Critical thinking برای چه موضوعاتی باید استفاده کنیم ؟

تفکر انتقادی توانایی تفکر به صورت سازمان‌یافته و منطقی به منظور درک ارتباط بین ایده‌ها یا واقعیت‌ها است. این مهم به شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرید چه چیزی را باور کنید. این مفهوم را در معنایی دیگر، “فکر کردن در مورد تفکر” دانسته‌اند که توانائی شناسایی، تجزیه و تحلیل و سپس رفع اشکال در نحوه تفکر ما را فراهم می‌کند.

کاربرد تفکر نقادانه
در گذشته، بحثهای تحلیل گری و مهارتهای تحلیلی عموماً مورد توجه گروه‌های خاصی مانند مدیران ارشد و مشاوران مدیریت قرار می‌گرفت.

اما شرایط امروزی زندگی ما به گونه‌ای است که می‌توان گفت تفکر نقادانه از پیش‌نیازهای رشد، موفقیت، رقابت و بقاء محسوب می‌شود.

• برخی از کاربردهای تفکر نقادانه به شرح زیر است:

• چگونه سوالات بهتری بپرسیم و پاسخ‌های بهتری مطرح کنیم.
• چگونه مستدل‌تر و عمیق‌تر فکر کنیم، حرف بزنیم و بنویسیم؟
• چگونه شباهت‌ها و تفاوت بین ایده‌ها و حرف‌ها و تحلیل‌های مختلف را ببینیم و ارزیابی کنیم؟
• چگونه میزان محکم بودن و نیز خطاهای احتمالی استدلال‌های مختلف را ارزیابی کنیم؟
• چگونه مسائل و مشکلات را به شکل نظام‌مند و سیستماتیک تعریف و تحلیل کنیم؟
• در میان انبوه رسانه‌هایی که امروزه – تقریباً بدون استثناء – منافع و بقای خود را در اولویت قرار می‌دهند، چگونه می‌توانیم اطلاعاتی مفید،‌ ارزشمند و با حداقل سوگیری به دست بیاوریم؟
• چگونه دانسته‌ها و باورها و شناخت‌مان از جهان را پالایش کنیم و از تعصب و تنگ نظری و پیش‌داوری فاصله بگیریم؟
• چگونه شفاف‌تر فکر کنیم و حرف‌ها و نظر‌ها و استدلال‌هایمان را به شیوه‌ای شفاف‌تر و متقاعدکننده‌تر به دیگران منتقل کنیم؟
• چگونه از نگاه فردی دیگر و با چارچوب نگرشی متفاوت، به مسائل نگاه کنیم تا از این طریق، گفتگو و تعامل ما با دیگران ساده‌تر و سازنده‌تر باشد؟
• چگونه به دیگران کمک کنیم تا مسائل و مشکلات خود و سازمان‌شان را بهتر و شفاف‌تر ببینند و درک کنند؟

توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی
توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی نیازمند زمان و تمرین است. در اینجا چند استراتژی وجود دارد که می‌تواند به شما در تقویت تفکر انتقادی کمک کند:

• تحلیل اطلاعات و داده‌ها
برای توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی، با تجزیه و تحلیل اطلاعات شروع کنید. به دنبال الگوها، ارتباطات، و مفروضات اساسی باشید. اعتبار و منابعی که استفاده می‌کنید را ارزیابی کنید. هرگونه سوگیری و تعصب و پافشاری‌ها بر روی پیش‌فرض‌های ذهنی را که ممکن است وجود داشته باشد، شناسایی کنید و سعی کنید ضمن نادیده گرفتن این سوگیری‌ها، اطلاعات را از منظرهای مختلف بررسی کنید.

• استدلال‌ها را ارزیابی کنید
تفکر انتقادی شامل ارزیابی استدلال‌ها و ادعاها برای تعیین اعتبار و درستی آن‌هاست. از خود بپرسید که آیا شواهد ارائه شده از استدلال ارائه شده پشتیبانی می‌کند یا خیر. در نظر بگیرید که آیا اشتباهات یا فرضیات منطقی وجود دارد که اعتبار استدلال را تضعیف کند یا خیر.

• دیدگاه‌های متعدد و مختلف را در نظر بگیرید
برای توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی، در نظر گرفتن چندین دیدگاه مهم است. سعی کنید مسائل و اتفاقات را از دیدگاه‌های مختلف ببینید، به خصوص آن‌هایی که ممکن است فرضیات و باورهای شما را به چالش بکشند. این کار می‌تواند به شما کمک کند ضمن همدلی و درک دیگران، همراهی و مشارکت آن‌ها را تقویت کنید و همچنین می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری های دقیق‌تر و آگاهانه‌تر شود.

• برای تقویت تفکر انتقادی، سوال بپرسید
سوال پرسیدن بخش مهمی از تفکر انتقادی است. می‌تواند به شما در شفاف‌سازی اطلاعات، شناسایی مفروضات و ارزیابی درستی یک استدلال کمک کند. پرسیدن سوال همچنین می‌تواند به شما در کشف اطلاعات جدید و عمیق‌تر کردن درک خود از یک موضوع کمک کند.

• تأمل کردن را تمرین کنید
تأمل کردن ابزاری قدرتمند برای توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی است. زمانی را به تأمل در مفروضات، سوگیری‌ها و فرآیندهای فکری خود اختصاص دهید. در نظر بگیرید که چگونه تجربیات و باورهای شما بر نحوه تفکر شما در مورد چیزها تأثیر می‌گذارد. تأمل در تفکر خود می‌تواند به شما کمک کند تا زمینه‌های قابل بهبود را شناسایی کرده و خودآگاهی بیشتری ایجاد کنید.

• با دیگران همکاری کنید
کار با دیگران یک راه عالی برای توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی است. وقتی با گروهی از افراد مختلف کار می‌کنید، در معرض دیدگاه‌ها، تجربیات و روش‌های متفاوتی از تفکر قرار می‌گیرید. این موضوع می‌تواند به شما کمک کند تفکر خود را گسترش دهید و فرضیات خود را به چالش بکشید. همکاری با دیگران همچنین مستلزم برقراری ارتباط مؤثر، گوش دادن فعال و در نظر گرفتن چندین دیدگاه است که همگی مهارت‌های مهمی برای توسعه تفکر انتقادی هستند.

• به‌طور مداوم مطالعه کنید
خواندن گسترده یکی دیگر از راه‌های موثر برای توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی است. وقتی مطالب متنوعی از جمله ژانرها، سبک‌ها و موضوعات مختلف را مطالعه می‌کنید، در معرض دیدگاه‌ها و ایده‌های متفاوتی قرار می‌گیرید. این امر می‌تواند به شما کمک کند تا درک وسیع‌تری از جهان داشته باشید و تفکر خود را گسترش دهید. خواندن همچنین به شما کمک می‌کند تا دایره لغات و مهارت‌های نوشتاری خود را توسعه دهید، که برای برقراری ارتباط موثر ضروری است.

• با چالش‌های جدید روبرو شوید
پذیرش چالش‌های جدید راهی عالی برای تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی است. وقتی چیزی جدید را امتحان می‌کنید، مجبور می‌شوید خارج از منطقه راحتی (comfortable zone) خود فکر کنید و مهارت‌ها و استراتژی‌های جدیدی را توسعه دهید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا به یک متفکر سازگارتر و انعطاف‌پذیر تبدیل شوید، که البته این مهم برای موفقیت در دنیایی که به سرعت در حال تغییر است مهم است.

• از ابزارها و فناوری‌ها به‌طور هوشمندانه استفاده کنید
فناوری می‌تواند ابزار ارزشمندی برای توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی باشد. به عنوان مثال، انجمن‌های آنلاین و پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی را می‌توان برای تعامل با گروه‌های متنوعی از مردم استفاده کرد و خود را در معرض دیدگاه‌های مختلف قرار داد. با این حال، استفاده عاقلانه از فناوری و ارزیابی انتقادی اطلاعاتی که آنلاین می‌یابید، مهم است. همه منابع قابل اعتماد نیستند و مهم است که بتوانیم بین واقعیت و مفروضات تمایز قائل شویم.

• شکست را در آغوش بگیرید
در نهایت، پذیرفتن شکست به عنوان بخشی از فرآیند یادگیری بسیار مهم است. وقتی چیزی جدید را امتحان می‌کنید یا یک کار چالش‌برانگیز را انجام می‌دهید، ممکن است با موانع مختلفی روبرو شوید. با این حال، مهم است که این شکست‌ها را به عنوان فرصت‌هایی برای رشد و یادگیری در نظر بگیرید. با تجزیه و تحلیل شکست‌های خود و شناسایی زمینه‌های بهبود، می‌توانید مهارت‌های انتقادی خود را توسعه دهید و به یک فرد حل‌کننده مشکلات، به‌طور مؤثرتر تبدیل شوید.

۱- مسئله مورد بحث این است: ” آیا نوشیدن قهوه برای شما مفید است؟”
تحلیل این رویکرد راهی گسترده در پیش دارد. ما نمی‌دانیم که در مورد اثرات طولانی مدت یا کوتاه مدت نوشیدن قهوه صحبت می‌کنیم؟ همچنین ممکن است نوشیدن قهوه برای جنبه‌هایی از سلامتی شما مفید باشد، در حالی که برای برخی دیگر مضر است. بنابراین، بیایید مشکل را کمتر کنیم: “آیا نوشیدن قهوه برای قلب شما مفید است؟”

۲- طی مطالعات انجام شده، تنها دو تحقیق در مورد تأثیر نوشیدن قهوه بر قلب شما وجود دارد.
مورد اول نشان می‌دهد که نوشیدن قهوه “می‌تواند ۱۴% منجر به مرگ زودرس برای بیماری کرونر قلب و ۲۰% برای سکته مغزی باشد” و بر اساس مورد دوم، “مصرف متوسط ​​قهوه با شیوع کمتری از بیماری عروق کرونر همراه بود.”

ما در این مرحله از استدلال دو اشتباه مهم مرتکب شده‌ایم: اول از همه، فقط دو منبع کافی نیستند. ثانیا، ما در نظر نگرفته‌ایم که قلب عضوی بسیار پیچیده است. درست مثل آنچه در مورد بقیه بدن ما این حقیقت وجود دارد، قهوه نیز ممکن است برای برخی از عملکردها مفید باشد در حالی که برای برخی دیگر مضر است.

۳- هر دو مقاله ذکر شده در مجلات معتبر و معتبر بررسی شده است.
اولین مورد فقط بر اساس بررسی ادبیات بوده است. هیچ مطالعه اصلی روی آن انجام نشده است. مورد دوم، اگرچه در یک نمونه بزرگ (۲۵۰۰۰ شرکت کننده) از مردان و زنان انجام شده است، اما فقط جمعیت خاصی را شامل می‌شود. افرادی که عوامل دیگری مانند رژیم غذایی یا آب و هوا می‌توانند بر قلب آنها تأثیر بگذارند، در این بررسی وجود نداشته‌اند.

حتما بخوانید:  مروری بر نظریه‌های انگیزش و تاثیر آنها در کار و زندگی ما
۴- در حالی که دو منبع مغرضانه به نظر نمی‌رسند، اما استدلال ما چنین بوده است.
ما جستجوی اولیه گوگل را بر اساس فرضیات انجام دادیم: “دلایل عدم نوشیدن قهوه” (با فرض اینکه قهوه برای سلامتی ما مضر است) و “دلایل نوشیدن قهوه” (با فرض اینکه قهوه ارزش نوشیدن دارد). در واقع جست و جوی ما بر اساس الگوریتم‌های جستجوی Google بوده است.

۵- با توجه به همه موارد فوق:
می‌توانیم به طور مثبت بیان کنیم، اطلاعاتی که برای جمع آوری مشکل اولیه گرد آوری کردیم، قابل توجه نبودند.

۶- تنها نتیجه‌ای که می‌توان به دست آورد این است:
با توجه به داده‌های جمع‌آوری شده، نوشیدن قهوه ممکن است برای قلب ما مفید نباشد، بسته به بسیاری از عوامل و متغیرهایی که ما قادر به در نظر گرفتن آن نبودیم.

۷- برای ارائه نتیجه باید اینگونه در نظر گرفت که:
“با این اطلاعات، نمی‌توان پاسخ صحیحی برای این مسئله مطرح کرد”. البته که همین دو نوع تفکر متفاوت هم باز ارزش ارائه و برقراری ارتباط را دارند.

7مرحله تفکر انتقادی دریک مثال ساده

- مسئله مورد بحث این است: ” آیا نوشیدن قهوه برای شما مفید است؟”
تحلیل این رویکرد راهی گسترده در پیش دارد. ما نمی‌دانیم که در مورد اثرات طولانی مدت یا کوتاه مدت نوشیدن قهوه صحبت می‌کنیم؟ همچنین ممکن است نوشیدن قهوه برای جنبه‌هایی از سلامتی شما مفید باشد، در حالی که برای برخی دیگر مضر است. بنابراین، بیایید مشکل را کمتر کنیم: “آیا نوشیدن قهوه برای قلب شما مفید است؟”

- طی مطالعات انجام شده، تنها دو تحقیق در مورد تأثیر نوشیدن قهوه بر قلب شما وجود دارد.
مورد اول نشان می‌دهد که نوشیدن قهوه “می‌تواند ۱۴% منجر به مرگ زودرس برای بیماری کرونر قلب و ۲۰% برای سکته مغزی باشد” و بر اساس مورد دوم، “مصرف متوسط ​​قهوه با شیوع کمتری از بیماری عروق کرونر همراه بود.”

ما در این مرحله از استدلال دو اشتباه مهم مرتکب شده‌ایم: اول از همه، فقط دو منبع کافی نیستند. ثانیا، ما در نظر نگرفته‌ایم که قلب عضوی بسیار پیچیده است. درست مثل آنچه در مورد بقیه بدن ما این حقیقت وجود دارد، قهوه نیز ممکن است برای برخی از عملکردها مفید باشد در حالی که برای برخی دیگر مضر است.

۳- هر دو مقاله ذکر شده در مجلات معتبر و  بررسی شده است.
اولین مورد فقط بر اساس بررسی ادبیات بوده است. هیچ مطالعه اصلی روی آن انجام نشده است. مورد دوم، اگرچه در یک نمونه بزرگ (۲۵۰۰۰ شرکت کننده) از مردان و زنان انجام شده است، اما فقط جمعیت خاصی را شامل می‌شود. افرادی که عوامل دیگری مانند رژیم غذایی یا آب و هوا می‌توانند بر قلب آنها تأثیر بگذارند، در این بررسی وجود نداشته‌اند.
۴- در حالی که دو منبع مغرضانه به نظر نمی‌رسند، اما استدلال ما چنین بوده است.
ما جستجوی اولیه گوگل را بر اساس فرضیات انجام دادیم: “دلایل عدم نوشیدن قهوه” (با فرض اینکه قهوه برای سلامتی ما مضر است) و “دلایل نوشیدن قهوه” (با فرض اینکه قهوه ارزش نوشیدن دارد). در واقع جست و جوی ما بر اساس الگوریتم‌های جستجوی Google بوده است.
۵- با توجه به همه موارد فوق:
می‌توانیم به طور مثبت بیان کنیم، اطلاعاتی که برای جمع آوری مشکل اولیه گرد آوری کردیم، قابل توجه نبودند.
۶- تنها نتیجه‌ای که می‌توان به دست آورد این است:
با توجه به داده‌های جمع‌آوری شده، نوشیدن قهوه ممکن است برای قلب ما مفید نباشد، بسته به بسیاری از عوامل و متغیرهایی که ما قادر به در نظر گرفتن آن نبودیم
۷- برای ارائه نتیجه باید اینگونه در نظر گرفت که:
“با این اطلاعات، نمی‌توان پاسخ صحیحی برای این مسئله مطرح کرد”. البته که همین دو نوع تفکر متفاوت هم باز ارزش ارائه و برقراری ارتباط را دارند

چگونه یک متفکر منتقد باشیم؟

بی‌شک برای رسیدن به یک این مهارت، وقت، تمرین و صبر لازم است. اما کاری که امروز می‌توانید برای بهبود مهارت‌های تفکر انتقادی خود شروع به انجام آن کنید، استفاده از ۷ مرحله تفکر انتقادی برای هر مشکلی است که در حال حل آن هستند. بعلاوه، برخی از سوالات اختصاصی برای تفکر انتقادی وجود دارد که می‌تواند در هر مرحله به شما کمک کند.

مراحل تفکر انتقادی

1.مسئله یا سوال را مشخص کنید.

تا آنجا که ممکن است دقیق باشید: هرچه مسئله مشخص‌تر باشد، یافتن راه‌حل یا پاسخ آسان‌تر است.

2.داده‌ها، نظرات و استدلال‌ها را جمع آوری کنید.

سعی کنید چندین منبع پیدا کنید که ایده‌ها و دیدگاه‌های مختلفی را ارائه دهند.

3.تجزیه و تحلیل و ارزیابی داده‌ها.

آیا منابع قابل اعتماد هستند؟ آیا نتیجه‌گیری آنها به پشتوانه داده‌های مناسب جمع‌آوری شده است یا تنها مسائلی برای بحث به شمار می‌روند؟ آیا اطلاعات یا داده‌های کافی برای پشتیبانی فرضیه‌های داده شده، وجود دارد؟

4.فرضیات را شناسایی کنید.

آیا مطمئن هستید منابعی که پیدا کردید بی‌طرفانه است؟ آیا مطمئن هستید که در جستجوی پاسخ مغرضانه نبوده‌اید؟

5.تعیین اهمیت اطلاعات

چه اطلاعاتی مهمترین هستند؟ چه اندازه نمونه‌گیری کافی است؟ آیا همه نظرات و استدلال‌ها به مشکلی که می‌خواهید حل کنید مرتبط است؟

6.تصمیم بگیرید و به نتیجه برسید.

نتیجه‌گیری‌های مختلف را شناسایی کنید و تصمیمی بگیرید که (در صورت وجود) از آنها به اندازه کافی پشتیبانی می‌شود. نقاط قوت و محدودیت‌های همه گزینه‌های ممکن را بسنجید.

7.ارائه یا برقراری ارتباط.

هنگامی که به نتیجه رسیدید، آن را به همه ذینفعان ارائه دهید.

تفکر انتقادی (Critical Thinking)، تجزیه و تحلیل واقعیت‌ها برای به دست آوردن یک قضاوت صحیح است. شاید موضوع کمی پیچیده به نظر برسد و چندین تعریف مختلف برای این مفهوم وجود داشته باشد اما در نهایت این مفهوم شامل تجزیه و تحلیل منطقی، شکاکانه، بی‌طرفانه به همراه ارزیابی شواهد واقعی است. این مسئله ارتباطات موثر، توانایی‌های حل مسئله و همچنین تعهدی برای غلبه بر خودمحوری و جامعه‌گرایی را می‌طلبد.

کاربرد تفکر نقادانه

در گذشته، بحثهای تحلیل گری و مهارتهای تحلیلی عموماً مورد توجه گروه‌های خاصی مانند مدیران ارشد و مشاوران مدیریت قرار می‌گرفت.

اما شرایط امروزی زندگی ما به گونه‌ای است که می‌توان گفت تفکر نقادانه از پیش‌نیازهای رشد، موفقیت، رقابت و بقاء محسوب می‌شود.

برخی از کاربردهای تفکر نقادانه به شرح زیر است:

چگونه سوالات بهتری بپرسیم و پاسخ‌های بهتری مطرح کنیم.

چگونه مستدل‌تر و عمیق‌تر فکر کنیم، حرف بزنیم و بنویسیم؟

چگونه شباهت‌ها و تفاوت بین ایده‌ها و حرف‌ها و تحلیل‌های مختلف را ببینیم و ارزیابی کنیم؟

چگونه میزان محکم بودن و نیز خطاهای احتمالی استدلال‌های مختلف را ارزیابی کنیم؟

چگونه مسائل و مشکلات را به شکل نظام‌مند و سیستماتیک تعریف و تحلیل کنیم؟

در میان انبوه رسانه‌هایی که امروزه – تقریباً بدون استثناء – منافع و بقای خود را در اولویت قرار می‌دهند، چگونه می‌توانیم اطلاعاتی مفید،‌ ارزشمند و با حداقل سوگیری به دست بیاوریم؟

چگونه دانسته‌ها و باورها و شناخت‌مان از جهان را پالایش کنیم و از تعصب و تنگ نظری و پیش‌داوری فاصله بگیریم؟

چگونه شفاف‌تر فکر کنیم و حرف‌ها و نظر‌ها و استدلال‌هایمان را به شیوه‌ای شفاف‌تر و متقاعدکننده‌تر به دیگران منتقل کنیم؟

چگونه از نگاه فردی دیگر و با چارچوب نگرشی متفاوت، به مسائل نگاه کنیم تا از این طریق، گفتگو و تعامل ما با دیگران ساده‌تر و سازنده‌تر باشد؟

چگونه به دیگران کمک کنیم تا مسائل و مشکلات خود و سازمان‌شان را بهتر و شفاف‌تر ببینند و درک کنند؟