فرق تفسیر و تاویل

تفاوت تفسیر و تاویل در این است که تفسیر، بیان معنای ظاهری و روشن کلام است، اما تاویل، بیان معنای باطنی و پنهان آن است.

تفسیر در لغت به معنای «برداشتن پرده از چیزی» و «آشکار کردن معنای پنهان» است. در اصطلاح، تفسیر به معنای بیان معنای ظاهری و روشن کلام است. تفسیر، بر اساس قرائن و شواهدی که در خود کلام یا خارج از آن وجود دارد، انجام می‌شود.

تاویل نیز در لغت به معنای «بازگرداندن چیزی به معنای اصلی خود» است. در اصطلاح، تاویل به معنای بیان معنای باطنی و پنهان کلام است. تاویل، بر اساس دانش و بینش مفسر انجام می‌شود و ممکن است با ظاهر کلام متفاوت باشد.

در قرآن کریم، دو واژه «تفسیر» و «تاویل» در کنار هم استفاده شده‌اند. در آیه 7 سوره آل عمران، خداوند می‌فرماید:

و ما یعلم تاویله الا الله و الراسخون فی العلم

ترجمه: و تاویل آن را جز خدا و کسانی که در علم رسوخ دارند، نمی‌دانند.

در این آیه، «تفسیر» به معنای معنای ظاهری و «تاویل» به معنای معنای باطنی کلام تفسیر شده است.

با توجه به این توضیحات، می‌توان گفت که تفسیر و تاویل، دو مرحله از فهم کلام هستند. تفسیر، مرحله اول و تاویل، مرحله دوم است. تفسیر، مقدمه‌ای برای تاویل است و تاویل، بدون تفسیر صحیح، ممکن نیست.

البته، باید توجه داشت که تاویل، یک امر اجتهادی است و ممکن است مفسران مختلف، برداشت‌های متفاوتی از معنای باطنی یک کلام داشته باشند.