، اما مطرح شدن این کشور به‌عنوان میزبان احتمالی دورهای آتی مذاکرات، نشان‌دهنده یک تغییر راهبردی است. دلایل انتخاب ایتالیا را می‌توان چنین برشمرد:

ایتالیا در مقایسه با فرانسه یا بریتانیا، رویکردی  معتدل‌تر در قبال ایران داشته است.

• این کشور از نخستین کشورهای غربی بود که پس از برجام، تعامل اقتصادی و سیاسی با ایران را از سر گرفت.
• ایتالیا روابط تاریخی و اقتصادی عمیقی با ایران، به‌ویژه در حوزه انرژی و زیرساخت، دارد.
• همچنین فاقد سوابق استعماری یا مشارکت مستقیم نظامی در خاورمیانه است که به اعتبار اخلاقی آن می‌افزاید.

ایتالیا در منطقه‌ای قرار دارد که دسترسی برای هیئت‌های ایرانی و آمریکایی ساده و متوازن است؛ مکانی اروپایی اما نه کاملاً هم‌سو با سیاست‌های سخت‌گیرانه واشینگتن.

ایتالیا با داشتن زیرساخت‌های مدرن، امنیت بالا، و دستگاه دیپلماسی مجرب، توانایی میزبانی مذاکرات حساس و چندجانبه را داراست.

برگزاری مذاکرات در کشوری چون ایتالیا می‌تواند بار نمادین فرهنگی نیز داشته باشد. چنین فضایی ممکن است به نرم شدن لحن مذاکرات و القای حس تعامل تمدن‌ها کمک کند.

ژنو در سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ محل مذاکرات کلیدی هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ بود. انتخاب این شهر مبتنی بر مجموعه‌ای از ملاحظات سیاسی و نمادین است.

سوئیس نماد بی‌طرفی در سیاست بین‌الملل است. نه عضو ناتو است، نه در تعهدات نظامی مشارکت دارد.

• ایران و ایالات متحده هر دو به سوئیس اعتماد دارند.
• در غیاب روابط رسمی دیپلماتیک، سفارت سوئیس در تهران حافظ منافع ایالات متحده است.

ژنو میزبان نهادهایی چون:

• دفتر سازمان ملل متحد در اروپا
• صلیب سرخ جهانی
• شمار زیادی از نمایندگی‌های دیپلماتیک و سازمان‌های بین‌المللی

از این رو، زیرساخت‌ها و تجربه لازم برای مذاکرات پیچیده را داراست.

ژنو:

• امنیتی فوق‌العاده برای هیئت‌ها فراهم می‌سازد.
• از نظر حمل‌ونقل بین‌المللی در دسترس است.
• توانایی کنترل شدید رسانه‌ها و حفاظت از محرمانگی مذاکرات را دارد.

برگزاری مذاکرات در ژنو پیام بازگشت به دیپلماسی چندجانبه و قواعد محور را می‌رساند، به‌ویژه در برابر بدیل‌هایی مانند تحریم یا  حمله نظامی.

از این امر بگذریم که دوباره عمان بجای رم بعنوان  محل مذاکره تعیین شد، عمان در امر واسطه گری سابقه ای طولانی دارد و قطعافقط  برای رضای خدا هم چنین نمی کند!

نامه از طریق انور قرقاش به ما رسید که  کشور متبوعش سالهاست با ایران بر سر مالکیت جزایر سه گانه دعوای حقوقی دارد. کشور عمان  علاوه بر مزیتهایی که دوستان برشمردند برای جلوگیری از به درازا کشاندن سخن از آن پرهیز می شود برتری دیگری نیز دارد.

*بی‌اعتمادی عمیق به امارات به دلیل روابط با اسرائیل در حالیکه عمان چنین سابقه ای ندارد و کشوری تقریبا بی طرف بوده است.

*سابقه محدود و غیرقابل اعتماد امارات در میانجی‌گری در حالیکه عمان چنین سابقه ای دارد!عمان تقریبا از دهه60 میانجی پیدا و پنهان میان ایران و آمریکا بوده.

*ملاحظات سیاسی و استراتژیک داخلی به جهت مصرف داخلی  و رساندن این که ما بر مواضع خود پایبندیم.

*روابط متقابل بین دو کشور ایران و عمان که همیشه در سطح قابل قبولی بوده.

*دادن پیام به دنیا به این معنی که ما زمین بازی را خود انتخاب می کنیم و همزمان به امارات که ما شمارا امین نمی دانیم! یادمان نرود که "تایمز آو ایزییل(اسراییل) این امر را تحقیر بی سابقه امارات خواند.

تنها دلیل مهم فقط امنیت طرفین هست. هم امنیت جانی و هم امنیت منافعی که دنبالش هستند. به کشوری اعتماد میکنند که چشم و گوش بسته اطاعت کنه و اهل لایی کشیدن نباشه و احساس مدیریت و کنترل داشته باشند  و معمولا آمریکا جایی رو انتخاب می‌کنه که هم‌پیمان خودش محسوب بشه.

 معمولاً به عوامل سیاسی، امنیتی و دیپلماتیک بستگی دارد. کشورهایی که به عنوان میزبان انتخاب می‌شوند، باید قابلیت تسهیل گفت‌وگوها و ایجاد فضایی امن و بی‌طرف را داشته باشند.

• بی‌طرفی: کشور میزبان باید از نظر سیاسی بی‌طرف باشد تا طرفین احساس راحتی کنند.
• روابط دیپلماتیک: کشورهایی که روابط خوبی با طرفین دارند، می‌توانند به عنوان واسطه مؤثر عمل کنند.

• امنیت فیزیکی: کشور میزبان باید از امنیت کافی برای حفاظت از شرکت‌کنندگان برخوردار باشد.
• پیشگیری از تنش‌ها: انتخاب کشوری که در آن تنش‌های سیاسی کمتری وجود دارد، می‌تواند به کاهش خطرات کمک کند.

• زیرساخت‌های مناسب: کشور میزبان باید زیرساخت‌های لازم برای برگزاری مذاکرات، از جمله هتل‌ها و مراکز کنفرانس را داشته باشد.
• هزینه‌های اقتصادی: هزینه‌های مربوط به سفر و اقامت در کشور میزبان باید معقول و قابل قبول باشد.

• آشنایی فرهنگی: کشورهایی که فرهنگ مشابهی دارند، ممکن است درک بهتری از یکدیگر داشته باشند.
• زبان مشترک: وجود زبان مشترک می‌تواند به تسهیل ارتباطات کمک کند.

کشور عمان به دلیل سابقه طولانی در میانجی‌گری و نقش بی‌طرفانه‌اش در مذاکرات بین‌المللی، به‌ویژه در موضوعات حساس مانند پرونده هسته‌ای ایران، به‌عنوان میزبان دور اول مذاکرات انتخاب شد. عمان در گذشته نیز نقش مهمی در تسهیل گفتگوهای ایران و آمریکا ایفا کرده است و به‌عنوان یک کشور مورد اعتماد برای هر دو طرف شناخته می‌شود.

ایتالیا برای دور بعدی مذاکرات انتخاب شده است زیرا این انتخاب نمایانگر یک تغییر به دور از خاورمیانه است و هدف آن ادامه دادن به روند مثبت ایجاد شده در عمان می‌باشد. با این حال، سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرده است که دور دوم مذاکرات همچنان در مسقط، پایتخت عمان، برگزار خواهد شد و برنامه‌ای برای انتقال مذاکرات به ایتالیا وجود ندارد.

این شهر به عنوان یک مرکز جهانی برای گفت‌وگوهای دیپلماتیک شناخته می‌شود و به تسهیل اعتمادسازی میان طرفین کمک می‌کند.

• بی‌طرفی سیاسی: ژنو به عنوان یک شهر بی‌طرف شناخته می‌شود که هیچ‌یک از طرفین درگیر در مذاکرات، در آن نفوذ سیاسی خاصی ندارند. این ویژگی به طرفین این امکان را می‌دهد که با آرامش بیشتری به بحث و تبادل نظر بپردازند.
• تاریخچه موفق: این شهر سابقه طولانی در میزبانی مذاکرات بین‌المللی و توافقات مهم دارد. از جمله مذاکرات صلح و توافقات هسته‌ای که در گذشته در این شهر انجام شده است.
• زیرساخت‌های مناسب: ژنو دارای زیرساخت‌های پیشرفته و امکانات لازم برای برگزاری جلسات دیپلماتیک است. این شامل هتل‌ها، سالن‌های کنفرانس و خدمات پشتیبانی می‌شود که به تسهیل مذاکرات کمک می‌کند.
• حضور سازمان‌های بین‌المللی: وجود سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این شهر، به اعتبار و اهمیت مذاکرات افزوده و به طرفین این امکان را می‌دهد که به راحتی با کارشناسان و مشاوران خود در ارتباط باشند.
• محیط آرام: ژنو به عنوان یک شهر آرام و زیبا، فضایی مناسب برای تمرکز بر مذاکرات و کاهش تنش‌ها فراهم می‌کند. این محیط می‌تواند به بهبود روحیه و همکاری میان طرفین کمک کند.

دلایل سیاسی برای انتخاب محل مذاکرات

1. بی‌طرفی و اعتماد بین‌المللی

کشوری که میزبان میشه، باید تا حدی مورد اعتماد هر دو طرف باشه. یعنی طرفین احساس نکنن که کشور میزبان به نفع یکی سنگینی داره. به همین دلیل کشورهایی مثل سوئیس (مثلاً ژنو) همیشه محبوب بودن.

2. سابقه دیپلماسی فعال و میانجی‌گری

برخی کشورها به واسطه سابقه‌شون در میانجی‌گری و حل منازعات، محبوب هستن. مثل عمان که سال‌هاست نقش «پل» بین ایران و غرب بازی کرده.

3. امنیت بالا و حریم اطلاعاتی

کشور میزبان باید بتونه امنیت فیزیکی، سایبری و اطلاعاتی هیئت‌ها رو تضمین کنه؛ در غیر این صورت، احتمال لو رفتن اطلاعات یا خرابکاری هست.

4. دسترسی آسان و روادید

محل مذاکرات باید طوری باشه که هر دو طرف بتونن بدون دردسر زیاد از نظر روادید، تحریم، یا امنیت وارد اون کشور بشن.

5. پیام سیاسی و نمادین

بعضی وقتا انتخاب یک کشور پیام خاصی داره. مثلاً اگر کشوری از بلوک غرب میزبان بشه، یعنی طرف مقابل پذیرفته که با زبان دیپلماسی غرب وارد بشه، یا بالعکس.

6. فشار یا پیام غیرمستقیم

بعضی وقتا با انتخاب یک کشور خاص، به طرف مقابل پیام می‌دن که "تو الان در موقعیت ضعف یا انزوا هستی و ما در زمین خودمون بازی می‌کنیم."

 چرا عمان؟

• عمان همیشه نقش میانجی بی‌طرف بین ایران و آمریکا یا ایران و کشورهای عربی رو داشته.
• روابط خوب با ایران، در عین حال روابط مثبت با آمریکا، انگلیس و عربستان.
• عمان در سیاست خارجی دنبال توازن و صلح‌سازیه، نه درگیری.
• مکان مناسبیه برای مذاکرات غیررسمی و محرمانه (مثل مذاکرات مخفی سال‌های قبل بین ایران و آمریکا).

چرا ایتالیا برای دور بعدی؟ (مثال فرضی)

 چرا همیشه ژنو؟

• سوئیس نماد بی‌طرفی سنتی در روابط بین‌الملل هست.
• میزبان اصلی سازمان ملل و دفاتر متعدد بین‌المللی (دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو).
• زیرساخت بسیار قوی برای مذاکرات طولانی، امنیت بالا و پوشش رسانه‌ای استاندارد.
• همیشه محل مورد قبول برای همه کشورها حتی درگیرترین دشمنان (مثل کره شمالی و آمریکا) بوده.

سؤال خیلی خوب و دقیقیه! انتخاب محل برگزاری مذاکرات بین‌المللی، مخصوصاً وقتی بحث‌هایی مثل توافق‌های هسته‌ای، صلح، یا موضوعات حساس دیپلماتیک در میونه، معمولاً پشتش حسابی فکر و سیاست هست. در ادامه دلایل اصلی انتخاب مکان‌هایی مثل عمان، ژنو یا ایتالیا رو با نگاهی به پشت‌پرده‌های سیاسی و دیپلماتیک برات توضیح می‌دم:

🔹 ۱. بی‌طرفی سیاسی و دیپلماتیک

مهم‌ترین عامل! کشور میزبان باید تا حد ممکن بی‌طرف باشه و روابط خوبی با هر دو طرف مذاکره داشته باشه.

• مثلاً عمان سال‌هاست سیاست بی‌طرفی در پیش گرفته و با ایران و کشورهای غربی (و حتی با عربستان و یمن در بحران‌هاشون) رابطه خوب داره.
• ژنو (سوئیس) هم کشوریه که به خاطر سیاست بی‌طرفی تاریخی‌ش، میزبان مذاکرات مهم زیادی بوده (مثل مذاکرات ایران و 1+5).

🔹 ۲. امنیت سیاسی و فنی بالا

کشور میزبان باید توانایی تأمین امنیت فیزیکی و سایبری هیأت‌ها رو داشته باشه. مثلاً:

• ژنو محل دفاتر سازمان ملل و مقرهای دیپلماتیک مهمه، زیرساخت‌های امنیتی قوی داره.
• عمان با وجود کوچک بودن، شبکه امنیتی گسترده‌ای داره و برای پنهان نگه داشتن مذاکرات غیررسمی هم شناخته‌شده‌ست.

🔹 ۳. روابط خوب با همه طرف‌ها

مثلاً:

• ایتالیا روابط دیپلماتیک خوب با آمریکا، اتحادیه اروپا و ایران داره، بدون اینکه خیلی درگیر تنش‌ها باشه.
• در انتخاب محل، بعضی وقتا کشورهایی که دوست دارن نقش میانجی یا بازیگر موثر در صحنه جهانی بازی کنن (مثل ایتالیا الان)، خودشون پیشنهاد می‌دن.

🔹 ۴. تمایل میزبان برای ایفای نقش میانجی

برخی کشورها علاقه‌مند به نشون دادن خودشون به عنوان “واسطه‌ی صلح” هستن. این باعث افزایش اعتبار بین‌المللی و قدرت چانه‌زنی اون کشور می‌شه.

• عمان دقیقاً چنین نقشی رو بازی می‌کنه، مخصوصاً در خاورمیانه.
• قطر و ترکیه هم گاهاً چنین نقش‌هایی رو ایفا می‌کنن.

🔹 ۵. سابقه‌ی دیپلماتیک و تجربه‌ی میزبان

مثلاً:

• ژنو به‌خاطر میزبانی دائم مذاکرات حقوق بشر، خلع سلاح و مسائل هسته‌ای، زیرساخت و تجربه‌ی بسیار بالایی داره.
• میزبان بودن اعتبار دیپلماتیک میاره و کشورها دوست دارن جزو “باشگاه” کشورهایی باشن که میزبان مذاکرات مهم بودن.

🔹 ۶. دور بودن از فضای رسانه‌ای و فشار افکار عمومی

بعضی کشورها (مثل عمان) برای جلسات پنهانی یا مذاکرات حساس انتخاب می‌شن چون خیلی مورد توجه رسانه‌ها نیستن و فضا برا مذاکره آروم‌تره.

نمونه‌های واقعی:

• عمان (نقش پشت‌پرده): سال‌ها میزبان مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا قبل از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بود. چون مورد اعتماد دو طرف بود.
• ژنو (نقش رسمی): مرکز بسیاری از مذاکرات رسمی ۱+۵ با ایران.
• ایتالیا (جدید): انتخابش نشون‌دهنده تمایل اروپا برای برگشت به مسیر دیپلماسیه، و شاید کم‌کردن نقش کشورهای خاورمیانه در دور جدید.

عمان به عنوان سوئیس خاورمیانه یاد میشه معمولا در روابط بین الملل کشورهای متخاصم در جایی مذاکره می کنند که موضع بی طرفی شرط اول آن است مانند ژنو شهری در سوئیس که میزبان نشست های زیادی بوده این میزبانی در جاهایی به معنی قدرتمندی کشور میزبان و جایگاه بین المللی آن کشور است مانند گفتگوهای آمریکا و روسیه در عربستان سعودی