جامع =اخص. مانع=اعم

درسته که جامع به معنای اعم و مانع به معنای اخص هست، اما این دو مفهوم در منطق و تعریف به کار می‌روند و با مصادیق یک مفهوم فرق دارند.

جامع در تعریف، به تعریفی گفته می‌شود که همه مصادیق یک مفهوم را شامل شود.

مانع در تعریف، به تعریفی گفته می‌شود که فقط مصادیق یک مفهوم را شامل شود و مصادیق مفاهیم دیگر را شامل نشود.

اما، مصادیق یک مفهوم می‌توانند اعم یا اخص از مصادیق یک مفهوم دیگر باشند.

مفهوم "انسان" جامع‌تر از مفهوم "مرد" است.همه مردان انسان هستند، اما همه انسان‌ها مرد نیستند.پس، "انسان" اعم از "مرد" است.

این جمله به این معنی است که تعریف یک مفهوم، جامع و مانع نیست.

• تعریف، همه مصادیق آن مفهوم را شامل نمی‌شود.
• تعریف، فقط مصادیق آن مفهوم را شامل نمی‌شود و مصادیق مفاهیم دیگر را هم شامل می‌شود.

تعریف "حیوان ناطق" برای "انسان" جامع و مانع نیست.
• این تعریف، همه انسان‌ها را شامل نمی‌شود (مثلاً نوزادان انسان ناطق نیستند).
• این تعریف، فقط انسان‌ها را شامل نمی‌شود (مثلاً طوطی هم ناطق است).

بنابراین، جامع و مانع بودن به تعریف یک مفهوم مربوط می‌شود و اعم و اخص بودن به مصادیق یک مفهوم مربوط می‌شود.