آیا "بنیاد" کلمه ی فارسی است یا عربی؟
آیا
"بنیاد"
کلمه ی فارسی است یا عربی؟
٢ پاسخ
بطور کلی کلمات عربی هم ریشه دارند و در باب های مختلف می روند و ...کلمه بنیاد به آن مفهوم هم ریشه ای ندارد.بنیاد. [ ب ُ ] (اِ مرکب ) پهلوی «بون دات » پارسی باستان «بونه داتی » (در بن قرارداده ). (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). مرکب است از «بن » بمعنی پایان و «یاد»، به معنی اساس ، که کلمه ٔ نسبت است . (از آنندراج ). بنلاد و بنیان . (ناظم الاطباء). اصل . (ترجمان القرآن ). قاعده . (زمخشری ). عنصر. (بحرالجواهر). بیخ . پایه . اصل . ریشه . (فرهنگ فارسی معین ) :
مباش غمگین یک لفظ یاد گیر لطیف
شگفت گونه لکن قوی و بابنیاد.
کسایی .
نسازیم از آن رنج بنیاد گنج
نبندیم دل در سرای سپنج .
فردوسی .
بدو گفت شه ای پسر شادباش
همیشه خرد را تو بنیاد باش .
فردوسی .
مرا شهر و هم گنج آباد هست
دلیری و مردی و بنیاد هست .
درود
این واژه پارسیست و در پارسی میانه یا پهلوی به ریخت بوندات بوده: بن=پی،پایه، دات=بنِ گذشتهی داتن یا دادن،
این واژه در زمان کنونی میتوانست بنداد باشد ولی در گذر زمان گاهی واج د به ی دگردیس میشود مانند ماده به مایه، بههمین شیوه بنداد نیز به بنیاد دگرش یافته.