"دست نامری بازار " در علم اقتصاد

در علم اقتصاد، "دست نامری بازار" به نیرویی فرضی اشاره دارد که بدون دخالت مستقیم دولت، عرضه و تقاضا را در یک بازار آزاد به تعادل می‌رساند.

این اصطلاح توسط آدام اسمیت، فیلسوف و اقتصاددان اسکاتلندی، در کتاب "ثروت ملل" ابداع شد.

اسمیت معتقد بود که اگر افراد در پی منافع شخصی خود باشند، "دست نامری" بازار به طور خودکار قیمت‌ها و مقادیر را به نفع کل جامعه تنظیم می‌کند.

به عنوان مثال، اگر تقاضا برای یک محصول خاص افزایش یابد، قیمت آن محصول نیز افزایش می‌یابد. این افزایش قیمت، تولیدکنندگان را تشویق می‌کند تا تولید خود را افزایش دهند تا تقاضای اضافی را برآورده کنند. در نهایت، افزایش تولید منجر به کاهش قیمت و بازگشت به تعادل در بازار می‌شود.

البته، "دست نامری بازار" همیشه به طور کامل کار نمی‌کند.

در برخی موارد، مانند انحصارها، عدم تقارن اطلاعات،  بازار ممکن است به طور کامل به تعادل نرسد.

در این موارد، دولت ممکن است نیاز به مداخله در بازار داشته باشد تا از کارایی و انصاف اطمینان حاصل کند.

• کارایی: "دست نامری" بازار می‌تواند به طور کارآمد منابع را به بخش‌هایی از اقتصاد که بیشترین نیاز به آنها را دارند، تخصیص دهد.
• انصاف: "دست نامری" بازار می‌تواند به طور عادلانه فرصت‌ها را بین افراد مختلف توزیع کند.
• آزادی: "دست نامری" بازار به افراد آزادی انتخاب می‌دهد تا آنچه را که می‌خواهند تولید و مصرف کنند.