انتخاب گروه مرجع اشتباه"(Reference Group Effect)"

اثر گروه مرجع (Reference Group Effect) زمانی رخ می‌دهد که افراد خود را با گروه‌های خاصی مقایسه می‌کنند و این مقایسه بر خودپنداره (self-concept) و تصمیم‌گیری‌های آن‌ها تأثیر می‌گذارد. اگر این گروه مرجع به درستی انتخاب نشود، می‌تواند پیامدهای منفی به همراه داشته باشد.

اگر فرد گروه مرجع نامناسبی انتخاب کند (مثلاً افراد فوق‌العاده موفق در رسانه‌های اجتماعی یا نخبگان خاص)، ممکن است خود را در مقایسه با آن‌ها کمتر ببیند. این می‌تواند منجر به:

• احساس ناکافی بودن: فرد به جای تمرکز بر رشد شخصی، مدام احساس می‌کند به‌اندازه کافی خوب نیست.

• خودپنداره‌ی منفی: ارزش خود را تنها بر اساس موفقیت‌های دیگران می‌سنجد.

• اضطراب و افسردگی: مقایسه‌ی دائمی با گروه‌هایی که شرایط، امکانات، یا استعدادهای متفاوتی دارند، ممکن است استرس و نارضایتی ایجاد کند.

انتخاب اشتباه گروه مرجع می‌تواند باعث تصمیم‌گیری‌های غیرواقع‌بینانه شود:

• انتخاب مسیرهای شغلی نامناسب: فرد ممکن است بر اساس موفقیت‌های دیگران، مسیری را انتخاب کند که با علایق و مهارت‌هایش همخوانی ندارد.

• مصرف‌گرایی افراطی: برای هم‌سطح شدن با گروهی خاص، ممکن است تصمیمات مالی غیرمنطقی گرفته شود.

• انتخاب سبک زندگی ناسالم: پیروی از ترندهای غیرواقع‌بینانه (مثل بدن‌های فتوشاپ‌شده در شبکه‌های اجتماعی) می‌تواند به تصمیمات ناسالم منجر شود.

✅ انتخاب گروه‌های مرجع واقعی و الهام‌بخش – مقایسه‌ی خود با افرادی که مسیرهای مشابهی طی کرده‌اند.

✅ تمرکز بر رشد شخصی به جای مقایسه‌ی دائمی – بهبود مهارت‌ها و توانایی‌های فردی.

✅ شناخت تفاوت‌های فردی و محیطی – درک اینکه هر فرد شرایط منحصربه‌فردی دارد.

انتخاب گروه مرجع اشتباه می‌تواند منجر به کاهش عزت‌نفس و تصمیم‌گیری‌های نادرست شود، اما اگر گروه‌های مرجع به درستی انتخاب شوند، می‌توانند الهام‌بخش رشد و پیشرفت فردی باشند.