چگونه فعل مرکب را را از ساده تشخیص بدهیم؟

سلام و درود

بذارید با هم دوباره بررسی کنیم 

پرسیده اید در جملهٔ: 

-  سری به طبیعت روستا زدم -

«سر» را باید در جایگاه مفعول در نظر گرفت یا بخشی از فعل  که بصورت مرکب در این جمله نقش ایفا میکند؟

پاسخ:

از آنجاییکه فاعل یا انجام دهندهٔ عمل سر زدن، بصورت ضمیر اول شخص مفرد در قالب پسوند« َم» در فعل مشخص میشود«سر زدم، یعنی من سر زدم» فاعل جمله، کلمه «من» می‌باشد. 

و مفعول جمله هم   جایی است  که «من» در نقش فاعل برای سر زدن به آنجا رفته ام، پس کلمه « طبیعت»در جمله ما مفعول است.(یعنی کار سر زدن را من در طبیعت انجام داده ام و به طبیعت سر زده ام)

بنابراین وقتی فاعل در جمله کلمه «من» باشد و مفعول واژه «طبیعت»، نهایتا کلمه «سر» در این جمله به عنوان بخشی از فعل مرکب «سر زدن» به کار رفته است.

نهایتا همانگونه که در این جمله ملاحظه کردیم، با مشخص کردن فاعل و مفعول در جمله ، مختصات فعل نیز مشخص میشود که از نوع مرکب می‌باشد یا نه.

امیدوارم پاسخ ات رو دقیق و واضح داده باشم.

تشخیص فعل مرکب از ساده در زبان فارسی چندان ساده نیست و نیاز به دقت دارد. در جمله‌ی «سری به طبیعت روستا زدم»، «سری زدم» یک فعل مرکب است. در اینجا «سری» به عنوان جزء غیرصرفی و «زدم» به عنوان جزء صرفی عمل می‌کند و با هم یک معنی واحد را می‌سازند.

برای تشخیص فعل مرکب از ساده، می‌توانید از چند روش استفاده کنید:

1. گسترش‌پذیری: اگر جزء غیرصرفی فعل قابل گسترش باشد، فعل ساده است. مثلاً «کار کردن» ساده است چون می‌توان گفت «کاری کرد» یا «کار خوبی کرد».
2. نقش نحوی: اگر جزء غیرصرفی نقش مفعول، مسند یا متمم نداشته باشد، فعل مرکب است. مثلاً در جمله‌ی «سری به طبیعت روستا زدم»، «سری» نقش مفعول ندارد و با «زدم» یک فعل مرکب می‌سازد.
3. معیار معنایی: اگر جزء غیرصرفی و جزء صرفی با هم یک معنی واحد بسازند که جدا از هم معنای مستقلی نداشته باشند، فعل مرکب است. مثلاً «سری زدم» به معنی «بازدید کردم» است و «سر» و «زدم» به تنهایی این معنی را نمی‌دهند.