پیشنهاد‌های وهسودان مرزبان (١,٣٥٨)

تژن همان تجن است که هم رودی در خراسان و هم در امل است و تژن تیز و تند باشد و هر خوردنی تند را نیز تژن و دژن گویند

دژن تنها تیز و تژن باشد و رود تجن را بخراسان و طبرستان نیز تجن گویند چرا که تند است

یکتازیانه خوردمی برچان از ان دو چمش کز درد او بماندیچون زرد سیب کی دل به جای داری پیش دو چشم او کو چمش را به غمزه بگرداند از وریب شهید بلخی

این واژه زنجی است و شادروان دهخدا و دگران نام ابوالعباس و همچنین نام نویسنده مهذب الاسما را که از ارگ زنجی سیستان بود به نادرست ربنجنی خوانده اند زنج ...

خدای زمین و اسمان گواه است داشتم درباره آن بالا و خوبانش تالشان و اران و دیلم و گیلان و آذربایجان لنکران و گروسان و مهرانیان ومرداویز و جستان و هسودا ...

مهستی از مهست مهست بزرگترین و نخست است و اگرچه نظامی ستی و مه ستی گفته ان چیز دگرست و مهستی و مهین پیوندی با ستی ندارد

دو یاد اوری دیوان لغت ترک نخستین کتاب ترکی به زبان عربی است دیده اید در جهان چنین چیزی را ؟ کسی نخستین کتابش به زبان دگری باشد ؟ دیوان لغت ترک را ...

بکن گردکوه و دز لنبه سر سرش زیر گردان، تنش را زبر ممان هیچ کاندر جهان دز بود نه یک توده خاک هرگز بود

پارسی ان پرپهن است

قالی را که خالی نیز میگفتند از واژه خارین و خاری و خاره است که به بافتنیهای پرز دار گفته میشد - در پهلوی ل و ر یک واژه اند

همه اینها را که دهخدا نشانه اورده ریغ است و نه زیغ - آه از غم آن نگار بدمهر کآریغ ز من بدل گرفته خسروانی جهان ویژه کردم به برنده تیغ چرا دارد از م ...

بُد آکنده هامون و گردون همه زمرغان چفاله زغرمان رمه گرشاسپنامه ز مرغ و آهو رانم به جویبار و به دشت از این جغاله جغاله وزان قطارقطار. عنصری.

خوک در تاریخ سیستان انرا برابر خیگ اورده و بیرونی انرا برابر خوی اورده و گوید گاو و گوساله و پیل و اهو و ان جانوران که با مردم خوگ کنند

یرقان گویشی دگر از زرگان و زرگ زرد است

دهخدا مانند همیشه از وازگان عربی و بربران مراکش مینویسد و واژگان پارسی و پهلوی این میهن ویران را خود نمیداند که چیست - مَس مَه است و و مسین و مهین و ...

جقه باید دگرگون شده چکه باشد چرا که جقه بسیار به چکه ( قطره ) میماند

برابر تازی آریغ حقد است

نام پسر کشتاسپ و برادر اسفندیار است بیامد پس آن برگزیده سوار پس شهریار جهان نیوزار به زیر اندرون تیزرو شولکی که نبود چنان از هزاران یکی بیامد بران ...

اپاورتن، اپاورتا، ابیورد پایتخت اشک دوم تیرداد تیرداد به�آپاورتن�/ �آپاوارتا� = ابیورد شهری ساخت وآنرا پایتخت کرد ونامش دارا/داریون نهاد. گویی شهر ...

انکه سخت و درشت باشد رست است و نه زست

به خان براهام شو بی کیار نگر تا چه دارد نهاده بیار شاهنامه

چو سی روز بگذشت از اردیبهشت شد از میوه پالیزها چون بهشت به شبگیر هرمزد خرداد ماه ازان دشت سوی دهی رفت شاه

زیستن باشد خری زاد و خری زید و خری مرد

تورج پسر میانی بود و نه بزرگترین - چرا که سرم برادرش تورج را گوید من ه سال و خرد از تو مهترم بجنبید مر سلم را دل ز جای دگرگونه تر شد به آیین و رای ن ...

خَل کج و شل و لق باشد و همچنان خاکستر و در سروده فرخی به هر دو چم است پیل مست ار بر در کاخش کند روزی گذار شیر نر گر بر سر کوخش کند وقتی گذر آتش خشمش ...

انرا به گونه پنج و پند نیز گویند - در زبانهای آریا گ و ج - g - هر دو را توان گفت . د - گ در پارسی گاهی ججای هم مینشینند مانند نرد و نرگ که هردو تنه ا ...

آماس و استخر است انرا پدام و پدم نیز گویند گرچه نامردم است ان ناکس بشود هیچ از او دلم پرگس او مرا پیش شیر بپسندد من نتاوم براو نشسته مگس گر نه بدبخت ...

غَرَس و غَرَش خشم است و غراسیدن غراشیدن خشم اوردن

فرهنگ اسدی چسبنده را دوسنده اورده شلک ، گل بود دوسنده و گیرنده چو پیش آرند کردارت بمحشر فرومانی چو خر در بین شلکا رودکی

چو پیش آرند کردارت بمحشر فرومانی چو خر در بین شلکا رودکی شلک ، گل بود سیاه دوسنده و گیرنده

نرد و نرگ هردو گفته شود و هردو تنه باشد

برابر دور عربی گردش و پرگار است چنین است پرگار چرخ بلند که آید بدین پادشاهی گزند. فردوسی. دور ترکی که ایست است از دار پارسی گرفته شده دار و بدار ...

پرگار گردش است چنین است پرگار چرخ بلند که آید بدین پادشاهی گزند فردوسی

درختان که کشتن نداریم یاد بدندان بدو نیمه کردند ساد ساد هیچ پیوندی با گراز ندارد و اسدی نیز در فرهنگ همچنین چیز نگفته و دگران گفته اند و گراز خود ...

تا کنون بیست سی واژه گوناگون را دیده ام که هیچ یک با هم هیچ پیوندی نداشتند و همگی را این ارش محمدی به اکمک ترکی بسته - دوستان ترکان ( غز سلجوق و مغول ...

درخت به درفش و سایبان نیز گفته میشده درختی زدند از بر گاه شاه کجا سایه گسترد بر تاج و گاه تنش سیم و شاخش ز یاقوت و زر بر او گونه گون خوشه های گهر

باد در پهلوی هم باد وزان است و هم هوا برای همین به هرجا از رخت که بسته نیست نیز بادبان گویند به سوراخهای زیر بغل و برخی بازه ها که با زیب و دکمه بسته ...

آفرین به این اریابد که پیوسته روشنگرانه مینویسد هیر که در اوستا و نوشته های پهلوی امده دارایی نیست همان خیر است گوید بسی هیر و خواستک بسی کرد - بسی ...

انکه برابر با اتش است آلاو است و آلاو زبانه آتش است به پارسی - آنکه سرخ و چهری است آل و آلل است و الاله و لعل و لاله با ان هم خانواده است ال قرمز سرخ ...

چرا برخی مردم این همه خود را به نادانی میزنند آیا نمیدانند سپاهان و ماهان از سپاه و ماه است ؟ بومهن از بوم مهن است و مچون دو میم کنار هم امدند یکی شد ...

آفرین بر دوستان خوب بهابادی که هم زبانشان بسیار کهن و زیباست وهم پیوسته همه جا بهین نوشته ها را مینویسند مرغ گیاه سرسبزی و همچنین دشتیست که تابستان و ...

چه بدبختی است که برخی بی دانش هر سخنی چرت میگویند و دگران نیز ان را لایک میکنند که دل دل کردن چه پیوندی با لرزه دارد - نادانی تا کی ؟ دگری نیز که بوم ...

پیوسته دهخدا زندگی و هوشش برای واژگان عربی و ترکی است تا انان را به زبان پارسی بکشد این کار همیشگی اوست اگر پس از ان همه جایی برای پارسی بود گاهی هم ...

پارسی ان بومهن است

برابر پارسی ان پاس است و در نوشته های کهن اورده اند و در برگردان قران و حدیث ترزبانان کهن برابر ساعت پاس اورده اند - یک شبانه روز از ایوار که فرورفتن ...

ویر پارسی ان است فرستاده باید یکی تیز ویر سخن گوی و داننده و یادگیر ز کشمیر وز دنبر و مرغ و مای وزان تیزویران جوینده رای ز دریا و از کنده و آبگیر ی ...

دوستان هشدارند که معامله هر کاری میان دو کس یا بیشتر است و نه خرید و فروش دهخدا و دگران هم نگفتند مبالغه گفتند تأکید و مبالغه در کار و ابرام و تقاضا ...

پارسی آن ارته و اشه است

دلت را زنگ بد کردنم بخورده است به رندهی توبه زو زنگش فرو رند ناصر خسرو

کرا در آستین مردار باشد کجا یابد رهایش مغزش از گند؟ ناصرخسرو