معنا و مفهوم تحول

در نظام آموزشی ، مجامع علمی و رسانه ای بسیار از تحول صحبت می گردد و نگاه های جدی به تحول و جود دارد که کمتر به آن پرداخته اند. بحث به سه قسمت تقسیم می کنیم: 1- چرایی و ضرورت تحول 2- معنای تحول با نگاه فلسفی 3- معنای تحول چگونه رخ می دهد؟

- معلم به مثابه تسهیل گر؛ معلم به جای کار اقتداری باید بک تسهیل گر باشد.

- معلم به مثابه رفتار ساز است.

- معلم به مثابه هادی است؛ از الزامات هدایت گری ارائه طریق است . ایصال الی المطلوب است؛ راه را به متربی بگوید و دست او را بگیرد.

در ایران یک هویت معین در باره عدالت آموزشی و به تبع آن در باره تربیت دچار اختلال گردیده ایم. هر کسی از ظن خود یار تربیت گردیده است که این درست نیست و نیاز به تحول بنیادین دارد. این به تاریخ به وجود آمدن مدرسه مدرن در ایران بر می گردد ؛ چرا که ما آن را نساخته ایم و ما نیاز به تحول داریم که مدرسه را خودمان بسازیم. ما یک قانون اساسی تربیتی نیاز داریم و به یک دکترین یا یک رهنما ی تربیتی نیاز داریم که حداکثر وفاق توسط افراد جامعه و خبرگان جامعه روی آن حاصل گردد و به وسیله ی آن جلو برویم.

تحول چیست؟ به عبارتی تحول در چه چیزی؟ و تحول چگونه اتفاق می افتد؟

تحول باید در زیر نظام ها صورت بگیرد. یکی از این زیر نظام ها بحث نیروی انسانی و تربیت معلم است. مورد دوم تحول در برنامه درسی است که هدف، محتوا، روش ها و منابع و ارزشیابی را در بر می گیرد. مورد سوم تحول راهبری مدیریت تربیتی است و سوال این جاست این 6 زیر نظام ها چه نسبتی با هم دارند و آیا برخی وزن بالاتری نسبت به دیگری دارند. که بنیادی ترین آن این است که ما به دنبال تربیت چه انسانی هستیم و برای تربیت آن باید چه مدرسه ای بسازیم؟ ما باید به دنبال تربیت انسانی باشیم که روح ایمان در آن غالب، و در ساحت اعتقادی و عبادی سرآمد باشد.

با سرمایه گذاری روی عموم معلم ها و بر روی بدنه آموزش و پرورش و مدرسه رخ می دهد.

از آنجایی که یکی از اهداف مهم آموزش و پرورش توجه به معلم و ایجاد فضایی مناسب برای آنان می باشد باید تحول را از معلمین شروع کرد . شان و منزلت معلم در صورتی نمود عینی پیدا می کند که جایگاه معلم در فرایند تصمیم گیری تعریف و در نگاه مدیران به عنوان یک باور قلبی پذیرفته شود و تا زمانی که کلیه تصمیمات مدیران حوزه ستاد باید توسط معلمان د رمدرسه به مرحله اجرا در بیاید تحول معنا و مفهومی ندارد . تا زمانی که معلم دغدغه مسایل رفاهی و معیشتی دارد و در تامین مایحتاج زندگی با مشکل روبروست و به ناچار باید شغل دوم یا سوم نیز داشته باشد انتظار کارآمدی و اثربخشی از او بیشتر شبیه آرزوست تا واقعیت. سیاستگذاران آموزش و پرورش باید هر سال مخصوصا در ایام تعطیلات تابستانی آموزشهای لازم را برای معلمان در نظر بگیرند زیرا در شرایط متحول جهانی نباید فکر و عمل معلم محدود به مرزهای جغرافیایی خود باشد و باید از قدرت خلاقیت و ابتکار لازم بهره مند شود. معلم نباید فعالیتهای خود را محدود به کتاب و جزوه نماید بلکه با استفاده مدام از تکنولوژی جدید همانند اینترنت،رایانه و.... به بروز استعدادهای خلاق و نوآور کمک کند. بی توجهی به نقش معلم در تحول آموزش و پرورش؛ یکی از دلایل عقیم ماندن تحول نظام آموزشی است. مادامی که سه چالش اساسی مانند پائین بودن شآن و مقام معلم در جامعه ، پایین بودن سطح دانش و مهارت حرفه ای و پایین بودن سطح حقوق و مزایای معلمی وجود داشته باشد؛ نمی توانیم تحول بنیادی را در آموزش و پرورش ایجاد کنیم زیرا تحول را باید از معلمان شروع کرد و بی توجهی به این امر باعث شده که بحث چند شغله بودن معلمان مطرح گردد به گونه ای که یک معلم در یک زمان در یک مدرسه مشغول تدریس است اما ساعتی دیگر باید سریعا خود را به نقطه ای دیگر برساند و به تدریس در کلاسهای خصوصی و آموزشگاه ها مشغول شود. و اینک که با تدبیر مقام معظم رهبری زمینه های تحول بنیادین در آموزش و پرورش فراهم شده انتظارمی رود دست اندرکاران نظام تعلیم و تربیت نگاه جامع ترو واقع بینانه تری از مفهوم تحول داشته باشند و آنرا در یک ضرورت دانسته و نسبت به نظام موجود آموزشی پافشاری نکنند زیرا با توجه به تحولات علمی و اموزشی در جهان امروز تغییرات در آموزش و پرورش به صورت محتوایی لازم و ضروری است و باید به این نکته توجه کنیم که نظام تحول شده نظامی است که دانش آموزرا با سواد معنوی،سیاسی،اجتماعی،فرهنگی و هنری، علمی، حرفه ای ،فنآوری،بهداشتی و زیست محیطی آشنا کند و آموزش دهنده انسان شناسی،جهان بینی و معرفت شناسی اسلامی و تقویت کننده آن باشد و ضمن انتقال ارزشها و معیارهای جامعه ، باید و نبایدهای آن فلسفه آن را نیز تحلیل و تبین نماید.

تحول در آموزش و پرورش، فرایندی پیچیده و چندجانبه است که نیازمند فراهم شدن شرایط خاصی است. این شرایط در سطوح مختلفی از جمله فردی، سازمانی و کلان قابل بررسی هستند:

- تغییر نگرش: همه افراد درگیر در فرآیند آموزش باید نسبت به آموزش و پرورش نگرشی فعال و پویا داشته باشند.

-  آمادگی برای یادگیری: همه افراد باید آمادگی لازم برای یادگیری روش‌های جدید و پذیرش تغییرات را داشته باشند.

-  ارتقای دانش و مهارت‌ها: معلمان باید به طور مستمر دانش و مهارت‌های خود را به‌روز کنند و دانش‌آموزان نیز باید مهارت‌های یادگیری خود را تقویت کنند.

-  مشارکت فعال : همه افراد باید در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای برنامه‌های آموزشی مشارکت فعال داشته باشند.
شرایط در سطح سازمانی (مدرسه):

-  وجود ساختار مدیریتی منعطف: ساختار مدیریتی مدرسه باید به گونه‌ای باشد که امکان نوآوری و تغییر را فراهم کند.

-  تامین منابع کافی: مدرسه باید به منابع مالی، انسانی و تجهیزاتی کافی دسترسی داشته باشد.

-  فراهم کردن محیط یادگیری مناسب: محیط یادگیری باید جذاب، پویا و مبتنی بر مشارکت باشد.

- ترویج فرهنگ یادگیری مستمر:‌ در مدرسه باید فرهنگ یادگیری مستمر و پژوهشگری ترویج شود.

- ارزیابی مستمر و بهبود عملکرد:‌ عملکرد مدرسه باید به صورت مستمر ارزیابی شود و بر اساس نتایج ارزیابی، بهبودهای لازم صورت گیرد.

-  وجود اراده سیاسی: دولت باید اراده سیاسی لازم برای ایجاد تغییرات بنیادین در نظام آموزشی را داشته باشد.

-  تدوین سیاست‌های آموزشی جامع: سیاست‌های آموزشی باید جامع، روشن و قابل اجرا باشند.

-  تامین منابع مالی پایدار: دولت باید منابع مالی پایدار برای اجرای برنامه‌های آموزشی را تامین کند.

-  حمایت از پژوهش و نوآوری: دولت باید از پژوهش‌های آموزشی و نوآوری در این حوزه حمایت کند.

-  تغییر قوانین و مقررات: قوانین و مقررات آموزشی باید به گونه‌ای اصلاح شوند که مانع تحول نباشند.

- همکاری بین بخش‌های مختلف: برای تحقق تحول در آموزش و پرورش، همکاری بین بخش‌های مختلف مانند آموزش و پرورش، فرهنگ، رسانه و خانواده ضروری است.

-  توجه به نیازهای محلی: برنامه‌های آموزشی باید با توجه به نیازها و ویژگی‌های هر منطقه طراحی شوند.

-  استفاده از فن آوری‌های نوین: استفاده از فن آوری‌های نوین در آموزش و پرورش می‌تواند به تسریع و بهبود فرآیند تحول کمک کند.

در نهایت ؛  تحول در آموزش و پرورش یک فرآیند پیچیده و تدریجی است که نیازمند تلاش همه جانبه و همکاری همه ذینفعان است.

بی‌شک تحول در آموزش و پروش با تحول در معلم آغاز می‌شود. معلمان را می‌توان با آموزش مستمر و به‌روزرسانی دانش، توسعه مهارت‌های آموزشی، توجه به رشد شخصی، ایجاد ارتباط مؤثر با دانش‌آموزان و ترویج فرهنگ پرسش گری و کنجکاوی و با نگاه ویژه به بحث مقام و جایگاه و معیشت آنها متحول ساخت تا با شرایط بهتری بتوان آموزش و پرورش کشور را متحول ساخت.

دولت چهاردهم باید در انتخاب وزیر آموزش و پرورش به این مهم بپردازد و فردی را به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی کند که به بحث تحول و تحول آفرینی در آموزش کشور معتقد باشد و بتواند فرایند و زیر ساخت‌های این تحول را دنبال و پیگیری نماید.

* باز نشر از دو سایت زیر: 

سایت اول 👇

سایت دوم 👇

https://sedayemoallem.ir/یادداشت/item/24583-نگاهی-به-مسیر-تحول-در-آموزش-و-پرورش