تفاوت‌هایی میان اثر وبلنVeblen Goods و اثر اسنوپ (Snoob Effect)

تفاوت‌های اصلی میان وبلن گودز (Veblen Goods) و اسنووب افکت (Snoob Effect) به طور عمده در مفاهیم اجتماعی و روانشناختی مصرف کالاهای لوکس خلاصه می‌شود، هرچند که هر دو به نوعی به رفتار مصرف‌کنندگان لوکس و نمادهای اجتماعی مربوط هستند.

1. وبلن گودز (Veblen Goods):

• تعریف: وبلن گودز به کالاهایی اطلاق می‌شود که تقاضای بیشتری با افزایش قیمت آن‌ها پیدا می‌شود، برخلاف بسیاری از کالاها که با افزایش قیمت، تقاضای آن‌ها کاهش می‌یابد. این کالاها به عنوان نمادهای اجتماعی استفاده می‌شوند و مصرف آن‌ها به منظور نمایش وضعیت اجتماعی یا طبقه اقتصادی بالاتر است.
• ویژگی‌ها: کالاهای وبلن معمولاً به عنوان نمادهای مصرفی برای نمایش تفاوت‌های طبقاتی و ثروت مصرف می‌شوند. در این کالاها، قیمت بالاتر نه تنها یک ویژگی فنی یا کیفیتی است، بلکه خود قیمت نیز یک ویژگی اجتماعی است که مصرف‌کننده را از دیگران متمایز می‌کند.
• مثال: ساعت‌های لوکس، ماشین‌های گران‌قیمت، و برندهای خاصی از لباس‌ها و لوازم جانبی که به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهند تا وضعیت اجتماعی خود را به نمایش بگذارند.

2. اسنووب افکت (Snoob Effect):

• تعریف: اسنووب افکت به رفتار مصرف‌کنندگان اطلاق می‌شود که تمایل دارند از کالاهای لوکس خاصی استفاده کنند تا خود را از گروه‌های اجتماعی معمولی یا طبقات پایین‌تر متمایز کنند. در این حالت، افراد به دنبال برندها یا کالاهایی می‌روند که کمتر در دسترس عموم مردم باشند و می‌خواهند خود را از "مردم عادی" جدا کنند.
• ویژگی‌ها: اسنووب افکت بیشتر به تمایلات فردی و اجتماعی مربوط می‌شود که در آن افراد از مصرف کالاهایی که در دسترس عموم مردم هستند، خودداری می‌کنند. این رفتار به تمایلات افراد برای تفاوت‌گذاری خود از دیگران به عنوان افراد متمایز از نظر طبقه اجتماعی مربوط است.
• مثال: مصرف‌کنندگان ممکن است تمایل داشته باشند که از برندهای خاص یا محدود، که کمتر شناخته شده‌اند یا دسترسی به آن‌ها مشکل‌تر است، استفاده کنند تا از مصرف کالاهای رایج یا شناخته‌شده پرهیز کنند.

• وبلن گودز: این کالاها باعث ایجاد رقابت و تمایل به مصرف کالاهایی می‌شوند که نشان‌دهنده ثروت و وضعیت اجتماعی بالاتر هستند. مصرف‌کنندگان ممکن است کالاهای لوکس را به دلیل قیمت بالا و به عنوان راهی برای نشان دادن قدرت مالی خود بخرند.
• اسنووب افکت: مصرف‌کنندگان ممکن است به دنبال کالاهای خاص و کمتر شناخته‌شده باشند تا به نوعی خود را از دیگران متمایز کنند. در اینجا، انگیزه اصلی مصرف‌کننده بیشتر به تمایز اجتماعی و احساس خاص بودن مرتبط است، نه صرفاً نمایش ثروت.

در حالی که وبلن گودز بر مصرف کالاهای لوکس برای نشان دادن وضعیت اجتماعی و ثروت تمرکز دارد، اسنووب افکت بیشتر بر مصرف کالاهایی متمرکز است که به مصرف‌کننده احساس خاص بودن و تمایز از دیگران را بدهد. هر دو مفهوم، تأثیر زیادی بر رفتار مصرف‌کنندگان لوکس دارند و موجب می‌شوند که مصرف‌کنندگان تصمیمات خرید خود را بر اساس علایق اجتماعی و روانشناختی، نه تنها نیازهای کاربردی یا اقتصادی، اتخاذ کنند.

سلام وقت شما بخیر.

اونطوری که من متوجه شدم، اثر وبلن یعنی وقتی یه کالای لوکس گرون‌تر می‌شه، مردم بیشتر می‌خرنش، چون قیمت بالا بهشون حس خاص‌بودن و جایگاه اجتماعی بالاتری می‌ده. مثلاً یه نفر یه ساعت رولکس خیلی گرون می‌خره، نه چون به ساعت نیاز داره، بلکه چون می‌خواد به بقیه نشون بده پولداره و مهمه.  

اثر اسنوپ یعنی وقتی یه کالا خیلی خاص و کمیاب باشه، مردم بیشتر دوست دارن بخرنش تا خودشون رو از بقیه متمایز کنن. مثلاً یه نفر یه کیف دستی محدودِEdition از برند هرمس می‌خره، نه چون به کیف نیاز داره، بلکه چون می‌خواد بگه: من یه چیز دارم که خیلی‌ها ندارن!

تفاوتشون اینه:  

اثر وبلن میگه قیمت بالا مهمه. هرچه گرون‌تر، بهتر.

اثر اسنوپ میگه کمیابی مهمه. هرچه کمتر باشه، بهتر.

هر دو اثر باعث می‌شن مردم پول بیشتری برای چیزای لوکس بدن، اما هر کدوم دلیل خودشون رو دارن:  

- اثر وبلن: می‌خوام نشون بدم پولدارم.

- اثر اسنوپ: می‌خوام نشون بدم خاص‌تر از بقیه‌ام.

اثر اسناب درباره دوری از محصولات معمول و رایج و در جهت و جستجوی انحصاری بودن است، بدون توجه به قیمت. اما کالاهای وبلن درباره استقبال از محصولات گران قیمت است، زیرا هزینه بالای آن ها به خودی خود نشان دهنده اشرافی و درجه بالا بودن است و جنبه انحصاری و خاص بودن به خریدار میدهد.

هر دو اثر وبلن و اسنوپ، بر تصمیم‌گیری‌های مصرف‌کننده در رابطه با کالاهای لوکس تأثیر می‌گذارند، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد:

• تعریف: به پدیده افزایش تقاضا برای کالا یا خدماتی گفته می‌شود که با افزایش قیمت، محبوبیت بیشتری پیدا می‌کنند. این کالاها اغلب به عنوان نمادی از ثروت و جایگاه اجتماعی در نظر گرفته می‌شوند.
• دلیل: مصرف‌کنندگان این کالاها، بیشتر به دنبال نمایش ثروت و برتری اجتماعی خود هستند تا کارایی یا کیفیت محصول.
• مثال: خرید ساعت‌های لوکس گران‌قیمت، خودروهای اسپرت و لباس‌های برندهای معروف.

• تعریف: برعکس اثر وبلن، در اثر اسنوپ، مصرف‌کننده تمایل دارد کالاهایی را انتخاب کند که کمتر شناخته شده یا کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند تا منحصر به فرد بودن خود را نشان دهد.
• دلیل: مصرف‌کنندگان این کالاها، به دنبال تمایز از دیگران و داشتن یک سبک زندگی خاص هستند.
• مثال: خرید محصولات دست‌ساز، محصولات ارگانیک یا برندهای کمتر شناخته شده اما با کیفیت بالا.

تفاوت‌های کلیدی را می توان در قالب جدول ضمیمه، خلاصه نمود.

• اثر وبلن: باعث ایجاد رقابت مصرفی و افزایش تقاضا برای کالاهای لوکس می‌شود. برندها از این اثر برای افزایش قیمت محصولات خود و ایجاد حس خاص بودن در مشتریان استفاده می‌کنند.
• اثر اسنوپ: باعث تنوع در بازار و ظهور برندهای جدید و محصولات خاص می‌شود. این اثر به مصرف‌کنندگان امکان می‌دهد تا سبک زندگی منحصر به فرد خود را ایجاد کنند.

در واقع، هر دو اثر وبلن و اسنوپ، جنبه‌های مختلفی از رفتار مصرف‌کننده در بازار کالاهای لوکس را توضیح می‌دهند. این دو اثر به طور همزمان و در کنار هم می‌توانند بر تصمیم‌گیری مصرف‌کننده تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، یک مصرف‌کننده ممکن است هم به دنبال یک محصول لوکس باشد که نشان‌دهنده ثروت او باشد (اثر وبلن) و هم به دنبال محصولی باشد که کمتر شناخته شده و منحصر به فرد باشد (اثر اسنوپ).

اثر وبلن (Veblen Goods) و اثر اسنوپ (Snob Effect) هر دو به پدیده‌های مرتبط با رفتار مصرف‌کنندگان لوکس اشاره دارند، اما تفاوت‌های مهمی میان آن‌ها وجود دارد:

1. اثر وبلن (Veblen Effect)

این اثر نشان‌دهنده‌ی کالاهایی است که با افزایش قیمت، تقاضای آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. برخلاف قانون عرضه و تقاضا که معمولاً با افزایش قیمت، میزان تقاضا کاهش می‌یابد، کالاهای وبلن این قاعده را نقض می‌کنند. دلیل اصلی این پدیده، پرستیژ اجتماعی و نمایش ثروت است. افراد مایل‌اند پول بیشتری برای این کالاها بپردازند تا موقعیت اجتماعی خود را نشان دهند. کالاهای لوکسی مانند ساعت رولکس، اتومبیل‌های خاص (مثل رولزرویس)، و لباس‌های برند از جمله نمونه‌های بارز این نوع کالاها هستند.

2. اثر اسنوپ (Snob Effect)

اثر اسنوپ بر تمایل برخی از مصرف‌کنندگان به داشتن کالاهایی است که کمیاب یا منحصربه‌فرد باشند. در این حالت، افراد از کالاهایی که عموم مردم به آن‌ها دسترسی دارند، اجتناب می‌کنند. برخلاف اثر وبلن که تقاضا به دلیل قیمت بالاتر افزایش می‌یابد، در اثر اسنوپ تقاضا به دلیل کمیابی و خاص بودن کالا شکل می‌گیرد. به‌عنوان مثال، یک مجموعه ساعت یا کیف دستی که فقط در تعداد محدود تولید شده است، یا مدل‌هایی که فقط برای مشتریان خاص عرضه می‌شوند، می‌توانند تحت تأثیر این اثر باشند.

مقایسه و تأثیر بر رفتار مصرف‌کننده

در اثر وبلن، قیمت بالا به‌عنوان نشانه‌ای از اعتبار اجتماعی و ثروت عمل می‌کند و باعث افزایش تقاضا می‌شود.

در اثر اسنوپ، انحصاری بودن و دسترسی محدود به کالا باعث ایجاد تمایل به خرید آن می‌شود، و افراد از کالاهایی که دیگران دارند، دوری می‌کنند.

هر دو اثر در بازار کالاهای لوکس تأثیرگذارند، اما اثر وبلن بیشتر در میان نمایش‌دهندگان ثروت (status seekers) دیده می‌شود، در حالی که اثر اسنوپ در میان کلکسیونرها و افراد خاص‌پسند مشاهده می‌شود.

بنابراین، شرکت‌های لوکس اغلب از هر دو اثر به‌طور هم‌زمان بهره می‌برند؛ مثلاً با افزایش قیمت، اعتبار برند خود را حفظ می‌کنند (اثر وبلن) و در عین حال برخی از محصولات را در تعداد محدود عرضه می‌کنند تا احساس خاص بودن را ایجاد کنند (اثر اسنوپ).

*اثر وبلن (Veblen Effect):**
 - این اثر به شرایطی اشاره دارد که در آن تقاضا برای یک کالا با افزایش قیمت آن بیشتر می‌شود. این پدیده معمولاً در مورد کالاهای لوکس دیده می‌شود که به عنوان نماد وضعیت اجتماعی و ثروت در نظر گرفته می‌شوند. مصرف‌کنندگان این کالاها را به دلیل قیمت بالای آن‌ها خریداری می‌کنند، زیرا قیمت بالا نشان‌دهنده اعتبار و موقعیت اجتماعی بالاتر است.
 - مثال: خرید ساعت‌های لوکس مانند رولکس یا خودروهای گران‌قیمت مانند فراری.

- **اثر اسنوپ (Snob Effect):**
 - این اثر زمانی رخ می‌دهد که مصرف‌کنندگان به دنبال خرید کالاهایی هستند که منحصر به فرد و کمیاب باشند تا خود را از دیگران متمایز کنند. در این حالت، تقاضا برای کالاهای لوکس ممکن است با افزایش تعداد خریداران کاهش یابد، زیرا مصرف‌کنندگان به دنبال حفظ حس انحصار و تمایز هستند.
 - مثال: خرید لباس‌های طراحی‌شده توسط برندهای خاص که فقط در تعداد محدود تولید می‌شوند.

منبع: دیپ سیک