فارسی نو - فارسی میانه - فارسی معیار؟

 ۱. **فارسی میانه (M):**
  - **زمان:** از حدود ۳۰۰ پیش از میلاد تا ۹۰۰ میلادی.
  - **زبان‌های مرتبط:** فارسی میانه شامل زبان‌هایی مانند **پهلوی ساسانی** (زبان رسمی دوران ساسانیان) و **پارتی** (زبان دوران اشکانیان) است.
  - **ویژگی‌ها:** فارسی میانه به خطوطی مانند پهلوی نوشته می‌شد و ساختار دستوری ساده‌تری نسبت به فارسی باستان داشت. بسیاری از واژه‌های فارسی نو ریشه در فارسی میانه دارند.
  - **منابع:** کتیبه‌ها، متون زرتشتی مانند **بندهش** و **دینکرد**، و برخی آثار ادبی و تاریخی.

 ۲. **فارسی نو (N):**
  - **زمان:** از حدود ۹۰۰ میلادی تاکنون.
  - **زبان‌های مرتبط:** فارسی نو شامل زبان فارسی امروزی است که از فارسی میانه تکامل یافته است.
  - **ویژگی‌ها:** فارسی نو با الفبای عربی-فارسی نوشته می‌شود و ساختار دستوری و واژگانی آن نسبت به فارسی میانه تغییرات زیادی کرده است. این زبان در دوران اسلامی گسترش یافت و به عنوان زبان ادبی و علمی در سرزمین‌های فارسی‌زبان استفاده شد.
  - **منابع:** آثار شاعران و نویسندگان بزرگ مانند فردوسی، سعدی، حافظ، و متون تاریخی و علمی.

 ۳. **فارسی معیار:**
  - **زمان:** از دوره‌ی معاصر (حدود قرن ۱۹ میلادی به بعد).
  - **ویژگی‌ها:** فارسی معیار شکل استانداردشده‌ی زبان فارسی است که در رسانه‌ها، آموزش، و ادبیات رسمی استفاده می‌شود. این شکل از فارسی تحت تأثیر تحولات اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی مدرن قرار گرفته است.
  - **منابع:** کتاب‌های درسی، روزنامه‌ها، رسانه‌های جمعی، و متون رسمی.

**چگونه این دوره‌ها تعیین شده‌اند؟**
  - **مطالعه‌ی متون تاریخی:** زبان‌شناسان با بررسی متون باقی‌مانده از هر دوره، تغییرات زبانی را تحلیل کرده‌اند. برای مثال، مقایسه‌ی متون پهلوی با متون فارسی نو نشان می‌دهد که چگونه واژه‌ها و ساختارهای دستوری تغییر کرده‌اند.
  - **تحلیل زبان‌شناسی:** با استفاده از روش‌های زبان‌شناسی تاریخی، ریشه‌ی واژه‌ها و تحولات آوایی و دستوری بررسی شده است.
  - **شواهد باستان‌شناسی:** کتیبه‌ها و اسناد تاریخی به تعیین مرزهای زمانی کمک کرده‌اند.

**چه کسانی این دوره‌بندی را تشخیص داده‌اند؟**
  - **زبان‌شناسان و ایران‌شناسان:** پژوهشگرانی مانند **ژیلبر لازار**، **احمد تفضلی**، **محمدتقی بهار**، و **هرولد بیلی** در مطالعه‌ی تاریخ زبان فارسی و دوره‌بندی آن نقش مهمی داشته‌اند.
  - **مؤسسات علمی:** دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در ایران و خارج از ایران نیز در این زمینه فعالیت کرده‌اند.
  - **لغتنامه‌نویسان:** نویسندگان لغتنامه‌هایی مانند **لغتنامه‌ی دهخدا** و **فرهنگ معین** از این دوره‌بندی برای تفکیک واژه‌ها استفاده کرده‌اند.