اصول افعال در زبان فارسی

بله. بیشتر و شاید همه  افعال باقاعده پارسی وشاید برخی از افعال بی قاعده پارسی از این دست افعال هستند که به آنها افعال تبدیلی می گویند.

افعال باقاعده، افعالی هستند که در آنها بن مضارع همان اسم یا صفت است:

بن مضارع+ید(د)=بن ماضی

چرخ+ید=چرخید

جنگ+ید=جنگید

پر+ید=پرید

دزد+ید=دزدید

نام+ید=نامید

ناز+ید=نازید

رنج+ید=رنجید

کوچ+ید=کوچید

چسب+ید=چسبید

گوز+ید=گوزید

ترس+ید=ترسید

چسب+ید=چسبید

نهان+د=نهاند

گاهی آنچنان این افعال تبدیلی رایج می شوند که  تشخیص تبدیلی بودن آنها دشوار است، مانند:

بار+ید=بارید

تن+ید=تنید

خوان+د=خواند

افعال بی قاعده پارسی از این قاعده پیروی نمی کنند. مانند:

رو (بن مضارع)، رفت (بن ماضی)

بین (بن مضارع)، دید (بن ماضی)

در زبان انگلیسی هم همین شگرد برای  ساختن افعال باقاعده  بسیاری به کار رفته است.

help+ed=helped

open+ed=opened

lie+d=lied

close+d=closed

ملاحظه می شود که از این نظر،  شباهت شگفت انگیزی بین  زبان انگلیسی و پارسی وجود دارد (ید=ed و د=d)  که ناشی  از هم ریشه بودن آنهاست (ریشه هندواروپایی)

به این نوع فعل‌ها «افعال تبدیلی» می‌گند. جواب سوال شما بله هست، اما مقبول طبع خیلی‌ها نیست این کار.

همچنین در تحول تاریخ زبان فارسی، فعل‌های بسیط زیادی (مثل  ارزیدن،  کاهیدن) به فعل‌های مرکب (ارزش داشتن، کاهش یافتن) تبدیل شده‌اند.

 در مقاله‌ای که در فرهنگستان منتشر شده بود، نتیجه‌گیری می‌کرد نصف افعال فارسی «تبدیلی»اند و از ضرورت کاربرد این افعال می‌گفت:

https://nf.apll.ir/article_180992.html

همچنین شعرهای طرزی افشار (مثال:  ز من یوسفا چون بَعیدیده‌ای *         چو یعقوب چشمم سفیدیده‌ای) در  موضوع مصدرسازی جالب‌ است.