نظریه كنش متقابل interactionism رو توضیح بدید

نظریه کنش متقابل (Interactionism) در روان‌شناسی به مفهوم تعامل و تاثیر متقابل افراد با یکدیگر و با محیط اطرافشان اشاره دارد. این نظریه بر این باور است که شخصیت و رفتار انسان‌ها نه تنها تحت تاثیر ویژگی‌های فردی (مثل صفات ذاتی) هستند، بلکه تعاملات آن‌ها با محیط اجتماعی و فرهنگی نیز نقش اساسی دارند. این دیدگاه بر اهمیت ارتباطات و تعاملات بین فرد و دیگران در شکل‌دهی به رفتار تأکید می‌کند.

اصول اساسی نظریه کنش متقابل:

1. تاثیر متقابل فرد و محیط:

بر اساس این نظریه، انسان‌ها نه تنها تحت تاثیر محیط خود قرار دارند، بلکه آن‌ها نیز بر محیط تاثیر می‌گذارند. این تعامل دوطرفه باعث شکل‌گیری رفتارهای فردی و اجتماعی می‌شود.

به عنوان مثال، فرد می‌تواند در شرایط اجتماعی خاص به روش‌های مختلف واکنش نشان دهد و همین واکنش‌ها می‌تواند محیط اجتماعی را تغییر دهد و یا بر آن تاثیر بگذارد.

2. رشد و شکل‌گیری شخصیت:

شخصیت افراد از طریق تعاملات اجتماعی و تجربیات زندگی شکل می‌گیرد. این یعنی اینکه فرد به طور مداوم از طریق روابط اجتماعی خود (مانند تعامل با خانواده، دوستان، همکاران و جامعه) شخصیت خود را می‌سازد.

ایجاد معنای اجتماعی: در این فرآیند، فرد از طریق زبان، رفتار و نمادها با دیگران ارتباط برقرار می‌کند و معنای اجتماعی جدیدی برای خود ایجاد می‌کند.

3. تعاملات اجتماعی و هویت:

هویت فردی افراد به شدت تحت تاثیر تعاملات اجتماعی است. فرد از طریق واکنش‌های دیگران به خود و از طریق گروه‌های اجتماعی که در آن‌ها عضو است، هویت و نقش‌های اجتماعی خود را می‌سازد.

به عنوان مثال، فرد ممکن است به عنوان «دانش‌آموز»، «مربی»، «دوست»، یا «همکار» شناخته شود و رفتارهای او تحت تاثیر این نقش‌ها قرار بگیرد.

4. نقش زبان و نمادها:

در نظریه کنش متقابل، زبان و نمادها ابزارهای کلیدی برای تعامل و برقراری ارتباط هستند. افراد از طریق زبان و نمادها با دیگران در ارتباط هستند و این تبادل معنایی، رفتارهایشان را شکل می‌دهد.

این نظریه به مفهوم تعامل نمادین اشاره دارد، جایی که افراد از طریق مفاهیم و نمادها (مانند زبان، تصاویر، و علائم) با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.

نظریه‌های مرتبط با کنش متقابل:

1. نظریه کنش متقابل نمادین (Symbolic Interactionism):

یکی از مشهورترین شاخه‌های نظریه کنش متقابل، کنش متقابل نمادین است که توسط جرج هربرت مید و هربرت بلومر مطرح شد. این نظریه بر این باور است که انسان‌ها از طریق نمادها (مانند زبان، اشاره‌ها، نشانه‌ها) با یکدیگر تعامل دارند و این تعاملات اجتماعی است که بر رفتار فردی و اجتماعی تاثیر می‌گذارد.

به عبارت دیگر، انسان‌ها در تعامل با دیگران به یکدیگر معنا می‌دهند و از این طریق رفتارهایشان را تنظیم می‌کنند.

2. نظریه کنش متقابل اجتماعی (Social Interactionism):

این نظریه بر تعاملات اجتماعی و روابط میان فرد و جامعه تاکید دارد و بر اساس آن، رفتار انسان‌ها نتیجه تعاملات اجتماعی است که در آن‌ها هنجارها، ارزش‌ها و انتظارات اجتماعی نقش اساسی دارند.

مثال‌هایی از نظریه کنش متقابل:

تعاملات در محیط آموزشی: یک دانش‌آموز در کلاس درسی، نه تنها تحت تاثیر اطلاعات و دستورالعمل‌های معلم قرار می‌گیرد، بلکه نظرات و رفتارهای همکلاسی‌ها نیز بر رفتار و نگرش او تاثیر می‌گذارد. همچنین، او می‌تواند از طریق رفتار خود بر محیط کلاس و همکلاسی‌هایش تاثیر بگذارد.

روابط خانوادگی: در یک خانواده، اعضا از طریق تعاملات با یکدیگر، نقش‌ها و هویت‌های خود را شکل می‌دهند. برای مثال، کودک ممکن است از طریق رفتار والدین خود، احساسات خود را نسبت به خانواده و نقش خود در آن شفاف کند.

نتیجه‌گیری:

نظریه کنش متقابل در روان‌شناسی به ما کمک می‌کند تا تاثیر روابط اجتماعی و محیط اجتماعی بر شکل‌گیری شخصیت و رفتار انسان‌ها را درک کنیم. این نظریه بر اساس تعاملات میان فرد و محیط، نشان می‌دهد که انسان‌ها نه تنها تحت تاثیر محیط قرار دارند، بلکه به صورت فعال در تغییر و شکل‌دهی به آن محیط نقش دارند.