باسلام.استعاره مصرحه چیست؟
با عرض سلام و درود خدمت بزرگواران گرامی.
لطفا استعاره مصرحه را توضیح دهید.
٣ پاسخ
استعاره مصرحه نوعی آرایه ادبی است که در آن، شاعر یا نویسنده به طور مستقیم و آشکار، یک چیز را به چیز دیگر تشبیه میکند. در این نوع استعاره، مشبه (چیزی که تشبیه میشود) و مشبهبه (چیزی که به آن تشبیه میشود) هر دو ذکر میشوند.
- اجزای استعاره مصرحه:- مشبه: چیزی که تشبیه میشود.
- مشبهبه: چیزی که به آن تشبیه میشود.
- وجه شبه: ویژگی مشترک بین مشبه و مشبهبه.
- ادات تشبیه: کلماتی مانند "مثل، مانند، به سان، شبیه" که برای نشان دادن تشبیه به کار میروند.
در این بیت، شاعر دهان معشوق را به گلبرگ شبنم تشبیه میکند.
- مشبه: دهان
- مشبهبه: گلبرگ شبنم
- وجه شبه: لطافت و زیبایی
- ادات تشبیه: به
1- استعاره تفضیلی: در این نوع استعاره، مشبه به طور مستقیم به مشبهبه تشبیه میشود و وجه شبه ذکر میشود.
مثال:قامت یار به سرو بلند مانند
2 - استعاره تشبیهی: در این نوع استعاره، مشبه به طور مستقیم به مشبهبه تشبیه میشود، اما وجه شبه ذکر نمیشود.
- ایجاد زیبایی و تنوع در متن
- تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب
- ایجاد تصویر واضح در ذهن مخاطب
درود تا آنجا که من میدانم در استعاره اشکار بجز مشبه به تمام ارکان تشبیه حذف شده
تعریفش در اینترنت فراوان است. همچنین دو کتاب مرجع برای آرایهها داریم (فنون و صناعات و ابدعالبدایع). چند مثال ببینیم:
در کار گلاب و گل حکم ازلی این بود * کین شاهد بازاری وان پردهنشین باشد (پرده استعاره مصرحه از گلبرگ که گل درونش مینشیند)
عموما میتوان گفت در ادبیات کهن ما:
یوسف: میتواند استعاره مصرحه از معشوق زیبارو باشد
دُرد شراب: معمولا استعاره مصرحه از ناراحتیهای عشق
چشمهای شب: "چشم" استعاره مصرحه از ستارهها (با این همه چشم، زنگیِ شب * چشم سیه تو راست هندو)
آینه: استعاره مصرحه از روی معشوق (ای آینه ایمنی که ناگاه * در تو رسد آه دردمندی؟)
گل استعاره مصرحه از معشوق (سحر بلبل حکایت با صبا کرد که عشق روی گل با ما چهها کرد)
گاهی باید دقت بیشتر کرد و استعارهها را در بیت معنی کرد:
متاعی که من رایگان دادم از کف * تو گر می توانی مده رایگانی (متاج: استعاره مصرحه از دوران جوانی)
چه جای شکر و شکایت ز نقش بیش و کم است (نقش نیک و بد: استعاره مصرحه از تقدیر خوب و بد)
باسلام. ممنونم