معنی " گنبدِ مینا می‌کرد"

به کلمه ' گنبد ' در سایت غزلستان مراجعه کنید . 

گنبد دوار  ، گنبد گردون  : زمین و آسمان

گنبد هفت آسمان : منظومه شمسی و یا شاید کهکشان راه شیری و گسترده تر

گنبد خضرا : مسجد النبی

گنبد مینا : دل 

سال‌ها دل طلبِ جامِ جم از ما می‌کرد

وآنچه خود داشت ز بیگانه تمنّا می‌کرد

گوهری کز صدفِ کون و مکان بیرون است

طلب از گمشدگانِ لبِ دریا می‌کرد

مشکلِ خویش بَرِ پیرِ مُغان بُردم دوش

کاو به تأییدِ نظر حلّ‌ِ معمّا می‌کرد

دیدمش خُرَّم و خندان قدحِ باده به دست

واندر آن آینه صد گونه تماشا می‌کرد

گفتم این جامِ جهان‌بین به تو کِی داد حکیم؟

گفت آن روز که این گنبدِ مینا می‌کرد

بی‌دلی در همه‌احوال خدا با او بود

او نمی‌دیدش و از دور خدارا می‌کرد

معنی و تفسیر : سالیان بسیاری ، دلم می خواست که به آئینه جهان نما برسم تا بتونم آنچه که در افسانه ها و داستانها شنیده بودم رو بهش برسم . غافل از اینکه آن آئینه جهان نما در خود دلم بوده و من باید به درون خودم می رفتم و بیهوده داشتم در بیرون دنبالش می گشتم و از دیگران گدائی می کردم .

( با مراقبه و مشاهده گری و حضور ، می توان نور آگاه بودن را از بدن و مغز جدا نمود و از جهان و هستی آگاه شد . دل بازتاب کننده آن چیزی / موضوعی است که توجهِ نور آگاه بودن به آن چیز / موضوع باشد و می بایست آئینه های دل از زنگارِ حس و فکر و احساس   از خاطرات پاک باشد ) 

این گوهر دل که خارج از زمان و مکان است ، یعنی غیر مادی است و لازمان و لامکان است

( دل واسط جهان مادی و جهان غیر مادی است . آنچه که ما به آن ذهن می گوئیم )

این دل نادان من که لامکان و لازمان هست به دنبال جام جهان نما از کسانی که خودشون در نادانی و کج فهمی بودن ، می گشت . کسانی که خودشون فقط داستان و افسانه شنیده بودن و دنبال جام در بیرون از خودشون می گشتن . کسانی که در مفاهیم و معانی و فلسفه و دین و .... گم شده بودن و در نادانی بودن .

رفتم پیش پیر دیر / خانقاه یا کسی که خردمند بود و در خلوت خودش در گوشه ای زندگی می کرد تا بتونه جوابم رو بده . 

وقتی بهش رسیدم دیدم که   در حال حضور هست ، در حالت مشاهده . در حال نوشیدن می / باده حضور هست و سرمست و آگاه هست   و به مشاهده دل  نشسته بود و آگاه در دل بود و چشمان فیزیکی بسته بود و داشت از طریق آئینه های دلش   که پاک بود و از خواهش و تفکر و تعقل بر اثر مراقبه و خلوت گزینی پاک شده بود  ، داشت از جام دلِ جهان بینش ، جهان رو تماشا می کرد .باده حضور می خورد و به مشاهده دل نشسته بود . 

پرسیدم که این   جام دل که داری در آئینه هاش جهان رو می بینی ، خدا کی به تو داد؟ 

گفت از همان روز اول که گنبد دل رو آئینه کاری کرد . 

اینجا منظور روز اول آفرینش نیست . منظور روز اول تولد آدمی است . یعنی دل آدمی از روز اول قابلیت نمایش جهان رو داره ، چون کودک دل پاک هست و دلش با مفاهیم و سنتها و باورها و .... زنگار نبسته . 

از مسیح پرسیدند : چگونه به بارگاه خداوند وارد شویم ؟ کودکی را بلند کرد و گفت : تا همچون این کودک ، پاکدل نشوید به بارگاه خداوند وارد نمی شوید . 

بی دلی ، یعنی آدمی که اهل دل نیست . 

به معرفت و شناخت نرسیده . فقط بهش گفتن خدائی هست و باید اینجوری و اونجوری ، پرستشش کنی . یک آدم مقلد .

یک آدم بی دل / مقلد  ، در حالیکه خدا در همه حالتها با او بود و در دل او بود و او شناخت و فهم درستی نداشت و دنبال خدا در بیرون از خودش می گشت 

او خدا را دل خودش نمی دید و دائم خدا خدا می کرد . فکر می کرد خدا ، جایی تو آسمونهاست . 

جان یا نور آگاه بودن ، در دل است . 

خدا که از رگ گردن به آدمی نزدیکتر است ، همان جان است که در دل است . 

تمام بزرگان ، عوام را دعوت کرده اند تا به درون بروند ، اما این نادانان به دنبال حقیقت در بیرون از خود هستند . 

شاد باشید 

rahnamaaries.blogfa.com  

گفت آن روز که این گنبدِ مینا می‌کرد

گفت زمانیکه این  جهان و کیهان را خلق می کرد

گفتم این جام حهان بین به تو کی داد حکیم؟ 

جام جهان بین ، دل است  . دل محل تجلی بدن خاکی تا نور شمس الحق یا خدا هست . 

آدمی از طریق چشم دل و با دریافت امواج از طریق دل و مغز   می تواند تمام هستی را در دل خود ببیند . 

دل در قلب است .   دل همچون یک گوی کروی است که درونش از بیشمار آئینه های شش ضلعی تشکیل شده . 

سالک با عدم دلبستگی و چسبندگی به موضوعات و بر اثر مشاهده و مراقبه ، شروع به پالایش دل می کند تا زنگار آئینه هتی دل پاک شود تا قابلیت درخشش نور درون دل یا جان را داشته باشد . 

به این آئینه ها ، مینا می گویند و گنبد دوباره همان دل است . 

می فرماید : خدا کی به تو این دلِ جهان نما رو داد ؟ 

همان روزی که این دل رو آئینه کاری میکرد .

یعنی بخاطر این آئینه های دل هست که قابلیت نمایش جهان درونش هست .

 نکته : گنبدِ مینا نیست . حرف د با کسره نیست . گنبد ، مینا می کرد .  گنبد را مینا می کرد .گنبد را شیشه کاری می کرد .   

rahnamaaries.blogfa.com

گنبد مینا اشاره به آسمان دارد و می تواند به همان روایت ساختن جهان در شش روز اشاره داشته باشد 

عبارت "گنبد مینا میکرد" در شعر فارسی اغلب به معنای ساختن یا آفرینش آسمان است که به زیباییهای آن اشاره دارد. "مینا" در اینجا به معنای شیشه های رنگی و زیبا است و "گنبد مینا" تصویری استعاری از آسمان کبود و پرستاره است که گویی با شیشه های رنگین و زیبا آراسته شده . بنابراین، در این بیت، حافظ از حکیم میپرسد که جام جهانبین را چه زمانی به او دادهاند و حکیم پاسخ میدهد که در زمانی که خداوند آسمان را آفریده است. این بیت اشاره به زمان آفرینش و شکوه آسمان دارد و نمادی از دانایی و حکمت است که در آن زمان به حکیم عطا شده است .