پاسخ‌های دکتر محمد هنرپور (٦٦)

درود؛ تضاد یا تعارض منافع هم در قانون‌گذاری کاربرد دارد و هم در حقوق و نیز در مواردی از اخلاق پزشکی. برای مثال اگر لایحه یا طرحی در مجلس مطرح شود باید شخص یا اشخاصی که با مفاد آن قانون تضاد منافع دارن ...

درود؛ کتاب «ضرب المثل‌های بدآموز» (انتشارات کویر) شاید بتواند به شما کمک کند. کامیاب باشید.

درود؛ گزینه دوم صحیح است. مثلا ماده تاریخ مجلس شورای ملی پس از مشروطه، «عدل مظفر» بود که تا سالها بر سردر مجلس شورای ملی در بهارستان نقش شده بود.

درود؛ تصور می کنم اعراب گذاری این جمله به صورت صحیح این گونه است: وظیفه روزی، به خطای مُنکَر نَبُرَد.

درود؛« صله ارحام» از اصطلاحات دینی و فقهی شیعه است به معنی «اتصال با خویشان». اصطلاحا برای دیدار با خویشاوندان به کار می‌رود. در مقابل آن «قطع رحِم» را داریم که به معنی  ترک اقوام و بریدن از خویشان  است که البته حرام است. پایدار باشید.

درود؛ کسی از او توصیه‌ای خواست؛ گفت توصیه می‌کنم که در دنیا و آخرت بر نفس خود چون پادشاه باشی.(اختیار نفست در دستت باشد).

درود؛ به نظر من راه حل آن نخست: آموزش و تربیت. یعنی یک برنامه و سامانه آموزشی درست و متقن و اساسی از مهد کودک تا دست کم سال آخر متوسطه. دوم: در خانه و خانواده، دروغگویی رواج و آموزش داده نشود. مثلا پد ...

درود؛ علاوه بر اختلاف تلفظ حروف مانند «ژ»، «گ»، «پ» و «چ» بین عربی و فارسی، از جنبه دیگری نیز با زبان فرانسوی قابل قیاس است و آن اشعار و شعرای پارسی هستند . همانگونه که زبان فرانسوی در بین زبان‌های لاتین به زبانی لطیف و عاشقانه شهره است.  زبان فارسی مزیت دیگری هم بر فرانسوی دارد و آن سادگی تلفظ و مخارج حروف آن است که تقریبا هیچ زحمتی برای گوینده ندارد. پایدار باشید.

درود؛ می‌توان نوشت: نامزدی، نامزد شدن یا داوطلب شدن. تندرست باشید.

درود؛ استغفار یعنی طلب بخشش؛ بنابراین استغفار را نمی‌جویند بلکه انجام می‌دهند؛ پس باید گفت: استغفار کردن. ولی در مورد استمرار چون در فارسی معنی آن کمی متفاوت شده بنابراین استمرار جستن درست است. پایدار باشید.

درود؛ در فرهنگ‌ها و لغتنامه‌ها این واژه را به صورت «قدغن» رایج‌تر دانسته‌اند. تندرست باشید.

درود؛ در عربی و برخی زبان‌های دیگر صفت از لحاظ جنسیت و یا تعداد از موصوف تبعیت می‌کند؛ در حالی که در فارسی چنین نیست.  برای نمونه  در انگلیسی گفته می‌شود: «ten students»  ولی در فارسی میگوییم «ده دانشجو» و واژه دانشجو جمع بسته نمی‌شود. همین گونه است که باید گفت «زنان شاعر» و نباید در فارسی«  شاعر» را به صورت مؤنث در عربی آورد. کامیاب باشید.

درود؛ از دو واژه عربی «عدیم» به معنی نیازمند، دیوانه،احمق و مسکین و «نظیر» به معنی مانند و همتا تشکیل شده است. «عدیم» وقتی بر سر اسم می‌آید مفهوم فقدان و نفی می گیرد. «عدیم النظیر» یعنی: بی‌مانند، بی مثال، بی‌همتا و یگانه، سرآمد و  تک. همه این واژگان را به اقتضای گفتار یا نوشتار می‌توان به جای ترکیب«عدیم النظیر» آورد. تندرست باشید.

درود؛ اگر به زبان پارسی نوشته‌ای را می نویسیم، لازم است تا جایی که ممکن است واژگان پارسی  را به کار ببریم؛ به ویژه اگر معادل پارسی آن رایج باشد. به سادگی می‌توان گفت و نوشت: ناشناس، گم‌نام و... ح ...

درود؛ دایه مهربان‌تر از مادر مانند: کاسه داغ‌تر از آش !

درود؛ به این معنی است که شخصی که گناهی نکرده به دلیل کاری که دیگری انجام داده گرفتار شده است. مانند ضرب المثل:«گنه کرد در بلخ آهنگری...به شُشتر (شوشتر)زدند گردن مسگری»!

درود؛ به گمان من خیال دانستن از همه بدتر است؛ یعنی توهم. چنین کسی  به دنبال دانستن نمی‌رود و  دانایی و آگاهی را نیز از کسی که داناتر است نمی‌پذیرد.

درود؛ هم اکنون نیز در تاجیکستان و بعضا در افغانستان چنین واژه‌هایی با فتحه تلفظ می‌شوند. ضمن اینکه واژه «نه» هم در برخی اشعار فارسی به اقتضاء، «نِه» آمده است.

درود؛ یادم می‌آید که مادرم می‌گفت صبر کوچک خدا چهل سال است!

درود؛ ترس پنهانی موسی از این جهت بود که مبادا مردم گول ساحران را بخورند و میان سحر آنها و معجزه موسی تفاوتی نبینند و در نتیجه مأموریت موسی برای امر خدا به انجام نرسد. تندرست باشید.

درود؛ می دانید که فرعون بر اساس خوابی که دیده بود دستور داد که همه نوزادان پسر بنی اسرائیل را پیدا کنند و به قتل برسانند. موسی نیز در همین ایام متولد شد. «یوکابد»(مادر موسی) مستأصل شده بود که چگونه نو ...

درود؛ لازم به ذکر است که زبان این شعرای بزرگ همگی فارسی دری(مربوط به دربار) است البته در سبکهای مختلف چون خراسانی و عراقی. از سوی دیگر زبان فارسی اگرچه نام آن فارسی یا پارسی است اما متعلق به قوم خاصی ...

درود؛ می دانید که مولانا و حافظ از شعرا و عرفای بزرگ پارسی‌گو هستند؛ ولی عرفان مولانا عرفان وصل است و عرفان حافظ عرفان حرمان و هجران. در غزلیات حافظ همواره گله و شکایت از هجران و شوق دیدار معشوق موج م ...

درود؛ این دو سروده و نیز سروده‌ای دیگر از زبان سعدی همگی ساختگی است که به غلط در فضای مجازی منتشر شده است. اگر دقت کنید نوع واژه ها و سیاق جمله‌ها در این ابیات کاملا نشان می‌دهد که مربوط به زمان حال و دوره معاصر است نه قرون شش و هفت و هشت هجری.

درود؛ همانند میهمان حبیب خداست که یعنی مهمان مورد محبت خداوند و دوست اوست؛ جمله سخی دوست خداست هم یعنی انسان بخشنده مورد محبت و دوست خداوند است.

درود؛ اضافه می‌کنم: هوارد باسکرویل کشیش معلم امریکایی بود که در جواب کنسول امریکا برای رفتن به کنسولگری و بازگشت به امریکا گفت؛تنها تفاوت من واین مردم محل تولدمان است. سپس به ستار خان پیوست و فرماندهی سیصد نفر از مجاهدین مشروطه را عهده دار شد که همگی در این راه به شهادت رسیدند. لازم به ذکر است که آرامگاه باسکرویل در تبریز و در گورستان ارامنه است.

درود؛ ابروی یار را به هلال ماه نو تشبیه کرده است. معنی بیت: می‌گویند فردا شب عید فطر است(هلال ماه را می‌بینند)  ولی با دیدن هلال ابروی یار گمان کردم که امشب شب عید است. کامیاب باشید.

درود؛ معنی بیت: هر روز با دنبال کردن بوی گلها به باغ می‌رفتم(باغ را پیدا می‌کردم) اما امروز بوی کسی به مشامم رسید که در باغ را گم کردم.(در چشم من در باغ گم شد به دلیل بوی خوش کسی که به من رسید و بوی گلها را تشخیص ندادم). پایدارباشید.

درود؛ یعنی «شنیدن شهادت شاهدان». جالب است که معادل فارسی شهادت و شاهدان را آورده اند ولی برای گوش دادن و شنیدن همان واژه«استماع» به کار رفته است. می‌توان گفت: شنیدن گواهی گواهان. تندرست باشید.

درود؛ منظور «حسین بن منصور حلّاج» از صوفیان و عرفای مشهور قرن سوم هجری قمری است. که به واسطه سخنانش از طرف برخی متعصبین تحمل نشد و به دار آویخته شد.

درود؛ در اینجا «جاه» به معنی «شرف و عزت» است. در واقع معنی مثبت دارد. امروزه برای ما «جاه طلبی» صفتی است که جنبه منفی دارد ولی در گذشته با توجه به معنی «جاه» که عرض کردم اینگونه نبوده است. پیروز باشید.

درود؛ «متاع» به معنی «کالا» است. معنی بیت: به مکانی بروم که کالای وفاداری را کسی خریدار باشد و نام این جنس و کالای مرا (که وفاداری باشد) دست کم بر زبان آورند(خریدار داشته باشد). کامیاب باشید.

درود؛ «گاه و بی‌گاه» یعنی وقت و بی‌وقت.«در »حرف اضافه است و این واژه را نباید «درگاه» خواند. بلکه جدای از واژه «گاه» به معنی وقت است. «خون بایدت خورد در   گاه و بی‌گاه»: باید وقت و بی‌وقت خون جگر بخوری.    تندرست باشید.

درود؛ باید دید در جمله به چه صورت به‌کار رفته است.  در  زیارت جامعه کبیره می خوانیم :«... وَ خَزَنَةَ لِعِلْمِهِ وَ مُسْتَودِعا لِحِكْمَتِهِ وَ تَراجِمَةً لِوَحْيِهِ ...» یعنی : «و گنجينه دا ...

درود؛ طول امل به معنی آرزوهای دور و دراز یا جاه طلبی بی حد و حصر است که در روایات معصومین بسیار از آن نهی شده و عاملی برای گمراهی قلمداد شده است. احادیث در این مورد کم نیست. پاینده باشید.

درود؛ سکندر یعنی اسکندر همان جنگجوی معروف. اما «ی» اینجا «ی» نکره است. پس معنی جمله می‌شود: در گلوی من اسکندری وجود تدارد. یا جرأت فریاد زدن ندارم. کامیاب باشید.

درود؛ زبان بی زبانی یعنی منظور خود را بدون حرف زدن به مخاطب فهماندن. معنی جمله فوق اینست : انگار  می‌خواهد بدون حرف زدن، تبریک و تهنیت بگوید. تندرست باشید.

درود؛ گرافی ریشه یونانی دارد و به معنی نوشتن و به اصطلاح امروز، ثبت کردن است. فتوگرافی : ثبت عکس؛  ژئوگرافی(جغرافی): نوشتن یا ثبت صفات و پدیده‌های زمین. چطور است از پیشوند یا پسوندی به معنای آراستن که فارسی هم هست استفاده کنید؛ مانند«تن‌آرا». کامیاب باشید.

درود؛ یعنی هر پدیده‌ای هم‌سنخ خود را می‌جوید و می‌خواهد. مشابه: « دیوانه چو دیوانه ببیند خوشش آید» . تندرست باشید.

درود؛ این ضرب‌المثل کنایه از پرداختن به فرعیات و غافل شدن از اصل است یا توجه به حواشی و نادیده گرفتن متن. مشابه آن هم این ضرب‌المثل را داریم : «آفتابه لگن هفت دست؛ شام و ناهار هیچی». مانند آنکه بشقابی را که غذا در آن نیست دائم تزئين کنند.