اثر فرض مشترک , اشتباه در تصمیمگیریهای تیمی
به نظر شما
چگونه
اثر فرض مشترک(False Consensus Effect)
میتواند باعث اشتباه در تصمیمگیریهای تیمی شود؟
٥ پاسخ
اثر فرض مشترک یعنی آدما فکر میکنن بقیه هم مثل خودشون فکر میکنن یا رفتار میکنن، در حالی که اینطور نیست و ممکنه خیلیها نظر متفاوتی داشته باشن. مثلاً تو یه کار تیمی، قراره بین دو گزینه برای تبلیغات محصول جدید تصمیم بگیرین که شبکههای اجتماعی یا تبلیغات تلویزیونی رو انتخاب کنین. شما خودتون فکر می کنید شبکههای اجتماعی بهتره، چون خودتون زیاد ازشون استفاده میکنید و فکر میکنید بقیه هم همین نظر رو دارن. برای همین اصلاً ازشون نظر نمیپرسید و سریع تصمیم میگیرید. اما بعداً میفهمید بعضی ها مخالف این نظر بودن و فکر میکردن تبلیغات تلویزیونی مؤثر تره. اینجا اثر فرض مشترک باعث شده شما فکر کنید همه مثل شما فکر میکنن و تصمیم درستی نگیرید. پس تو کار تیمی، همیشه باید حواسمون باشه از بقیه هم نظر بخوایم، حتی اگه اثر فرض مشترک غلبه کنه.
اثر فرض مشترک (False Consensus Effect) به پدیدهای اشاره دارد که در آن افراد تمایل دارند باور کنند که دیگران نیز نظرات، عقاید و رفتارهایی مشابه خود دارند. به عبارت دیگر، افراد معمولاً فرض میکنند که دیدگاهها و انتخابهای شخصیشان معمولاً با سایر اعضای گروه یا جامعه همراستا است، حتی اگر این فرض درست نباشد.
چگونه اثر فرض مشترک میتواند باعث اشتباه در تصمیمگیریهای تیمی شود؟اثر فرض مشترک میتواند در تیمها مشکلات زیادی ایجاد کند و به اشتباه در تصمیمگیریها منجر شود. در اینجا برخی از تأثیرات آن آورده شده است:
- عدم درک تنوع دیدگاهها: وقتی اعضای تیم به دلیل اثر فرض مشترک فکر میکنند که همه افراد مانند خودشان فکر میکنند، ممکن است از دیدگاهها و نیازهای مختلف دیگر اعضا غافل شوند. این مسأله باعث میشود که مسائل و مشکلاتی که برای برخی افراد مهم است، نادیده گرفته شود یا به اشتباه پذیرفته نشود.
- تصمیمگیریهای یکطرفه یا غیرواقعی: تیمها ممکن است به دلیل این که فرض میکنند همه افراد دیدگاههای مشابه دارند، به تصمیمگیریهایی برسند که واقعاً بازتابدهنده نیازها یا دیدگاههای واقعی همه اعضا نباشد. این نوع تصمیمگیریها معمولاً با انتقاد یا نارضایتی اعضای تیم مواجه میشود.
- کاهش تنوع ایدهها: اثر فرض مشترک میتواند منجر به همراستایی بیش از حد در تصمیمات تیمی شود و این امر از بروز ایدههای جدید و متفاوت جلوگیری میکند. وقتی افراد مطمئن هستند که دیگران هم مثل آنها فکر میکنند، انگیزهای برای مطرح کردن دیدگاههای متفاوت یا چالشبرانگیز ندارند.
- ایجاد تعارضهای مخفی: وقتی تیمها فرض میکنند که نظرات مشابهی دارند، اعضای تیم ممکن است مشکلات یا نگرانیهایی را که دارند، بیان نکنند. این میتواند منجر به تعارضهای پنهانی شود که در نهایت به مشکلات جدیتر در آینده منتهی میشود.
- تضعیف همدلی و همکاری: وقتی اعضای تیم فکر میکنند که دیگران با آنها همفکرند، ممکن است کمتر تمایل داشته باشند که به دغدغهها یا نیازهای دیگران گوش دهند. این میتواند بر همکاری و همدلی تیم تأثیر منفی بگذارد و باعث کاهش کارآیی تیم شود.
- عدم تشخیص اشتباهات و ریسکها: اگر اعضای تیم به اشتباه فرض کنند که همه افراد مانند خودشان فکر میکنند، ممکن است از مشکلات یا ریسکهایی که به وضوح برای برخی دیگر وجود دارد، غافل شوند. این میتواند به تصمیمات پر ریسک یا اشتباه منجر شود که به نفع گروه یا سازمان نخواهد بود.
- تشویق به تبادل نظر و بازخورد: تیمها باید فضایی برای بیان دیدگاههای مختلف ایجاد کنند و اعضا را تشویق به مطرح کردن نظرات خود کنند، حتی اگر این نظرات متفاوت از دیدگاه اکثریت باشد.
- ایجاد فرصتهای بحث و گفتگو: برگزاری جلسات گروهی که در آنها نظرات مختلف به چالش کشیده شود، میتواند به جلوگیری از اثر فرض مشترک کمک کند.
- ترغیب به تفکر انتقادی: اعضای تیم باید تشویق شوند که بهجای فرض اینکه همه مانند آنها فکر میکنند، دیدگاههای مختلف را بررسی کرده و تفکر انتقادی داشته باشند.
- استفاده از تکنیکهای تصمیمگیری گروهی: استفاده از روشهایی مانند "تصمیمگیری دلفی" یا "تصمیمگیری گروهی بدون نظر شخصی" میتواند به کاهش تأثیر فرض مشترک کمک کند و به اعضا کمک کند تا از دیدگاههای مختلف بهره ببرند.
در نهایت، بهدلیل اثر فرض مشترک، ممکن است تیمها به تصمیمگیریهایی برسند که نه تنها ناکارآمد هستند، بلکه به انسجام و روحیه تیمی آسیب میزنند. از این رو، اهمیت داشتن محیطی باز و تشویق به ابراز دیدگاههای مختلف برای اتخاذ تصمیمات صحیح و مؤثر در تیمها حیاتی است.
اثر فرض مشترک (False Consensus Effect) یک سوگیری شناختی است که در آن افراد تمایل دارند باورها، نظرات، ارزشها و رفتارهای خود را رایجتر از آنچه که واقعاً هست، در نظر بگیرند. به عبارت دیگر، آنها فکر میکنند که بیشتر افراد دیگر نیز با آنها هم عقیده هستند و به همین دلیل، دیدگاه خود را به عنوان یک "واقعیت" در نظر میگیرند.
این سوگیری میتواند به شکلهای مختلف در تصمیمگیریهای تیمی ظاهر شود و منجر به اشتباهات جدی شود. در زیر به برخی از این موارد اشاره میکنیم:
1. عدم درک دیدگاههای مخالف
هنگامی که اعضای تیم تحت تأثیر اثر فرض مشترک قرار دارند، ممکن است تصور کنند که همه اعضای تیم با آنها هم عقیده هستند و در نتیجه، به اندازه کافی به دیدگاههای مخالف توجه نکنند. این امر میتواند منجر به نادیده گرفتن ایدههای نوآورانه و مفید شود و در نهایت، تصمیمات نادرست و ناکارآمدی اتخاذ شود.
2. عدم بحث و تبادل نظر کافی
اثر فرض مشترک میتواند مانع از بحث و تبادل نظر کافی در تیم شود. هنگامی که اعضا فکر میکنند همه با آنها موافق هستند، دلیلی برای بحث و چالش نمیبینند و در نتیجه، ممکن است مسائل مهم و ابهامات موجود در تصمیمگیریها نادیده گرفته شوند.
3. تصمیمگیریهای عجولانه و بدون بررسی
هنگامی که اعضای تیم تحت تأثیر این سوگیری قرار دارند، ممکن است بدون بررسی دقیق و کافی، تصمیمات عجولانهای بگیرند. آنها تصور میکنند که چون همه با آنها موافق هستند، پس نیازی به بررسی بیشتر نیست. این امر میتواند منجر به اشتباهات جبرانناپذیر و صرف هزینههای زیاد شود.
4. عدم مشارکت فعال اعضای تیم
اثر فرض مشترک میتواند باعث شود که برخی از اعضای تیم احساس کنند که نظراتشان اهمیتی ندارد و در نتیجه، از مشارکت فعال در بحثها و تصمیمگیریها خودداری کنند. این امر میتواند منجر به از دست رفتن ایدههای ارزشمند و تجربیات مفید شود.
5. ایجاد تفرقه و اختلاف در تیم
هنگامی که اعضای تیم متوجه میشوند که دیدگاههایشان با یکدیگر متفاوت است، ممکن است دچار تعارض و اختلاف شوند. اگر این اختلافات به درستی مدیریت نشوند، میتوانند منجر به ایجاد تفرقه و دشمنی در تیم شوند و در نهایت، عملکرد تیم را مختل کنند.
راهکارها
برای مقابله با اثر فرض مشترک در تصمیمگیریهای تیمی، میتوان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- آگاهی از سوگیری: اعضای تیم باید از وجود این سوگیری آگاه باشند و تلاش کنند که در تصمیمگیریهای خود، آن را در نظر بگیرند.
- تشویق به بیان دیدگاههای مخالف: اعضای تیم باید تشویق شوند که دیدگاههای مخالف خود را به صراحت بیان کنند و از بیان نظرات خود نترسند.
- بررسی دقیق و کافی: قبل از اتخاذ هر تصمیمی، باید آن را به دقت و از زوایای مختلف بررسی کرد و از عدم وجود ابهام و اشکال در آن اطمینان حاصل کرد.
- ایجاد فضای باز و دوستانه: ایجاد فضای باز و دوستانه در تیم، به اعضا کمک میکند که بدون ترس از قضاوت، نظرات و ایدههای خود را بیان کنند.
- استفاده از تکنیکهای تصمیمگیری گروهی: استفاده از تکنیکهای مختلف تصمیمگیری گروهی، مانند طوفان فکری، میتواند به جمعآوری ایدههای مختلف و جلوگیری از تأثیر سوگیریها کمک کند.
اثر فرض مشترک (False Consensus Effect) زمانی رخ میدهد که افراد به اشتباه تصور میکنند که دیگران نیز باورها، نگرشها و تصمیمهای آنها را تأیید میکنند یا با آنها موافق هستند، در حالی که در واقعیت چنین نیست. این سوگیری شناختی میتواند تأثیرات منفی بر تصمیمگیریهای تیمی داشته باشد. در ادامه چند مورد از این اثرات را بررسی میکنیم:
1. نادیده گرفتن دیدگاههای متفاوت
افراد ممکن است فرض کنند که تمامی اعضای تیم با آنها همنظر هستند و نظرات مخالف را نادیده بگیرند. این موضوع میتواند باعث عدم بررسی گزینههای جایگزین شود و تیم را به سمت تصمیمگیریهای ضعیف سوق دهد.
2. کاهش تفکر انتقادی و تنوع فکری
اگر اعضای تیم به اشتباه فکر کنند که توافق عمومی در تیم وجود دارد، ممکن است دیگر نظرات خود را مطرح نکنند یا دیدگاههای متفاوت را جستجو نکنند. این امر باعث کاهش نوآوری و تفکر انتقادی در تیم میشود.
3. ریسک تصمیمگیری گروهی (Groupthink)
اثر فرض مشترک میتواند پدیده تفکر گروهی (Groupthink) را تقویت کند، یعنی تیم بدون بررسی کافی و نقد ایدهها، به یک تصمیم نادرست برسد. این موضوع معمولاً در تیمهایی که اعضای آن از ارائه نظر مخالف احساس ناراحتی میکنند، رایجتر است.
4. عدم مدیریت ریسک مناسب
در تیمهایی که وظیفه آنها مدیریت ریسک است (مثلاً در سرمایهگذاری یا مدیریت مالی)، اگر برخی اعضا تصور کنند که دیگران ریسکهای موجود را به همان اندازه کماهمیت میدانند، ممکن است اقدامات احتیاطی لازم را انجام ندهند. در نتیجه، تیم در معرض تصمیمات پرریسک و خسارتزا قرار میگیرد.
5. کاهش انگیزه برای جمعآوری اطلاعات جدید
زمانی که اعضای تیم تصور میکنند که همه با نظر آنها همعقیده هستند، انگیزهای برای بررسی دادهها، انجام تحقیقات بیشتر و بهکارگیری روشهای علمی برای تصمیمگیری نخواهند داشت. این موضوع میتواند باعث شود تصمیمهای تیمی بر اساس اطلاعات ناقص یا اشتباه گرفته شود.
چگونه از اثر فرض مشترک در تیمها جلوگیری کنیم؟برای کاهش تأثیر این سوگیری، میتوان راهکارهای زیر را بهکار برد:
✔ تشویق به بحث و نقد سازنده: مدیران و رهبران تیم باید فضایی ایجاد کنند که در آن اعضا بدون ترس از انتقاد، نظرات مخالف خود را بیان کنند.
✔ بررسی فعالانه دیدگاههای مختلف: تیمها باید بهصورت آگاهانه به دنبال نظرات جایگزین و متضاد باشند تا از تکبعدی شدن تصمیمات جلوگیری کنند.
✔ تعیین نقش "منتقد" در تیم: انتصاب یک نفر به عنوان "منتقد رسمی" برای بررسی نقاط ضعف تصمیمات میتواند به کاهش اثر فرض مشترک کمک کند.
✔ جمعآوری دادههای واقعی و علمی: استفاده از دادههای آماری و تحقیقات علمی برای پشتیبانی از تصمیمات میتواند سوگیریهای شناختی را کاهش دهد.
بنابراین، آگاهی از اثر فرض مشترک و تلاش برای مدیریت آن میتواند به بهبود کیفیت تصمیمگیریهای تیمی کمک کند و مانع از بروز اشتباهات استراتژیک شود.
اثر فرض مشترک (False Consensus Effect) به پدیدهای اشاره دارد که در آن افراد تمایل دارند باور کنند که نظرات، عقاید و رفتارهای خود را دیگران نیز به همان اندازه دارند. این اثر میتواند تأثیرات منفی بر تصمیمگیریهای تیمی داشته باشد. در ادامه، به بررسی چگونگی تأثیر این اثر بر تصمیمگیریهای تیمی و راهکارهای مقابله با آن پرداخته میشود.
### تأثیر فرض مشترک بر تصمیمگیریهای تیمی1. **کاهش تنوع نظرات**:
- فرض مشترک باعث میشود که اعضای تیم فکر کنند نظرات و عقاید آنها به طور طبیعی مورد قبول دیگران است. این امر میتواند منجر به عدم ابراز نظرات متفاوت و کاهش تنوع در ایدهها شود.
2. **تصمیمگیری غیرمنعطف**:
- وقتی اعضای تیم بر این باورند که نظرات آنها عمومی و رایج است، ممکن است از پذیرش ایدههای جدید یا متفاوت خودداری کنند. این امر میتواند به تصمیمات غیرمنعطف و ناکارآمد منجر شود.
3. **تقویت گروهگرایی**:
- اثر فرض مشترک میتواند باعث تقویت احساس گروهگرایی شود، جایی که اعضا به جای ارزیابی منطقی گزینهها، به دنبال تأیید نظرات یکدیگر هستند. این وضعیت میتواند منجر به "تفکر گروهی" شود که در آن انتقادات سازنده نادیده گرفته میشوند.
4. **افزایش تعصب**:
- این اثر ممکن است باعث ایجاد تعصب نسبت به دیدگاههای خاص شود و اعضا را از ارزیابی عینی اطلاعات بازدارد. این تعصب میتواند منجر به تصمیمات نادرست یا ناکارآمد شود.
1. **تشویق به ابراز نظرات متفاوت**:
- ایجاد فضایی که در آن اعضای تیم احساس راحتی کنند تا نظرات و ایدههای خود را بدون ترس از قضاوت بیان کنند، میتواند به کاهش تأثیر فرض مشترک کمک کند.
2. **استفاده از تکنیکهای تفکر انتقادی**:
- استفاده از روشهایی مانند طوفان فکری (Brainstorming) یا بررسی معکوس (Devil's Advocate) میتواند به تحریک تفکر انتقادی و تشویق به بررسی دیدگاههای مختلف کمک کند.
3. **آموزش و آگاهیبخشی**:
- آموزش اعضای تیم درباره اثر فرض مشترک و تأثیرات آن بر تصمیمگیری میتواند آنها را در شناسایی و مقابله با این اثر یاری دهد.
4. **تنوع در اعضای تیم**:
- تشکیل تیمهایی با تنوع بیشتر در زمینههای مختلف (نظری، فرهنگی، تجربی) میتواند به افزایش تنوع نظرات و کاهش اثر فرض مشترک کمک کند.
اثر فرض مشترک میتواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر تصمیمگیریهای تیمی داشته باشد، از جمله کاهش تنوع نظرات و تقویت تعصبات گروهی. با اتخاذ راهکارهای مناسب، مانند تشویق به ابراز نظرات متفاوت و استفاده از تکنیکهای تفکر انتقادی، میتوان تأثیرات منفی این اثر را کاهش داد و بهبود کیفیت تصمیمگیریهای تیمی را تضمین کرد.
