تفسیر آیه 23 و 24 سوره بقره
آیه 23 و 24 سوره بقره، که به چالش ناپذیری قرآن اشاره دارد، چگونه این کتاب الهی را به عنوان معجزهای ادبی و الهی معرفی میکند؟
٧ پاسخ
همونطور که حتما میدونید آیات 23 و 24 سوره بقره، یکی از مهمترین آیاتی هستند که به معجزه بودن قرآن اشاره میکند. این آیات، با چالشی صریح و روشن، مدعیان هر گونه توانایی در آوردن حتی یک سوره مشابه قرآن را به مبارزه میطلبد.
برای درک بهتر چگونگی معرفی قرآن به عنوان معجزه ادبی و الهی در این آیات، به نکات زیر توجه کنید:
1. تحدی صریح و روشن:- آیه به صراحت از مخاطبان میخواهد اگر توانایی دارند، حتی یک سوره مانند قرآن بیاورند. این چالش، نشان از اطمینان کامل خداوند به بیبدیل بودن قرآن دارد.
- دعوت به آوردن شاهدانی غیر از خدا برای اثبات ادعای خود، نشان از این دارد که این چالش، فراتر از توانایی انسان است و تنها خداوند قادر به خلق چنین معجزهای است.
- با توجه به اینکه مخاطبان اصلی قرآن در آن زمان، اعراب بودند که به ادبیات و بلاغت زبان عربی تسلط کامل داشتند، این چالش به معنای این است که هیچ کس قادر به آوردن کلامی با بلاغت، فصاحت و زیبایی مشابه قرآن نیست.
- قرآن در عین سادگی، دارای عمق معنایی و زیباییهای ادبی بسیاری است که هرگز کهنه نمیشود و برای هر نسلی جذابیت دارد.
- گرچه در زمان نزول قرآن، بسیاری از علوم ناشناخته بود، اما قرآن به حقایقی اشاره کرده است که با پیشرفت علم ثابت شدهاند. این نشان از منبع الهی قرآن و علم بیکران خداوند دارد.
- این ابعاد علمی، نشان از اعجاز علمی قرآن و اینکه این کتاب برای همه اعصار و نسلها قابل فهم و سودمند است.
- قرآن، تنها یک کتاب ادبی نیست، بلکه کتابی است که برای هدایت انسانها آمده است. اصول اخلاقی و اجتماعی بیان شده در قرآن، برای همه انسانها در همه زمانها و مکانها قابل اعمال است.
- این ابعاد اخلاقی و اجتماعی، نشان از جامعیت و کامل بودن قرآن به عنوان یک کتاب آسمانی دارد.
- قرآن در طول تاریخ، در برابر همه تلاشها برای تغییر و تحریف آن، سالم و دستنخورده باقی مانده است. این نشان از حفاظت الهی از قرآن و جاودانگی آن دارد.
- این پایداری، نشان از این دارد که قرآن، کتابی برای همه زمانها و نسلها است و هرگز کهنه نخواهد شد.
آیات 23 و 24 سوره بقره، با چالشی صریح و روشن، به ما نشان میدهند که قرآن، کتابی بینظیر و معجزهآسا است. این کتاب، هم از نظر ادبی و بلاغت، هم از نظر علمی و اخلاقی، و هم از نظر پایداری و جاودانگی، بینظیر است و هیچ انسانی قادر به آوردن چیزی مشابه آن نیست. این چالش، نه تنها برای مخاطبان آن زمان، بلکه برای همه نسلها، یک دعوت به تفکر و تأمل است تا به عظمت و الهی بودن قرآن پی ببرند.
قرآن ابتدا از انس و جن میخواهد که یک سوره مثل این کتاب بیاورند که این سوره شامل کوچک ترین سوره قرآن یعنی کوثر هم میشود ، بعد از انس و جن میخواهد که ده آیه مثل این کتاب بیاورند ، و در آخر حتی از انس و جن میخواهد فقط یک آیه مثل این کتاب بیاورند ، والطور ، یک آیه است ولی انس و جن به آن سوگند نمیخورند ، قسم به شب که فردا باید برم خونه ، قسم به روز هنگامیکه تجلی میکند ، چه قسم های زیبا و شنیدنی ، قسم به آسمان هنگامیکه انفطرت ، به زبان عربی مبین ،
آیات 23 و 24 سوره بقره به چالش ناپذیری قرآن اشاره دارند و این کتاب الهی را به عنوان معجزهای ادبی و الهی معرفی میکنند. در این آیات، خداوند به کسانی که در مورد وحی الهی تردید دارند، میفرماید که اگر شک دارند، باید سورهای مانند قرآن بیاورند و از گواهان خود غیر از خدا کمک بگیرند.
چالش ناپذیری قرآنآیه 23
در آیه 23، خداوند میفرماید: "و اگر در آنچه بر بنده خود نازل کردهایم شک دارید، یک سوره مانند آن بیاورید." این دعوت به چالش، به وضوح نشان میدهد که قرآن از نظر ادبی و معنوی در سطحی قرار دارد که هیچ کس نمیتواند مشابه آن را تولید کند.
آیه 24
در آیه 24، خداوند ادامه میدهد: "پس اگر چنین نکنید - که هرگز نخواهید کرد - از آتشی بترسید که هیزم آن، بدنها و سنگها است." این جمله به وضوح به ناتوانی بشر در برابر قرآن اشاره دارد و به نوعی تهدیدی برای کسانی است که به این کتاب ایمان ندارند.
معجزه ادبی و الهیاین آیات به عنوان معجزهای ادبی و الهی شناخته میشوند زیرا:
- زبان و بلاغت: قرآن به دلیل بلاغت و زیبایی زبانش، به عنوان یک اثر ادبی بینظیر شناخته میشود که هیچ کس قادر به تقلید از آن نیست.
- پیام معنوی: محتوای عمیق و پیامهای معنوی قرآن، آن را از سایر متون متمایز میکند و نشاندهنده الهی بودن آن است.
- چالشطلبی: دعوت به آوردن سورهای مشابه، نشاندهنده اعتماد به نفس قرآن در بیان حقیقت و ناتوانی بشر در تولید متنی مشابه است.
این آیات به وضوح نشان میدهند که قرآن نه تنها یک کتاب دینی، بلکه یک معجزه ادبی و الهی است که چالش ناپذیری آن در طول زمان ثابت شده است.
آیات 23 و 24 سوره بقره به چالش ناپذیری قرآن اشاره دارند و این کتاب الهی را به عنوان معجزهای ادبی و الهی معرفی میکنند. در این آیات، خداوند از منکران وحیانی بودن قرآن دعوت میکند تا اگر در صحت آن شک دارند، یک سوره مانند آن بیاورند. این دعوت به مبارزه یا “تحدی” نشاندهنده این است که هیچکس قادر به آوردن متنی مشابه قرآن نیست.
متن آیات
آیه 23: وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (و اگر در آنچه بر بنده خود نازل کردهایم شک دارید، پس اگر راست میگویید، سورهای مانند آن بیاورید و گواهان خود را غیر از خدا فرا خوانید.)
آیه 24: فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا وَلَن تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ (و اگر این کار را انجام ندادید - و هرگز نمیتوانید انجام دهید - پس از آتشی که هیزمش مردم و سنگها هستند، بپرهیزید؛ آتشی که برای کافران آماده شده است.)
تفسیر و تحلیل
- تحدی و مبارزهطلبی: این آیات به صراحت از منکران میخواهند که اگر در وحیانی بودن قرآن شک دارند، یک سوره مانند آن بیاورند. این چالش نشاندهنده این است که قرآن از نظر ادبی و محتوایی به قدری بینظیر است که هیچکس قادر به آوردن متنی مشابه آن نیست.
- اعجاز ادبی: قرآن از نظر ساختار زبانی، بلاغت و فصاحت به گونهای است که حتی بزرگترین شاعران و نویسندگان عرب نیز نتوانستند متنی مشابه آن بیاورند. این ویژگیها قرآن را به عنوان یک معجزه ادبی معرفی میکند.
اثبات الهی بودن: ناتوانی انسانها در آوردن متنی مشابه قرآن، دلیلی بر الهی بودن آن است. این آیات به وضوح بیان میکنند که قرآن ساخته بشر نیست و تنها از سوی خداوند نازل شده است.
این چالش و ناتوانی در پاسخ به آن، یکی از دلایل مهمی است که قرآن را به عنوان یک معجزه الهی و ادبی معرفی میکند.
مشهورترین کتابهای آسمانی در ادیان ابراهیمی بجز قرآن کریم،تورات و انجیل هستند. متاسفانه بشر ناسپاس و منفعت طلب این کتابها را دچار تحریف نموده و دراین تحریف انجام شده مطالبی گاه مسخره به چشم می خورد که موجب وهن دین است.در انجیل کار به جایی رسیده که حضرت مریم س و عیسی س به مقام تثلیث رسیده اند که این عین شرک و البته کفر است. دین فروشان برای رونق بیشتر دکان خود چه مطالب شرم آوری را که به این کتابهای مقدس که در واقع امانتی بوده اند همچون قرآن مجید نیفزوده اند!
در مورد قرآن بع عنوان آخرین کتاب آسمانی موضوع فرق دارد. خداوند خود را نگاهبان آن معرفی کرده است.(نَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ ﴿حجر۹﴾همانا که ما ذکر را خود فروفرستادیم و ما خود را از حفاظت میکنیم(۹).سخن در یکی از مهمترین اصول کلی جهان بدین مضمون که آنچه از آسمان الهی نزول مییابد نگهبانی دارد و آن کسی جز همان فرستنده نیست که به تعبیر صدرالمتالهین هم علت موجده و هم علت مبقیه است. او فرستاده خود را دوست دارد. اگر کلام باشد یا هنر و زیبایی باشد یا رسولی باشد یا ولی و عاشقی، هر چه را و هر که را او فرستاده باشد در جهان خود حافظ اوست و ما میبینیم که در گذر تاریخ با این همه کافران و منکران و این همه سعی در تمسخر و طرد و تضعیف که در کار کتابهای آسمانی کردهاند همچنان هم عامه مردم و هم خواص از اهل معرفت دلداده این سخنان آسمانی هستند وهر چه بر زبان شاعران و نویسندگان از عالم بالا آمده است آنها نیز در عالم دوام کرده و حفظ شده است و هر چه از هنرها از نقاشی و موسیقی و نمایش و مجسمه و رقص و آواز که نشانی از جمال پروردگار در جهان میدهند همه محفوظ مانده و در دلهای آدمیان مقامی عزیز و باکرامت دارند. و شاعران بزرگ جهان همه به این نکته اشاره کرداند که سخن خو را از گنجینه حکمت و جمال الهی گرفتهاند و هر چه از اشعار ایشان نشانی از آسمان ندارد در زمین نیز جایی برای آن محفوظ نیست. اگر معنای لطیف و بلندی باشد الفاظ و صورت آن نیز جلوه و جمالی مییابد حتی اگر بسیار ساده و بیپیرایه باشد چون لبخندی ساده و پر معنی خاطرهاش سالها در دل میماند. اکنون به این دو آیه شریفه مورد نظر می پردازیم.
در تفسیر سوره بقره آیات ۲۳ و ۲۴ که از جمله آیات تحدی هستند، آمده است که خداوند از منکران معجزه بودن قرآن دعوت می کند تا مثل آیات قرآن را بیاورند و در صورت ناتوانی حداقل یک سوره مثل قرآن بیاورند.البته در میان ایشان کم نبودند که بدلیل فصاحت نهفته در کلام عرب دست به این حماقت زدند و حاصل کار چیزی نبود جز خجالت!افرادی بی مایه، با سر هم کردن جملههای بظاهر شبیه جملههای قرآن، با اقتباس از جملهها و آیات قرآن، به فکر افتادهاند که ۴ سوره مانند سورههای قرآن، تنظیم و ارائه کنند و بگویند ما ۴ سوره مانند سورههای قرآن را آوردیم و به تحدی قرآن پایان بخشیدیم!! !مسیلمه کذاب نخستین کسی است که به فکر مبارزه با قرآن افتاده بود، او پس از ایمان به پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) از این آیین برگشت، و ادعای نبوت نمود!دتی قبل، یک شرکت آمریکایی به نام «آمریکا آنلاین» با اقدامی شیطنت آمیز، جهت معارضه با قرآن کریم، به اصطلاح سورههایی را با نامهای «مسلمون، تجسد، وصایا و ایمان» با تقلید و تحریف آیات قرآن و با مضامین باطل و خرافی بر روی شبکه اینترنت عرضه کرد که با واکنش شدید مجامع اسلامی از جمله دانشگاه الازهر و برخی نویسندگان عرب مسلمان مواجه، و نهایتا تعطیل شد!
اخیرا سایت دیگری متعلق به یک شرکت انگلیسی به نام Suralikeit. UK اقدام به ارایه و نشر همان صفحات چهارگانه کرده و در بیانیه ی موذیانهای با مظلوم نمایی، این اقدام را پاسخی به تحدی قرآن دانسته و ضمن تقسیم بندی مسلمانان به معتدل و افراطی، ادعا نموده که معتدلها از این صفحات استقبال و افراطیها با آن شدیدا برخورد کردهاند.
تحدی یعنی به مبارزه دعوت کردن رقیب برای آشکار کردن ناتوانی او که در ادامه مقاله از تفسیر حجه الاسلام و المسلمین سید محمد طباطبایی ( زید عزه ) استفاده می کنیم.
خداوند در آیه ۲۳ و ۲۴ سوره بقره خداوند چنین مبارزهطلبی کرده است و می فرماید:
« وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَهٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ » و اگر در آنچه ما بر بنده خود] محمّد (صلی الله علیه وآله)] نازل کرده ایم، شک دارید [که وحی الهی است یا ساخته بشر] پس سوره ای مانند آن رابیاورید، و [برای این کار] غیر از خدا، شاهدان و گواهان خود را [از فُصحا و بُلغای بزرگ عرب به یاری] فرا خوانید، اگر [در گفتار خود که این قرآن ساخته بشر است نه وحی الهی [راستگویید
« فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَهُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ » و اگر این کار را انجام ندادید ـ که هرگز نمی توانید انجام دهید ـ بنابراین از آتشی که هیزمش مردم و سنگ هایند، بپرهیزید؛ آتشی که برای کافران آماده شده است.
آیات تحدیآیات ۲۳ و ۲۴ سوره بقره از آیات تحدی است. تحدی یعنی مبارزه طلبی که اعجاز قرآن را فریاد زده است و خودش از خودش دفاع کرده است که من معجزه هستم.
در آیه ۲۳ می فرماید اگر راست می گویید و شک دارید یک سوره مثل سوره سه آیه کوثر بیاورید. و همه کسانی که با شما همراه هستند را هم بیاورید.
در آیه ۲۴ می فرماید شما هرگز نمی توانید چنین کاری بکنید. چون این مدعیان همه توان خود را به کار گرفتند و خرج بسیاری برای آوردن آیه ای مثل قرآن کردند و نتوانستند و این اتفاق نیفتاد و نخواهد افتاد.
ثمره عدم پذیرش تحدیدر ادامه آیه که از حساب و کتاب و معاد خبر می دهد و می فرماید بترسید از آتشی که واقعیت دارد. (وقود) یعنی آتش زنه و چیزی که آتش را ایجاد می کند که تعبیرات دیگری هم در قرآن داریم. کفار و منافقین خودشان آتش زنه جهنم هستند و اینها ایجاد کننده آتش جهنم هستند و هیزم آن مردم هستند.
تعبیر جالب قرآن این است که این افراد خودشان آتش زنه هستند و هیزم آن آتش هم مردم هستند. در آیات مختلف داریم که اینها هم آتش می زنند و هم در آتش خودشان می سوزند. یا تعبیر دیگری در آیه ۶ و ۷ سوره همزه دارد که ( نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَهُ ) آن آتش را (خشم) خدا افروخته ( الَّتِی تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَهِ ) [آتشی] که بر دل ها برآید و چیره شود.
اینها از قلوبشان آتش بر می خیزد و درون همان آتش می سوزند و این واقعیتی است که در همین جهان هم می توان آن را درک کرد. مثلا کسی که حسد دارد خودش این صفت رذیله را به وجود آورده است و خودش هم در این آتش می سوزد.
نکته دیگر اینکه می فرماید حال که نمی توانید آیه ای مثل آیات قرآن بیاورید پس قرآن واقعیت دارد لذا ( فاتقوالله … ) یعنی تقوای الهی را پیشه کنید.
در توضیح بیشتر آیه فوق، به نکاتی اشاره میشود:
1. در این آیه از ادوات گوناگون زبانی برای رساندن مقصود استفاده شده است. هر کدام از این ادوات، مفید معنایی است و بر مضمون آیه تأثیرگذار است. برای روشنتر شدن مقصود آیه، ناچاریم که ادوات به کار رفته و نقش زبانی آنها را توضیح داده و سپس به تبیین مفاد آیه، که همان تحدی است، بپردازیم.
حرف "إِنْ"؛ این حرف جزو ادوات شرط است و فعل و جواب خود را مربوط به زمان آینده میکند.3 همچنین انجام و عدم انجامشدن فعل شرط و جواب آن را مردّد و مشکوک مینمایاند.4 البته هیچگاه با حرف نفی در یک جا جمع نمیشود مگر با حرف نفی "لم".5 که در این صورت حرف "لم" تنها معنای نفی خود را حفظ کرده و بقیه معانی خود را از دست می دهد.6
حرف "لَمْ"؛ این ادات بر سر فعل مضارع درآمده و آن را تبدیل به فعل ماضی میکند و مفاد فعل را در همان زمان نفی میکند؛ به طوری که توقّع وقوع فعل در آینده نیز نمیرود.
"لَنْ"؛ حرف لن نیز بر سر فعل مضارع در آمده و آن را مختص زمان آینده میکند و بر این نفی فعل در زمان آینده را تأکید میکند.7
نتیجه: با توجه به نکات یاد شده در مورد آیه روشن میشود که:
- منظور از جمله "فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا" این است که اگر شما انسانها در آینده نتوانستید سورهای همانند سورههای قرآن بیاورید، این خود دلیل بر حقّانیت قرآن و آورنده آن بوده و لازم است شما به آن ایمان آورید.
ـ بعد از جمله "فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا" میفرماید: "وَ لَنْ تَفْعَلُوا". چنانکه گذشت، حرف "لَنْ" دلالت بر حتمیت نفی در آینده میکند. از این رو اینکه در جمله اوّل، مفاد با تردید بیان داده و در جمله بعدی تأکید بر نفی میکند، برای این است که کار آنان که با قرآن به معارضه میپردازند را بیفایده و عبث و مسخره جلوه دهد و به اصطلاح بگوید که کار شما در واقع آب بر هاون کوبیدن است و به مقصود خود نخواهید رسید!
ـ جمله "وَ لَنْ تَفْعَلُوا" جملهای معترضه است8 که در ضمن جمله اصلی "فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا..." آمده است و الا جمله اصلی، کسانی را که با قرآن به معارضه برخواستهاند به طور معمول، دعوت به معارضه و مبارزه نموده و بعد میگوید اگر در این راه شکست خوردید و دعوت قرآن را با وجود آگاهی ردّ کردید، باید منتظر عواقب ان باشید.
ـ جمله "وَ لَنْ تَفْعَلُوا" خود دلیل معجزهای دیگر است و میرساند که قرآن از منبعی غیر مادّی نشأت گرفته است که این گونه از آینده ای طولانی، با قاطعیت و اطمینان کامل، خبر می دهد. چنانکه روشن است تا حال که حدود 1400 سال از این تحدی می گذرد کسی نتوانست است حتی سورهای مانند یکی از سورههای کوچک قرآن را بیاورد و اگر هم کسی جاهلانه در مقابل آن خواسته مطلبی ارائه نماید، چنان رسوا شده که جز مسخره و تحقیر از جانب ناظران چیزی نصیب نبرده است.9
2. ادبیات تحدّی
مطلبی که لازم است به آن توجه شود این است که تحدّی و مبارزطلبی برای خود ادبیات و آدابی دارد. شخص ورزشکاری که خود را در رشته خود تواناترین مییابد، از همان ابتدا با تکیه بر قدرتی که در خود یافته است، پیروزی خود و شکست تمامی حریفان را ادعا میکند و این ادبیات، کاملا معقول و مرسوم است؛ تفاوتی که میان تحدی قرآن و تحدیهای دیگران وجود دارد این است که در مورد تحدی قرآن، چنانکه گذشت، این ادّعا با تکیه بر علم بی نهایت الهی است، که فوق زمان و مکان است. بر اساس همین علم بی نهایت است که از همان ابتدا همه را بازنده این مبارزه اعلان میکند. اعلان این مطلب دست و پای کسی را نبسته و موجب نمیشود تا کسی با آن به معارضه برنخیزد، بلکه این مطلب تنها نشان دهنده اعجاز قرآن از یک طرف و علم بی پایان الهی از طرف دیگر است. قرآن فرصت مبارزه را از کسی نگرفته است، بلکه همه را تا ابد به این مبارزه دعوت نموده است، ولی مانند یک ورزشکار ورزیده که به خود اعتماد کامل دارد؛ با این فرق که اعتماد ورزشکار به خود صرف اعتماد است نه یقین ولی "لن تفعلوا" قرآن از روی یقین و علم الهی است و همین طور سخن ورزشکار محدود به زمان و مکان خاصی است ولی بعد از مرگ او دیگر حرف او اثری ندارد، در حالی که قرآن کتابی است ابدی و ماندنی و حرف آن و مبارزطلبی آن نیز ابدی است.
بنابراین اینکه در پرسش آمده که: " قرآن نتیجه گرفته که "هرگز نمیتوانید و نخواهید توانست" همانند قرآن بیاورید". قرآن هیچ نتیجه این چنینی نگرفته است. تنها گفته است: اگر با وجود اینکه همه امکانات خود را در آوردن سورهای مانند یکی از سورههای قرآن جمع کردید ولی نتوانستید با آن معارضه کنید، اگر ایمان نیاورید عذاب الاهی در انتظار شماست.
نیز در پرسش آمده است که: "فرصتی به کسی داده نشده است و این فرصت می توانست در اختیار آیندگان قرار گیرد" این سخن کمال بیانصافی و بی دقّتی است؛ در حالی که قرآن آشکارا همه انسان ها را تا قیامت به این مبارزه دعوت می کند.
در جای دیگر شبهه آمده است: "چه طور ممکن است که قرآن بدون این که از جواب و عملکرد آیندگان مطلع باشد، نتیجه گرفته و خبر داده که در آینده هم کسی نخواهد توانست سورهای مانند این سورهها بیاورد؟!" اگر به مفاد آیات تحدی با دقت بنگریم خواهیم دید که قرآن، تمامی انسانها را، از هر زبان و هر نژادی که باشند و در هر مکان و زمانی که مخاطب قرآن قرار گیرند، تا آخرین روز این دنیا، دعوت می کند که اگر میتوانند همانند سورهای از سورههای آن را بیاورند؛ ولی چون خداوند به توانائیهای خود از یک طرف و ظرفیتهای طرف مقابل (انسانها و همه مخلوقات عالم)، کاملا آگاهی دارد و یقین دارد کسی را یارای مقابله با او نیست و با تکیه بر علم بی کرانش، از همان ابتدا پیروز مسابقه را اعلان میکند و این هیچ ضرری به مسابقه نمیزند، بلکه مسابقه را شورانگیزتر و حریف را در مبارزه مصممتر و پرانگیزه تر میکند. این ادعا خود یکی دیگر از اعجازهای قرآن است و به یقین حاکی از عظمت آن و عظمت نازل کننده دارد. اکنون نیز فرصت مبارزه از کسی گرفته نشده است و همان ندای دیروز، امروز و تا آینده طنینانداز است و قرآن با صوتی جلی مبارزطلبی میکند، ولی از همان ابتدا، حریف خود را شکست خورده میداند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ التمهید فی علوم القرآن، آیت الله محمّد هادی معرفت، قم، موسسه فرهنگی تمهید، چاپ اول، 1386ش، ج4 و 5 و 6.
2ـ الجدول فی اعراب القرآن، صافی، محمود بن عبدالرحیم، دارالرشید، مؤسسة الإیمان ـ دمشق، بیروت، چاپ چهارم، 1418ق، ج1، ص77ـ78.
3ـ تفسیر تسنیم، آیت الله جوادی آملی، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ سوّم، 1381ش، ج2.
4ـ المیزان فی تفسیر القرآن، علامه طباطبایی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، 1417ق، ج1، ص59.
۲۳) (وان کنتم فی ریب ممانزلناعلی عبدنا):(پس اگر شما درباره آنچه ما به بنده خویش نازل کرده ایم درشک و ریب هستید)،(فاتوابسوره من مثله ):(پس بیاورید یک سوره مانند آن )، این امر تعجیزی است برای اظهار اعجاز قرآن تابفهماند هیچ کس نمی تواند نظیر این قرآن را بیاورد،درحالیکه قرآن ازجانب خدابر مردی امی نازل شده است ،(وادعواشهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین ):(پس دعوت کنید ازشاهدان خود(غیرازخداوند)اگر راست می گویید)،این تحدی ومبارزه طلبی درقرآن بارها عنوان شده است و تاهم اکنون هم اهل فصاحت وبلاغت ازکفار عرب نتوانسته اند حتی آیه ای به مانند آیات قرآن تدوین کنند وقرآن بواسطه علم و آگاهی دادن ازغیب و به جهت عدم وقوع خلاف و تفاوت درآن و به جهت بلاغت و فصاحت و جهات متعدد دیگر به درجه ای ازمبارزه طلبی صعود کرده است که شهادت منکران را نیز می پذیرد.
۲۴) (فان لم تفعلوا ولن تفعلوا فاتقوا النار التی وقودها الناس والحجاره اعدت للکافرین ):(پس اگر انجام ندادید و هرگز هم نمی توانید انجام دهید، دراین صورت از آتشی که هیزم آن مردم و سنگها هستند بپرهیزید)،بعدازتحدی ومبارزه طلبی و ثابت شدن عدم قدرت آنها برنظیر آوردن برای قرآن به تحقیق برحذر می دارد خداوند بندگانش را به وجوب ترسیدن و پرهیز ازآتش جهنم ،آتشی که انسان هیزم آنست و به همین آتش سوزانده می شود، لذا او به آتشی معذب می شود که خودش هیزم آنست و اما سنگ پس منظور بت هایی هستندکه کافران آنها را می پرستیده اند که همانا آماده شده است برای کافران ، پس آنها وآنچه ازغیر خدا پرستیده اند همه هیزم جهنم هستند.
آیات 23 و 24 سوره بقره: وَإِنْ كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِن مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُم مِن دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿٢٣﴾
فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ ﴿٢٤﴾
ترجمه فارسی تقریبی:
و اگر شما در آنچه بر بنده خود نازل کردهایم، شک دارید، پس سورهای مانند آن بیاورید و اگر راست میگویید، شاهدان خود را به جز خدا فرا بخوانید. (23)
پس اگر انجام ندادید و هرگز نخواهید توانست انجام دهید، از آتشی که هیزم آن مردم و سنگهاست بپرهیزید، آتشی که برای کافران آماده شده است. (24)
آیات 23 و 24 سوره بقره، یکی از مهمترین آیاتی است که به صورت مستقیم به اعجاز قرآن و چالش ناپذیری آن اشاره میکند. خداوند متعال در این آیات، همگان را به آوردن سورهای مانند قرآن دعوت میکند و این چالش را به عنوان یک معیار برای شناخت حق از باطل مطرح میکند.
تحلیل این آیات و تأثیر آن بر معرفی قرآن به عنوان معجزه:
* تحدی به بشریت: خداوند در این آیات، به صورت صریح از تمام انسانها میخواهد تا اگر توانایی دارند، سورهای مانند قرآن بیاورند. این تحدی، یک چالش همهجانبه است که به تمام تواناییهای بشری از جمله ادبی، بلاغی، علمی و... اشاره دارد.
* اعجاز ادبی: قرآن با فصاحت، بلاغت و زیبایی بینظیر خود، هر شنونده و خوانندهای را مجذوب میکند. این اعجاز ادبی، یکی از مهمترین دلایل پذیرش قرآن به عنوان کتاب آسمانی است.
* اعجاز علمی: بسیاری از حقایق علمی که در قرآن آمده است، قرنها قبل از کشف شدن توسط علم، در قرآن بیان شده است. این اعجاز علمی، نشان از منبع الهی بودن قرآن دارد.
* اعجاز تاریخی: بسیاری از وقایع تاریخی که در قرآن آمده است، با شواهد تاریخی تطابق دارد. این اعجاز تاریخی نیز بر اعتبار قرآن میافزاید.
* ثبات و پایداری: قرآن از زمان نزول تاکنون، بدون هیچ تغییری حفظ شده است. این ثبات و پایداری، نشان از حفاظت الهی از این کتاب آسمانی دارد.
* تأثیر بر مخاطب: این آیات، مخاطب را به تفکر و تأمل در قرآن دعوت میکند. با خواندن و تدبر در آیات قرآن، انسان به عظمت و شکوه این کتاب پی میبرد.
جمعبندی:
آیات 23 و 24 سوره بقره، با طرح چالشی روشن و دقیق، قرآن را به عنوان یک معجزه ادبی، علمی، تاریخی و الهی معرفی میکند. این آیات، همواره برای انسانهای اندیشمند و جوینده حقیقت، جذاب و قابل تأمل بوده است.
نکات قابل توجه:
* عدم امکان تکرار: تاکنون هیچکس نتوانسته است حتی یک سوره مانند سورههای قرآن بیاورد. این امر، نشان از اعجاز بینظیر قرآن دارد.
* توجه به همه ابعاد: قرآن، تنها یک کتاب ادبی نیست، بلکه یک کتاب جامع و کامل است که همه ابعاد زندگی انسان را در بر میگیرد.
* دعوت به تفکر: این آیات، ما را به تفکر و تأمل در قرآن دعوت میکند تا به عمق معانی و حقایق آن پی ببریم.
در پایان، میتوان گفت که آیات 23 و 24 سوره بقره، یکی از مهمترین دلایل پذیرش اسلام و قرآن به عنوان دین حق است.