درون همسر گزینی و برون همسر گزینی

درون‌همسری، خویش‌همسری،[1] زناشویی با خودی، هم‌همسری و یا هموگامی (Homogamie) و برون‌همسری، زناشویی با بیگانه و یا اگزوگامی[2] به معنای الزام به همسرگزینی و ازدواج در درون گروه‌های اجتماعی معین یا بیرون از آن است.[3] در بسیاری از جوامع، انتخاب همسر تحت مقررات و نظارت قواعد درون‌همسرگزینی و برون‌همسرگزینی قرار دارد. بنابراین درون‌همسری، نظامی است که در آن حکم می‌کند فرد فقط با دیگری از درون گروه معینی که به آن تعلق دارد، ازدواج کند و برون‌همسری، نظامی است که در آن افراد تنها می‌توانند در بیرون از دایره گروه خاصی که فرد بدان تعلق دارد، ازدواج کنند.[4]

درون‌همسری و برون‌همسری را می‌توان به جفت‌گزینی درون‌گروهی ناشی از محرمات جنسی که بر روابط درون یا بیرون ازدواج ناظرند، نیز بسط داد. این دو، اصطلاحات مرتبطی هستند که ج. ف. مک‌لنان (J.F. McLennan) آن‌ها را وارد قوم‌شناسی کرده است. به بیان مختصر چنان‌که از ریشه‌شناسی این دو برمی‌آید، معنای آن‌ها به ترتیب، ازدواج با خودی و ازدواج با غیر است. این دو واژه برخلاف معنای لغوی‌شان درمورد روابط جنسی خارج از ازدواج نیز به‌کار برده شده‌اند. درون‌همسری و برون‌همسری را می‌توان فرایندهایی اجتماعی دانست که از گرایش به ازدواج با خودی یا ازدواج با غیر شروع می‌شود و به رعایت بی‌چون و چرای آئین‌های اجتماعی که تکلیف امر را روشن کرده‌اند، ختم می‌شود.[5]