"دیگرانِ مرجع" در تصمیم گیری های اخلاقی و سطوح توسعه ی اخلاقی

ایشان کسانی هستندکه الگوهای  رفتاری راتدوین وبه عنوان هنجار به جامعه ارایه می دهند وجامعه نسبت به انجام آن مسئول هستندو موردسوال قرار خواهندگرفت.

در مطالعه تصمیم‌گیری های اخلاقی و سطوح توسعهٔ اخلاقی، "دیگرانِ مرجع"  به افراد یا گروه‌هایی اشاره دارد که تأثیر قابل توجهی بر استدلال اخلاقی، رفتار اخلاقی و توسعهٔ کلی اصول اخلاقی یک فرد دارند. تأثیرات این دیگرانِ مرجع بسته به جایگاه مرحله توسعهٔ اخلاقی و زمینه‌ای که تصمیمات اخلاقی در آن اتخاذ می‌شوند، متفاوت است. شناخت آنکه این دیگرانِ مرجع چه کسانی هستند، درک بهتری از نحوهٔ   نهادینه کردن ارزش‌ها ، اصول  و معیارهای اخلاقی در افراد را فراهم می‌آورد.

در سطح پیشا-عرفی که معمولاً به خردسالان اطلاق می‌شود، دیگرانِ مرجع اساساً افراد صاحب اقتدار همچون والدین، سرپرستان و معلمین هستند که طبق نظریه مراحل توسعهٔ اخلاقی لارنس کولبرگ، این سطح شامل مرحله ۱ (تمکین و معاقبه) و مرحله ۲ (فردگرایی و تبادل) می‌شود. در این مراحل، کودکان دیگران مرجع را به عنوان مراجع قوانین و عواقب دیده و  تصمیمات اخلاقی خود را بر اساس  خودداری مجازات یا به دست آوردن پاداش می‌گیرند؛ که نمایانگر تأثیر مستقیم این افراد صاحب اقتدار است.

سطح عرفی  مرحله ۳ (روابط حسنهٔ بینافردی) و مرحله ۴ (حفظ نظم/ساختار اجتماعی) در مدل کولبرگ  را در بر می گیرد. در این مراحل، دیگران مرجع شامل همسالان، دوستان، بستگان، معلمین و نهادهای اجتماعی می‌شوند. نوجوانان و جوانان خواهان تأیید و تصدیق از این گروه ها هستند و تصمیمات اخلاقی خود را بر اساس معیارهای اجتماعی و انتظارات دیگران مرجع اتخاذ می کنند. در میان گروه های یاد شده تأثیر گروه‌های همسالان بسیار برجسته است.

در سطح پسا-عرفی که شامل مرحله ۵ (قرارداد اجتماعی و حقوق فردی) و مرحله ۶ (اصول اخلاقی جهانی) است، دیگران مرجع به شکلی مجرد (انتزاعی) و اصولی‌تر شناخته می‌شوند، و  تأثیر پذیری که پیشتر از افرادی خاص بود  به نظریات اخلاقی موسوم به ارزشهای جهانی تغییر می‌یابد. در اینجا، دیگران مرجع می‌توانند شامل فیلسوفان ذی نفوذ، الگوها و استانداردهای اخلاقی جمعی  باشند― افراد در این مرحله تصمیمات اخلاقی خود را بر اساس اصول عدالت، حقوق بشر و اصول اخلاقی جهانی می‌گیرند که اغلب از  انتظارات فوری گروه‌هایی مثل  گروه همسالان فراتر می‌رود.

کارول گیلیگن در نظریه‌ توسعهٔ اخلاقی خود، بر نقش روابط و مراقبت تأکید دارد؛ به نظر   او، دیگران مرجع شامل افرادی است که اشخاص با آن‌ها روابط  نزدیک و مراقبتی محور دارند؛ مانند اعضای خانواده، دوستان نزدیک و شرکای عاطفی. این روابط از طریق همدلی، همدردی و تأکید بر ارتباط متقابل و مراقبت، بر  استدلال اخلاقی تأثیر می گذارند― همچنین این دیدگاه گیلیگن بر اهمیت بسترهای ارتباطی و نقش دیگران مرجع در   اتخاذ تصمیمات اخلاقی از خلال دریچهٔ مراقبت و مسئولیت تأکید می‌ورزد.

در محیط‌های کاری و سازمانی، دیگران مرجع شامل همکاران، مدیران و مشاوران هستند. تصمیم‌گیری اخلاقی در این بسترها تحت تأثیر معیارهای حرفه‌ای، فرهنگ سازمانی و رفتار اخلاقی دیگران مرجع  در سازمان گرفته می شود. جوّ اخلاقی حاکم بر   یک سازمان و رفتار دیگران مرجع نقش بسزایی در اتخاذ تصمیمات اخلاقی و توسعهٔ اخلاقی یک فرد در حوزه کاری ایفا می‌کند.

در پایان ، "دیگرانِ مرجعِ" دخیل در تصمیم‌گیری های اخلاقی و سطوح توسعه اخلاقی،در واقع   افراد یا گروه‌هایی هستند که ارزش‌ها، رفتارها و انتظارات آن‌ها تأثیرات قابل توجهی بر استدلال اخلاقی و رفتار اخلاقی فرد دارد― این دیگران مرجع در مراحل مختلف توسعهٔ اخلاقی و زمینه‌های مختلف متفاوت هستند. شناخت نقش دیگران مرجع، درک معناداری از ساز و کارهای  اجتماعی و ارتباطی که تصمیم‌گیری‌های اخلاقی و رشد اخلاقی را در طول زندگی فرد شکل می‌دهد، فراهم می‌آورد.

در نظریه توسعه اخلاقی لارنس کولبرگ، "دیگران مرجع" (Significant Others) به افرادی اشاره دارد که در مراحل اولیه رشد اخلاقی، به عنوان الگو و منبع راهنمایی برای فرد عمل می‌کنند. این افراد معمولاً شامل والدین، معلمان، دوستان نزدیک و سایر بزرگسالان مورد اعتماد می‌شوند.

در مراحل اولیه توسعه اخلاقی، کودکان و نوجوانان برای درک مفاهیم درست و غلط، به شدت به دیگران مرجع وابسته هستند. آنها از طریق مشاهده رفتار و شنیدن نظرات این افراد، ارزش‌ها و هنجارهای اخلاقی را یاد می‌گیرند و درونی می‌کنند.

با پیشرفت فرد در سطوح بالاتر توسعه اخلاقی، نقش دیگران مرجع کاهش می‌یابد و فرد به تدریج قادر به تفکر انتقادی و مستقل در مورد مسائل اخلاقی می‌شود. با این حال، حتی در بزرگسالی، دیگران مرجع می‌توانند همچنان به عنوان منبع حمایت و راهنمایی در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی پیچیده عمل کنند.

به طور خلاصه، دیگران مرجع افرادی هستند که در شکل‌گیری و توسعه اخلاقی فرد نقش مهمی ایفا می‌کنند و به عنوان الگو، راهنما و منبع حمایت در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی عمل می‌کنند.

درود بر شما جناب میرزایی

"دیگرانِ مرجع" (significant others) در تصمیم گیری های اخلاقی و سطوح توسعه اخلاقی، به افرادی گفته می شود که معیار و راهنمای فرد در قضاوت های اخلاقی و انتخاب های او هستند. این افراد می توانند افراد واقعی یا شخصیتهای خیالی باشند. این افراد معمولا شامل والدین و خانواده، معلمان و مربیان، دوستان و همسالان، رهبران مذهبی و معنوی، و رهبران اجتماعی و فرهنگی هستند و با ارائه الگوها، ارزش‌ها، و باورهای اخلاقی، می‌توانند به فرد کمک کنند تا در مواجهه با چالش‌ها و دوراهی‌های اخلاقی، تصمیمات درستی بگیرد و مسیر توسعه‌ی اخلاقی خود را به درستی طی کند.

  این مفهوم به ویژه در نظریه‌ توسعه اخلاقی لارنس کولبرگ (Lawrence Kohlberg) به کار می‌رود. کولبرگ در نظریه‌اش، مراحل مختلف توسعه‌ی اخلاقی را شرح می‌دهد و توضیح می‌دهد که چگونه افراد در مراحل مختلف، از دیگران به عنوان مرجع در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی خود استفاده می‌کنند.

• افراد واقعی: مانند والدین، معلمان، رهبران مذهبی، رهبران سیاسی، افراد مشهور و ...
• شخصیت های خیالی: مانند شخصیت های داستان ها، فیلم ها، کتاب ها و ...

• سطوح پایین تر: در سطوح پایین تر توسعه ی اخلاقی، "دیگرانِ مرجع" معمولاً افراد قدرتمند یا مقامات هستند. فرد در این سطح، اعمال را بر اساس ترس از مجازات یا میل به پاداش از سوی "دیگرانِ مرجع" ارزیابی می کند.
• سطوح بالاتر: در سطوح بالاتر توسعه ی اخلاقی، "دیگرانِ مرجع" به تدریج به افرادی تبدیل می شوند که معیارهای اخلاقی قوی دارند و به عنوان الگو مورد احترام هستند. فرد در این سطح، اعمال را بر اساس ارزش ها و اصول اخلاقی خود و "دیگرانِ مرجع" ارزیابی می کند.

"دیگرانِ مرجع" می توانند تاثیر قابل توجهی بر تصمیم گیری های اخلاقی افراد داشته باشند. این افراد می توانند معیارهای اخلاقی را به فرد منتقل کنند، رفتارهای اخلاقی را به او نشان دهند و او را در قبال اعمالش پاسخگو کنند.