حکیم

[ویکی فقه] حکمت رسیدن به حق با عقل و علم را گویند و حکیم نیز به شخصی که کار را بر اساس عقل و علم و در مسیر حق انجام می دهد، اطلاق می شود.
حکیم مشتق از "ح ک م" که در اصل به معنای منع و بازداشتن است برای اصلاح. حکمت نیز به حق رسیدن با علم و عقل است. پس حکمت از خدای تعالی، شناسایی اشیاء و ایجاد آنها از سوی اوست بر نهایت استواری. حکمت انسان، یعنی شناختن موجودات و انجام نیکی ها و خیرات و این همان چیزی است که قرآن با آن لقمان را توصیف کرده است. «وَ لَقَدْ ءَاتَیْنَا لُقْمَانَ الحِکْمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ وَ مَن یَشْکُرْ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَن کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنی حَمِید» «ما به لقمان حکمت دادیم (و به او گفتیم:) شکر خدا را بجای آور هر کس شکرگزاری کند، تنها به سود خویش شکر کرده و آن کس که کفران کند، (زیانی به خدا نمی‏رساند) چرا که خداوند بی‏نیاز و ستوده است». حکمت لقمان در قرآن و روایات برای حکمت لقمان معانی فراوانی ذکر کرده اند، مانند شناخت اسرار جهان هستی و آگاهی از حقایق و رسیدن به حق از نظر گفتار و عمل و معرفت و شناسایی خداوند. اما همه اینها را می توان در یکجا جمع نمود و در تفسیر حکمت چنین گفت: حکمتی که قرآن از آن سخن می گوید و خداوند به لقمان عطا فرموده بود، مجموعه ای از معرفت و علم و اخلاق پاک و تقوا و نور هدایت بوده است. امام موسی بن جعفر علیه السلام در تفسیر آیه برای هشام بن حکم فرمود: «مراد از حکمت فهم و عقل است». امام صادق علیه السلام نیز در تفسیر دیگری از حکمت می فرماید: «حکمت این است که لقمان نسبت به امام و رهبر الهی عصر خود آگاهی داشت». روشن است هر یک از اینها یکی از شاخه های مفهوم وسیع حکمت محسوب می شود و با هم منافاتی ندارد. لقمان هدف از نعمتهای الهی و کاربرد آنها را می دانست و در همان هدفی که برای آن آفریده شده بود به کار می بست. (که اصل حکمت هم همین است که هر چیزی در جای خود به کار برده شود.) تعریف حکمت با مراجعه به اصل معنی کلمه (حکم) می توان بدست آورد که حکمت یک حالت و خصیصه درک و تشخیص است که شخص به وسیله آن می تواند حق و واقعیت را درک کند و مانع از فساد شود و کار را متقن و محکم انجام دهد. معنای دیگری برای حکیم در اصطلاح دانشمندان، حکیم معنای دیگری نیز دارد. حکیم کسی است که از کارهای زشت و قبیح پیراسته باشد و کار لغو و عبث و مخالف با اهداف واقعی خویش انجام ندهد، حکیم به این معنا هم یکی از صفات خدای متعال است. زیرا عوامل پدید آورنده کارهای قبیح و عبث و مخالف با اهداف واقعی در خدای متعال وجود ندارد، چرا که این عوامل جهل به زشتی عمل یا نیاز به (انجام آن) یا عجز از انجام ندادن آن است. همچنین حکمت به این معنا، لزوم اعزام پیامبران را از طرف خدا ثابت می کند. دانشمندان در توضیح آن می گویند: خداوند بشر را برای هدفی آفریده است و این هدف جز تکامل معنوی و روحی او چیزی نیست و چون خود انسان نمی تواند به این هدف برسد ناچار باید مربیانی از سوی خدا بیایند تا آنان را به هدف رهنمون سازند. بنابراین حکمت خدای حکیم ایجاب می کند که پیامبران باشند، زیرا در غیر این صورت هدف آفرینش تأمین نمی شود. تعاریف فلاسفه از حکمت فلاسفه نیز تعاریفی برای واژه حکمت دارند. از جمله: ۱- حکمت عبارت از معرفت و صفات و اسماء خداست. (الحکمة معرفة الوجود الواجب). ۲- علم تام ۳- فعل محکم ۴- علم به اسباب و علل تکمیل قوای انسان و... دلیل حکمت حکیم کسی است که افعال خود را به بهترین وجه و از نزدیک ترین راه انجام می دهد و از هرگونه کار ناموزون و خلاف، پرهیز میکند. با تمام دلایلی که برای علم خداوند اقامه می شود، وصف حکیم بودن او نیز اثبات می شود، زیرا در حقیقت، حکمت بیشتر ناظر به جنبه های عملی است و علم، ناظر به جنبه های نظری؛ بنابراین، انسان حکیم کسی است که اعمالش با قوانین عالم هستی هماهنگ باشد، ولی حکمت خداوند مفهومش این است که قوانینی ایجاد کرده که مصداق نظام احسن است و به تعبیر دقیق تر، خداوند ایجاد قانون می کند و ما پیروی از قانون. از سوی دیگر یک نگاه کلی به جهان آفرینش از منظومه ها، ستارگان تا ساختمان اتم و از یک تک سلولی تا حیوانات غول پیکر، برای پی بردن به حکمت آفریدگار کافی است. تمام کتابهایی که درباره علوم طبیعی، فیزیک، شیمی و.... نوشته شده اند، همگی شرح حکمت خداست، برهان نظم همان گونه که وجود خدا را اثبات می کند، علم و حکمت او را نیز اثبات می کند. قرآن حکیم «یس• وَ الْقُرْءَانِ الحکِیم‏» «یس• سوگند به قرآن حکیم». این آیه قرآن را با صفت حکیم، وصف نموده است، در حالی که حکمت معمولاً صفت شخص زنده عاقل است. گویی قرآن را موجودی زنده و عاقل و رهبر و پیشرو معرفی می کند که میتواند درهای حکمت را به سوی انسانها بگشاید و به صراط مستقیمی که در آیات بعد به آن اشاره کرده راهنمایی کند. البته خداوند نیازی به سوگند خوردن ندارد، ولی در سوگندهای قرآن همواره دو فایده است: یکی تأکید روی مطلب ذکر شده و دیگری بیان عظمت چیزی که به آن سوگند یاد می شود. زیرا هیچ کس به موجودات کم ارزش سوگند یاد نمی کند. توصیف قرآن به حکیم بودن برای این است که حکمت در آن جای گرفته و حکمت قرآن عبارت است از معارف حقیقی و فروعات آن از شرایع و عبرتها و مواعظ. در جای دیگر می فرماید: «الم• تِلْکَ ءَایَاتُ الْکِتَابِ الحکِیم‏» «الم• این آیات کتاب حکیم است. (کتابی پرمحتوا و استوار)». توصیف کتاب به حکیم یا به خاطر استحکام محتوای آن است، چرا که هرگز باطل به آن راه ندارد و هرگونه خرافه را از خود دور می سازد. جز حق نمی گوید و به راه حق دعوت میکند، درست در مقابل لهو الحدیث (کلام بیهوده). یا حکیم بودنش به معنی این است که قرآن همانند یک دانشمند حکیم، در عین خاموشی، با هزار زبان سخن می گوید، اندرز می دهد، تشویق می کند، انذار می نماید، داستانهای عبرت آموز بیان می کند و خلاصه به تمام معنی دارای حکمت است. همراه آمدن حکیم با اوصاف دیگر خداوند در برخی موارد حکیم با دیگر اوصاف خداوند در کنار هم ذکر شده است. ← حکیم و عزیز عزیز به معنی کسی است که مغلوب نمی شود، در بسیاری از آیات قرآن همراه با حکیم بیان شده است که قطعاً رابطه نزدیکی با محتوای آیه دارد. ←← آیات مربوط به این بخش برخی از آیات به مسئله آفرینش آسمان و زمین، تشریع احکام و بعثت انبیاء، ثواب و جزاء، پیروز ساختن مؤمنان در جنگ، قیام به قسط، آفرینش مسیح و... پرداخته اند، سپس با «عزیز و حکیم» ختم شده اند، اشاره به اینکه عالم تکوین و تشریع، پاداشهای عظیم و کیفر گناهکاران،افعال خداوند و...، از علم بی انتها و حکمت و قدرت شکست ناپذیر او سرچشمه گرفته اند و خداوند به حکم عزت و قدرتش، هیچ مانعی و مزاحمتی در برابر اراده او وجود ندارد و از انجام هیچ کاری عاجز نیست و به حکم حکیم بودنش، از تمام اسرار هستی و مصلحت و مفسده کارها و نیاز و حاجت بندگان و... با خبر است، این دو صفت سبب می شود که بهترین نظام را در همه جهان برقرار سازد. ← علیم و حکیم صفت "علیم" خدا نیز در بسیاری از آیات قرآن همراه با "حکیم" بیان شده است. که در برخی سخن از احکام و قوانین الهی است، در برخی دیگر از قوانین تکوینی سخن گفته است که رابطه آنها را با علم و حکمت خداوند روشن می سازد. ← همراهی حکیم با اوصاف دیگر واژه حکیم با اوصاف دیگری نیز همراه است، از قبیل خبیر، توّاب، حمید، علیّ و... که به دلیل اختصار از توضیح آنها صرف نظر می کنیم. عدم سؤال شدن خداوند از کارهایش در یک جمع بندی از بررسی حکمت خداوند متعال این شبهه و سؤال پاسخ داده می شود و آن اینکه چرا خداوند از کارهایی که می کند سؤال نمی شود. «لَا یُسئَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَ هُمْ یُسئَلُون‏» «هیچ کس نمی‏تواند بر کار او خرده بگیرد ولی در کارهای آنها، جای سؤال و ایراد است‏». این نحوه سؤال، سؤال از مصلحت فعل است و فعلی که مقارن با مصلحت باشد در نزد عقلا مؤاخذه ندارد و چون خدای سبحان حکیم علی الاطلاق است و حکیم هم عملی جز به خاطر مصلحت انجام نمی دهد، با این حال دیگر معنا ندارد کسی از او بازخواست کند که چرا چنین کردی. ولی غیر حکیم هم ممکن است کاری درست انجام دهد و هم باطل، هم کارش مصلحت دار باشد، هم مفسده دار، لذا جایز است در حق غیر حکیم، مؤاخذه شود. اگر فاعلی را حکیم و فعلش را مطابق حکمت می نامیم به خاطر این است که فعل او با وساطت علم او با نظام خارج منطبق است، اما در مورد خداوند این گونه نیست، چون افعال خداوند عین حکمت است، نه اینکه چون مطابق چیز دیگری است حکمت می شود. نقص برخی موجودات و حکمت خدا علم خداوند به موجودات قبل از خلق آنها بوده است و نیازی به خلق آنها نبود تا علم به آنها پیدا کند، لذا از ابتدا قابلیت و ظرفیت هر موجود در علم او معلوم بوده است و به واسطه همین علم به آن قابلیت بود که حکمت او ایجاب می کرد تا هر یک از کدامین اسم و به چه مقدار بهره برند. لذا حکمت او نه تنها شامل جزئیات امور، بلکه کلیات را هم دربر می گیرد و اگر در امور جزئی امری خلاف مصلحت و صواب خلایق می بینیم، این به لحاظ نقص ما در علم به آن مسئله و حکمت ایجابی آن است. آثار شناخت حکمت الهی به صفات الهی باید از بعد "معرفة الله" نگاه کرد و غالباً برای تربیت انسان روی این صفات تکیه می کنند. شناخت حکمت الهی آثار زیر را همراه دارد: ← بی تفاوت نشدن به عالم وقتی ما بدانیم بنای باشکوه هستی را معمار چیره دستی ساخته و در جای جای آن اسرار حکمت به کار برده شده، هرگز از کنار موجودات و حوادث جهان بی تفاوت نمی گذریم، پس شناخت حکمت الهی در پیشرفت انسان و آگاهی اش نسبت به اسرار هستی اثر عمیقی دارد. ← تحمل سختیها در راه امتثال اوامر حکمت خداوند در تشریع و قانون گذاری برای حل مشکلات، اطلاعات انسانها را آسان می سازد و تحمل سختی ها را در راه امتثال اوامر او لذت بخش می نماید. ← تحمل مصائب و حوادث ناگورار توجه به این وصف، به انسان در برابر مصائب و حوادث ناگوار مقاومت و شکیبایی می بخشد، چرا که می داند هیچ یک از اینها بی حساب نیست.

[ویکی الکتاب] معنی حَکِیمُ: همیشه محکم (محکم به معنای چیزی است که طوری درست شده که فساد و شکاف در آن پیدا نمیشود) - حکیم یکی از اسمای حسنای الهی و از صفات فعل او است که از محکم کاری او در صنع عالم خبر میدهد
معنی یُفْرَقُ: جزء جزء می شود (به تمام جزئیاتش پرداخته می شود) - فیصله می یابد (از فرق به معنای جدا کردن چیزی از چیز دیگر است ، به طوری که از یکدیگر متمایز شوند.عبارت "فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ " یعنی : در آن شب هر کار استواری [به اراده خدا] فیصله مییابد...
معنی قَائِمٌ: ایستاده -برپا -پا بر جا- ثابت قدم-قیام کننده (کلمه قیام بر وزن فیعال می باشدو قیام بر هر چیز به معنای درست کردن و حفظ و تدبیر و تربیت و مراقبت و قدرت بر آن است ،چون قیام به معنای ایستادن است ، و عادتا بین ایستادن و مسلط شدن بر کار ملازمه هست ودر فارس...
معنی قَوَّامِینَ: بسیار قیام کنندگان - بسیاربر پا دارندگان(کلمه قیام بر وزن فیعال می باشدو قیام بر هر چیز به معنای درست کردن و حفظ و تدبیر و تربیت و مراقبت و قدرت بر آن است ،چون قیام به معنای ایستادن است ، و عادتا بین ایستادن و مسلط شدن بر کار ملازمه هست ودر فارسی هم ...
ریشه کلمه:
حکم (۲۱۰ بار)

«حَکِیْم» از مادّه «حُکْم» معمولاً وصف برای شخص است، نه برای کتاب، اما چون این کتاب آسمانی خود معلمی بزرگ و حکمت آموز است، این تعبیر در مورد آن بسیار به جا است. البته «حَکِیْم» به معنای مستحکم و خلل ناپذیر نیز آمده است، و جمیع این مفاهیم در واژه مزبور جمع است و در مورد قرآن صادق می باشد; چرا که قرآن، حکیم به تمام این معانی است.

[ویکی فقه] حکیم (ابهام زدایی). واژه حکیم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: معانی• الحکیم، از صفات خداوند و دارای کاربرد زیاد در قرآن و حدیث• حکیم (شخص دارای حکمت)، به معنای رسیدن به حق با عقل و علم و اطلاق شده به فرد دارای عقل و علم اعلام و اشخاص• حکیم بن جبله، از یاران امام علی (علیه السلام)• حکیم بن حزام، حکیم بن حزام بن خویلد بن اسد بن عبدالعزی بن قصی بن کلاب عبدالعزی، از اصحاب پیامبر (صلی الله علیه وآله)• حکیم بن طفیل طایی سنبسی، از دشمنان امام حسین (علیه السلام) در کربلا و از افراد دخیل در شهادت حضرت ابوالفضل (علیه السلام)• حکیم پرتوی شیرازی، حکیم و شاعر سده های نهم و دهم هجری• حکیم زجاجی، شیشه گر و از شعرای هم عصر سعدی و جلال الدین رومی• سیدعلی طباطبایی حکیم، جد بزرگ خاندان حکیم، فرزند سیدمراد بن سیدشاه اسداللّه، طبیب ویژه شاه عباس اول صفوی (متوفی ۱۰۳۸)• سید محمدسعید طباطبایی حکیم ، از علمای خاندان حکیم و فرزند آیت الله سید محمدعلی طباطبائی حکیم• سیدمحسن طباطبایی حکیم، فقیه مجاهد عراقی و مرجع تقلید شیعیان در قرن چهاردهم• سیدمحمدباقر طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم و از فرزندان آیت الله سیدمحسن حکیم• سیدعبدالصاحب طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم و از فرزندان آیت الله سیدمحسن حکیم• سیدعبدالهادی طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم و از فرزندان آیت الله سیدمحسن حکیم• سیدعلاءالدین طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم و از فرزندان آیت الله سیدمحسن حکیم• سیدمحمدحسین طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم و از فرزندان آیت الله سیدمحسن حکیم• سیدمحمدمهدی طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم و از فرزندان آیت الله سیدمحسن حکیم• سیدیوسف طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم و از فرزندان آیت الله سیدمحسن حکیم• سیدهاشم طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم، فرزند آیت الله سیدمحمدمهدی طباطبایی حکیم• سیدمحمود طباطبایی حکیم، از علمای خاندان حکیم، فرزند بزرگ آیت الله سیدمحمدمهدی طباطبایی حکیم• سیدمهدی طباطبایی حکیم، در پنجمین نسل از خاندان سیدعلی طباطبایی حکیم و از عالمان بزرگ نجف
...

[ویکی شیعه] حکیم (ابهام زدایی). حکیم ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

[ویکی اهل البیت] حکیم (اسم الله). این صفحه مدخلی از فرهنگ قرآن است
حکیم، از صفات خداوند است و اطلاق آن بر پروردگار به دلیل علم او به حقایق اشیا و پدیدآوردن آنها در کمال استواری است.
این صفت الهی در آیات ذیل آمده است:
فرهنگ قرآن، جلد 12، صفحه 116.

[ویکی فقه] حکیم (شخص دارای حکمت). حکمت رسیدن به حق با عقل و علم را گویند و حکیم نیز به شخصی که کار را بر اساس عقل و علم و در مسیر حق انجام می دهد، اطلاق می شود.
حکیم مشتق از "ح ک م" که در اصل به معنای منع و بازداشتن است برای اصلاح. حکمت نیز به حق رسیدن با علم و عقل است. پس حکمت از خدای تعالی، شناسایی اشیاء و ایجاد آنها از سوی اوست بر نهایت استواری. حکمت انسان، یعنی شناختن موجودات و انجام نیکی ها و خیرات و این همان چیزی است که قرآن با آن لقمان را توصیف کرده است.
«وَ لَقَدْ ءَاتَیْنَا لُقْمَانَ الحِکْمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ وَ مَن یَشْکُرْ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَن کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنی حَمِید» «ما به لقمان حکمت دادیم (و به او گفتیم:) شکر خدا را بجای آور هر کس شکرگزاری کند، تنها به سود خویش شکر کرده و آن کس که کفران کند، (زیانی به خدا نمی‏رساند) چرا که خداوند بی‏نیاز و ستوده است».

حکمت لقمان در قرآن و روایات
برای حکمت لقمان معانی فراوانی ذکر کرده اند، مانند شناخت اسرار جهان هستی و آگاهی از حقایق و رسیدن به حق از نظر گفتار و عمل و معرفت و شناسایی خداوند. اما همه اینها را می توان در یکجا جمع نمود و در تفسیر حکمت چنین گفت: حکمتی که قرآن از آن سخن می گوید و خداوند به لقمان عطا فرموده بود، مجموعه ای از معرفت و علم و اخلاق پاک و تقوا و نور هدایت بوده است.
امام موسی بن جعفر علیه السلام در تفسیر آیه برای هشام بن حکم فرمود: «مراد از حکمت فهم و عقل است».
امام صادق علیه السلام نیز در تفسیر دیگری از حکمت می فرماید: «حکمت این است که لقمان نسبت به امام و رهبر الهی عصر خود آگاهی داشت».
روشن است هر یک از اینها یکی از شاخه های مفهوم وسیع حکمت محسوب می شود و با هم منافاتی ندارد. لقمان هدف از نعمتهای الهی و کاربرد آنها را می دانست و در همان هدفی که برای آن آفریده شده بود به کار می بست. (که اصل حکمت هم همین است که هر چیزی در جای خود به کار برده شود.)

تعریف حکمت
با مراجعه به اصل معنی کلمه (حکم) می توان بدست آورد که حکمت یک حالت و خصیصه درک و تشخیص است که شخص به وسیله آن می تواند حق و واقعیت را درک کند و مانع از فساد شود و کار را متقن و محکم انجام دهد.

معنای دیگری برای حکیم
...

حکیم (رمان). حکیم یا پزشک ( انگلیسی: The Physician ) نام کتابی است اثر «نوآ گوردون» که در ۷ آگوست سال ۱۹۸۶ در آمریکا و توسط انتشارات سایمون شوستر منتشر گشت. فروش کتاب پزشک در آمریکا با موفقیت چندانی روبه رو نبود، اما در اروپا و به ویژه در آلمان و اسپانیا چندین بار به عنوان پرفروش ترین کتاب منتخب شد. داستان این کتاب سرگذشت پسری مسیحی و اهل بریتانیا به نام راب کول ( انگلیسی: Rob Cole است که تمامی اروپا را سفر می کند تا به ایران که در آن زمان مهد دانش های گوناگون است برسد و در اصفهان و به عنوان یکی از شاگردان پور سینا به یادگیری پزشکی بپردازد. به دلیل استقبال بسیار از این کتاب حق ساختن فیلم بر اساس کتاب پزشک چندین بار به فروش رسیده است.
انتشارات روشنگران و مطالعات[ ۱] زنان این کتاب را با نام "کتاب حکیم" به زبان فارسی ترجمه و منتشر کرده است. و مترجم آن طاهره صدیقیان است.

حکیم (فلسفه). حکیم ( فرزانه ) ( به انگلیسی: Sage ) یعنی صاحب حکمت. این اصطلاح را به فیلسوف، دانشمند و پزشک اطلاق می کنند.
همچنین در مورد کسی به کار می برند که دارای استدلال محکمی است به نام برهان، و آن کسی است که می داند که چه چیز را می توان شناخت و چه باید کرد.
حکمای هفتگانه در یونان عبارتند از: تالس، پیتاکوس، بیاس، سولون، کلئوبولوس، میزون و شیلون.
حکیم کسی است که جامع علم و اخلاق عالی باشد.
حکیم یعنی صاحب حکمت، علم خوب و عمل صالح، نفس عمل، معرفت حقایق اشیاء انجام فعلی که محمود باشد، اقتداء به خالق در عبادات بقدر قدرت. [ ۱]
این جامعیت یا مطلق است، مانند حکیم رواقی یا انسان کامل، یا نسبی است مانند کسی که با دوراندیشی اقدام به کار می کند، تابع شهوات نیست، به صرف داشتن آرزوهائی، تغییر روش نمی دهد، و به جاه و مالی که به دست آورده مغرور و دلخوش نمی شود.
پس حکیم کسی است که رفتار خود را تابع احکام عقل قرار دهد یا کسی است که برای هر چیزی حد و نهایتی قائل است، یا کسی است که مالک نفس خود است و از هوا و طمع برکنار است، بر آنچه از دست رفته زاری نمی کند و مضطرب نمی شود و اندوهگین نمی گردد، بلکه مسرور به حق است، با صبر و امیدواری و اطمینان و اعتماد به مشکلات زندگی می پردازد.
در این مورد گفته اند: حکیم کسی است که محکم کار باشد. هر کس تجربه ها او را استوار کرده باشند، حکیم است.
دکارت گوید: «مقصود از حکمت، صرفاً کسب قدرت و دست یابی به امکان پیش بینی نیست بلکه مقصود شناخت کامل تمام آن چیزی است که می توان شناخت، برای گذران زندگی و حفظ سلامت و اختراع صناعات، معنی این سخنان این است که حکمت علم و عمل است. پس اگر انسان عالم باشد، اما آنجا که باید عمل کند، عمل نکند، یا اهل عمل باشد اما اصول علم خود را نداند، حکیم نیست. [ ۲] [ ۳]
حکیم از اسماء خداوند است و قرآن را ذکر حکیم می نامند زیرا حاکم بر مردم است و چنان محکم است که اختلاف و اضطرابی در آن نیست.
آیات بسیاری در قرآن وجود دارد که به چندین اسم خداوند با ترتیب خاصی خاتمه می یابند. یکی از آن ترتیب ها ترتیب دو اسم «عزیز» و «حکیم» است. این دو اسم در ۴۵ آیه از قرآن آمده اند که «عزیز» در ابتدا و «حکیم» پس از آن ذکر شده است. [ ۴] [ ۵]

این واژه در سه معنی به کار رفته است: ۱. خردمند و دانا، کسی که واقف بر اقسام حکمت باشد، به ویژه حکمت الهی (← حکمت). ۲. راست کار و راست کردار، کسی که دارای عمل و رفتار شایسته باشد، از این رو به برخی از اهل عرفان حکیم گویند. ۳. فرزانه، کسی که در کمال علم و عمل است، همچون عارفان حقیقی و انسان های کامل. این واژه گاه بر پزشکان و شاعران نیز اطلاق شده است.