ناسیونالیسم و ویژگی هاش

ناسیونالیسم (Nationalism) یک ایده و جنبش است که هدف آن ترقی بخشیدن منافع یک ملت است. ملی‌گرایی نوعی آگاهی جمعی است، یعنی آگاهی به تعلق به ملت که آن را «آگاهی ملی» می‌خوانند. آگاهی ملی، اغلب پدیدآورنده حس وفاداری، شور و دلبستگی افراد به عناصر تشکیل‌دهنده ملت (نژاد، زبان، سنت‌ها و عادت‌ها، ارزش‌های اجتماعی، اخلاقی، و به‌طور کلی فرهنگ....) است و گاه موجب بزرگداشت مبالغه‌آمیز از آن‌ها و اعتقاد به برتری این مظاهر بر مظاهر ملی دیگر ملت‌ها می‌شود. پرچمِ ملی، سرودِ ملی و دیگر نمادهای هویتِ ملی، نشان‌هایی بسیار مهم از جوامعِ ملی‌گرا است.

ناسیونالیسم در سیاست معمولاً به عنوان یک زیرمجموعه برای دیگر باورهای همسو شناخته می‌شود و قابلیت ارتجاع به «راست و چپ» را داراست. (برای نمونه ناسیونال‌سوسیالیسم، یا ناسیونال‌دموکراسی) ناسیونالیسم شالوده‌ای برای خواست با هم زیستن واحدهای سیاسی و قومی است و متضمن این اندیشه‌است که فرمانروایان و شهروندان بهره‌مند از همزیستی در این واحد سیاسی فرضی متعلق به یک تبار قومی (Ethnos) هستند. احساسات ملی ریشه در اندیشه ساخت جامعه‌ای با هویت زبانی، مذهبی، و روانشناختی مبتنی بر تصور خویشاوندی کهن اعضای یک گروه قومی فرضی است. تصور ذهنی این جامعه از واقعیت‌های تاریخی آن نیز اهمیت بیشتری دارد.

ویژگی‌های ناسیونالیسم عبارتند از:

• آگاهی ملی: ملی‌گرایی بر پایه‌ی آگاهی ملی شکل می‌گیرد. آگاهی ملی به معنای احساس تعلق به یک ملت و داشتن حس غرور و افتخار نسبت به آن است.
• اهمیت دادن به فرهنگ و تاریخ ملی: ملی‌گرایی بر فرهنگ و تاریخ ملی اهمیت می‌دهد. ملی‌گرایان معتقدند که فرهنگ و تاریخ ملی، هویت و ارزش‌های یک ملت را تشکیل می‌دهند.
• خواست استقلال و حاکمیت ملی: ملی‌گرایان خواستار استقلال و حاکمیت ملی هستند. آنها معتقدند که هر ملت باید حق تعیین سرنوشت خود را داشته باشد.
• استفاده از نمادهای ملی: ملی‌گرایان از نمادهای ملی مانند پرچم، سرود و زبان ملی برای تقویت احساسات ملی استفاده می‌کنند.

در نظام ناسیونالیسم، بالاترین اهمیت به منافع ملت داده می‌شود. ملی‌گرایان معتقدند که دولت باید در خدمت منافع ملت باشد و باید برای تحقق اهداف ملی تلاش کند.

ناسیونالیسم می‌تواند آثار مثبت و منفی داشته باشد. از آثار مثبت ناسیونالیسم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقویت وحدت ملی: ناسیونالیسم می‌تواند به تقویت وحدت ملی کمک کند. ملی‌گرایی می‌تواند احساس تعلق و همبستگی ملی را در افراد تقویت کند.
• توسعه اقتصادی و اجتماعی: ناسیونالیسم می‌تواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک کند. ملی‌گرایی می‌تواند به بسیج منابع و تلاش‌ها برای توسعه کشور کمک کند.

از آثار منفی ناسیونالیسم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جنگ و خشونت: ناسیونالیسم می‌تواند منجر به جنگ و خشونت شود. ملی‌گرایان ممکن است برای تحقق اهداف ملی خود، به خشونت متوسل شوند.
• تفرقه و تبعیض: ناسیونالیسم می‌تواند منجر به تفرقه و تبعیض شود. ملی‌گرایان ممکن است افراد متعلق به سایر ملت‌ها را به عنوان دشمن تلقی کنند.

ناسیونالیسم یک پدیده پیچیده است که می‌تواند آثار مثبت و منفی داشته باشد. اهمیت دادن به آثار مثبت ناسیونالیسم و تلاش برای کاهش آثار منفی آن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.