"مهندسی ژنتیک"و " درمان بیماریهای ژنتیکی"
مهندسی ژنتیک چگونه میتواند با استفاده از فناوریهای جدید مانند CRISPR به درمان بیماریهای ژنتیکی کمک کند و چه چالشهای اخلاقی و علمی در این حوزه وجود دارد؟
١ پاسخ
مهندسی ژنتیک با تکنولوژی CRISPR یه جورایی مثل اینه که یه قیچی خیلی دقیق و هوشمند برداری و بری توی کتاب ژنهای آدمیزاد، اشتباهات تایپی رو اصلاح کنی!
یعنی مثلاً اگه توی یه ژنمون یه «حرف» غلط باشه که باعث یه بیماری بشه، CRISPR میتونه اون حرف رو برداره یا درستش کنه. خلاصه، شده آرزوی دیرینهی پزشکا و ژنتیکدونا!
مثلاً بعضی از بیماریهای ژنتیکی مثل تالاسمی، دیستروفی عضلانی، یا حتی برخی سرطانها ریشهشون یه جهش کوچیکه تو DNA. اگه بشه اون جهش رو دقیقاً همونجا اصلاح کرد، خب... بازی برگشته دیگه!
یه نمونه باحالش درمان بچههایی بود که یه بیماری ژنتیکی نادر داشتن و سیستم ایمنیشون کار نمیکرد. با استفاده از CRISPR تونستن ژن معیوب رو توی سلولهای بنیادیشون اصلاح کنن و دوباره بهشون تزریق کنن. بعد از مدتی، سیستم ایمنیشون مثل آدمای سالم شروع به کار کرد!
اما خب، مثل هر چیز خفن دیگه، پای چند تا ماجرای پیچیده هم وسطه:
چالشهای اخلاقی- دستکاری جنین: یه حرف خطرناک اینه که اگه جنین رو ویرایش کنیم، اون تغییر به نسل بعد هم میرسه. یعنی داریم ژن یه انسان رو قبل از تولد عوض میکنیم، اونم برای همیشه. ترسناک نیست؟ یهجورایی میرسه به بحث «نژاد برتر» و کلی دغدغهی فلسفی و اجتماعی.
- سوءاستفادهها: ممکنه یه روزی کسی بخواد از این فناوری واسه زیباسازی یا انتخاب رنگ چشم و قد و هوش بچههاش استفاده کنه! اونوقته که اخلاق کلاً قهر میکنه میره.
- آفتارگتها (off-target effects): یعنی ممکنه CRISPR بهجای اینکه فقط همون ژنِ هدف رو ببُره، یه جای دیگه هم اشتباهی دست بزنه! اینجوری بهجای درمان، یه دردسر تازه میسازه.
- تحویل ایمن ژن به سلولها: چجوری ژن اصلاحشده رو برسونیم به سلول هدف؟ هنوز هم کلی کار داره.
من خودم یهبار تو یه مستند دیدم طرف با CRISPR ژن یه سگ رو عوض کرده بود که عضلههاش هیولا شده بودن!
ولی خب اون سگ نمیدونم شب خواب داشت یا نه...
خلاصه، مهندسی ژنتیک با CRISPR یه انقلاب واقعی تو پزشکیه، ولی باید با احتیاط و انسانیت پیش بره، چون اینجا داریم با دستور پخت زندگی بازی میکنیم...
حالا تا آینده ژنتیکیمون معلوم شه، بریم ژنِ چایی خوردنمون رو فعال کنیم!