"قاعده ضمان الید" یعنی چی؟

"قاعده ضمان الید" یکی از قواعد فقهی و حقوقی مهم است که به زبان ساده می‌گوید:

> هر کس مالی را بدون مجوز شرعی یا قانونی در اختیار بگیرد، ضامن (مسؤول جبران) آن مال است.

---

ترجمه تحت‌اللفظی:

ضمان: مسؤولیت، جبران خسارت

ید: دست (در اینجا کنایه از «تصرف» است)

یعنی:

"ضمان (مسؤولیت جبران) به‌سبب ید (تصرف بدون اجازه)"

---

مفهوم حقوقی:

اگر کسی مال دیگری را بدون اذن و اجازه‌ی قانونی یا قراردادی تصرف کند (مثلاً مال را بگیرد، نگه دارد یا استفاده کند)، باید:

در صورت تلف یا آسیب، جبران کامل آن را بکند

حتی اگر خودش باعث تلف نشود، باز هم ضامن است

---

مثال ساده:

فرض کن فردی بدون اجازه خودروی شما را برمی‌دارد (ولو نیت دزدی نداشته باشد). اگر خودرو آسیب ببیند یا از بین برود، طبق قاعده ضمان ید، او باید خسارت را بدهد.