پیشنهاد‌های محمود اقبالی (٣,٢٢٩)

محض. [ م َ ] ( ع ص ) هر چیز خالص. ( غیاث ) . خالص. بی آمیغ. بی غش. بی آلایش. مجرد. صاف. ( ناظم الاطباء ) . ویژه. بحت. صریح. صافی. ( یادداشت مرحوم دهخ ...

اهمال. [ اِ ] ( ع مص ) بخود فروگذاشتن چیزی را. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ) . فروگذاشتن چیزی را بخود. ( از صراح ومنتخب بنقل غیاث اللغات ) ( آنندر ...

( دائرةالمعارف ) دائرةالمعارف. [ ءِ رَ تُل ْ م َ رِ] ( ع اِ مرکب ) آنسیکلوپدی حاوی العلوم. کتابی حاوی مجموع معارف انسانی. فرهنگ فنون و علوم. خلاصه قا ...

( دائرة ) دائرة. [ ءِ رَ ] ( ع ص ) تأنیث دائر. دائره. دایره. رجوع به دائره و دایره شود. || ( اِ ) گردش روزگار. ( ترجمان القرآن جرجانی ) . || سختی. ( ...

مرجع. [ م َ ج َ ] ( ع مص ) مرجِع. رجع. ( اقرب الموارد ) . رجوع به رجع و مرجِع شود. مرجع. [ م َ ج ِ ] ( ع اِ ) زیر کتف. ( منتهی الارب ) . مرجع کتف ؛ ...

درجه. [ دَ رَ ج َ ] ( ع اِ ) درجة. پله. ( ناظم الاطباء ) . نردبان. سلم. مرقات. زینه. پایه. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) . و رجوع به درجة شود. || پایگاه و ...

خصومت. [ خ ُ م َ ] ( ع اِمص ) عداوت. دشمنی. منازعة. نبرد. جنگ. ( از ناظم الاطباء ) ( یادداشت مؤلف ) . مُلازَّه لِزاز. ( یادداشت بخط مؤلف ) : این قو ...

مناقشه. [ م ُ ق َ / ق ِ ش َ / ش ِ ] ( از ع ، اِمص ) سختی با کسی در کاری. ( ناظم الاطباء ) . سختگیری. مناقشت. مناقشة : مناقشه ٔشتر در صلاح طلبی چنانکه ...

مجادله. [ م ُ دَ ل َ / دِ ل ِ ] ( ع مص ) خصومت و ستیزگی و منازعه. ( ناظم الاطباء ) . جدال. کشمکش. ستیزه. مخاصمت. خصومت. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) ...

مناظر. [م َ ظِ ] ( ع اِ ) ج ِ منظر. ( غیاث ) ( اقرب الموارد ) . رجوع به منظر شود. || زمینهای بلند. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) ( از ...

انتها. [ اِ ت ِ ] ( ع اِمص ) اتمام و ختم. || ( اِ ) پایان و انجام و آخر. ( ناظم الاطباء ) ( از فرهنگ فارسی معین ) . حد و حدود و عاقبت و غایت و نهایت ...

نصاب. [ ن ِ ] ( ع اِ ) آن قدر از مال که زکوة واجب گردد بر وی. ( منتهی الارب ) ( از غیاث اللغات ) ( از آنندراج ) ( ازناظم الاطباء ) . اصل مال چون بدان ...

مقیاس. [ م ِق ْ ] ( ع اِ ) اندازه. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) . مقدار و اندازه. ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) . || ملاک. معیار : ترا ندهند هر ...

حاجز. [ ج ِ ] ( ع ص ، اِ ) نعت فاعلی از حجز، درآینده میان دو چیز ( منتهی الارب ) . میانجی. میانه. حائل. حاجب. مانع. عائق. دیوار. ( دستوراللغة ) . فصل ...

مقدار. [ م ِ ] ( ع اِ ) اندازه. ج ، مقادیر. ( مهذب الاسماء ) ( دهار ) . اندازه چیزی. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ) . اندازه و قدر. ...

جلباب. [ ج ِ ] ( ع مص ) جلباب پوشیدن. ( از اقرب الموارد ) رجوع به جلببة شود. جلباب. [ ج ِ ] ( ع اِ ) پیراهن و چادر زنان. || معجر یا چادری که زنان لب ...

قشر. [ ق ِ ] ( ع اِ ) پوست. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) . پوست هر چیزی ، و در عرف ، پوست خشخاش. ( کشاف اصطلاحات الف ...

تسامح. [ ت َ م ُ ] ( ع مص ) با یکدیگرآسان فاگرفتن. ( زوزنی ) . همدیگر آسانی کردن. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) . آسان گرفتن. ( غیاث اللغات ) ( آن ...

صحن. [ ص َ ] ( ع اِ ) میان سرای و ساحت آن. قَرعاء. ( منتهی الارب ) . میان سرای. ( مهذب الاسماء ) . صحن خانه. صحن سرای. باعة الدّار. ( منتهی الارب ) . ...

تساهل. [ ت َ هَُ ] ( ع مص ) همدیگر آسان گرفتن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) . تسامح. ( زوزنی ) ( متن اللغة ) . تلاین و تسامح. ( اقرب ...

نکبت. [ ن ِ / ن َ ب َ ] ( از ع ، اِمص ، اِ ) آسیب. ( صحاح الفرس ) ( دهار ) . رنج. خستگی. ( غیاث اللغات ) ( ناظم الاطباء ) . زیان. ضرر. آزرم. ( زمخشری ...

( نفعة ) نفعة. [ ن َ ع َ ] ( ع اِ ) واحدنفع. ( از اقرب الموارد ) . رجوع به نفع شود. || چوبدستی. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) . عصا. ( ناظم الاطبا ...

نعف. [ ن َ ] ( ع اِ ) جای بلند همواری که فرود از کوه باشد. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) . || مکان مرتفع. ( اقرب الموارد از اساس ) . || جای بلند از فرو ...

( نعفة ) نعفة. [ ن َ ف َ ] ( ع اِ ) دوال کفش که بر پشت پای از جانب چپ قدم باشد. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) . نعفة. [ ن َ ع َ ف َ ] ...

انعطاف. [ اِ ع ِ ] ( ع مص ) دوتا شدن و بازگردیدن و خم شدن. ( منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ) ( از آنندراج ) . انثناء. ( از اقرب الموارد ) . خم گرفت ...

عدد. [ ع َ دَ ] ( ع اِ ) شمار. || شمار گروه. || سالهای عمر کسی که بشمارند. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ) . || ( مص ) شمار کردن. ( منتهی الارب ) ...

تعداد. [ ت َ ] ( ع مص ) مصدر است بمعنی عد ( شمردن ) . ( از اقرب الموارد ) . شمار کردن. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ) . و رجوع به عَدّ شود. تعداد. [ ت ...

حساب. [ ح ِ ] ( ع مص ، اِ ) شمار. ( مهذب الاسماء ) . شماره. شمردن. ( تاج المصادر بیهقی ) . بشمردن. شمر. شماره کردن. ( دهار ) ( ترجمان عادل ) . با کسی ...

ملاحظه. [ م ُ ح َ ظَ / ح ِ ظِ ] ( ازع ، اِمص ) ملاحظة. دیدن. نگریستن. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) . مأخوذ از تازی ، نگاه و نظر. ( ناظم الاطباء ) . ...

( جنبة ) جنبة. [ جَم ْ ب َ] ( ع اِمص ) بیگانگی و غریبی. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) . گوشه نشینی و اجتناب از مردم. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) . ...

لحاظ. [ ل َ ] ( ع اِ ) دنبال چشم متصل به صُدغ. ( منتهی الارب ) . مؤخر عین. یعنی گوشه چشم که سوی گوش بود. و فی الخلاص ، لحاظ بالکسر؛ دنبال چشم. گوشه ...

حد. [ ح َدد ] ( ع مص ) دفع. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) . || منع. بازداشتن از کاری. ( تاج المصادر بیهقی ) ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) . || ...

مساحت. [ م َ ح َ ] ( ع مص ) مساحة. زمین پیمودن. ( تاج المصادر بیهقی ) . پیمودن زمین. زمین پیمایی. پیمایش. و رجوع به مساحة شود. || ( اِ ) سطح قسمتی مع ...

سطح. [ س َ ] ( ع مص ) گسترانیدن. ( دهار ) ( تاج المصادر بیهقی ) . بگسترانیدن. ( المصادر زوزنی ) ( ترجمان القرآن ) . گستردن. ( منتهی الارب ) . || بر ز ...

معارضه. [ م ُ رَ ض َ / رِ ض ِ ] ( از ع ، اِمص ) روبارویی دو خصم و دو حریف با یکدیگر. معارضت. ( ناظم الاطباء ) . مقابله دو حریف با هم : از معارضه رایا ...

( مکابرةً ) مکابرةً. [ م ُ ب َ رَ تَن ْ ] ( ع ق ) به قهر. به غلبه. به زور. به عنف. به درشتی : به شب مکابرةً خانه ها را برمی زدند و جنایتهای گران می ن ...

مصالحه. [ ل َ / ل ِ ح َ / ح ِ ] ( از ع ، اِمص ) مصالحة. مصالحت : این مصالحه در رجب سنه 88 بود. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 198 ) . حسب الصلاح امرا کتابت دو ...

قضیب. [ ق َ ] ( ع اِ ) شاخ درخت. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ) . الغصن المقطوع. ( اقرب الموارد ) : نی گشته قضیب خیزرانیش خیری شده رنگ ارغوانیش. ن ...

قضاوت. [ ق َ / ق ِ وَ ] ( از ع ، اِمص ) در تداول فارسی زبانان به معنی قضاء. رجوع به قضاء شود. منبع. لغت نامه دهخدا

( قضیة ) قضیة. [ ق َ ضی ی َ ] ( ع مص ) دارای همه معانی قَضْی و قضاء است. قضی یقضی قضیاً و قضأاً و قضیةً. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ) . رجوع به ...

خلاصه. [ خ ِ / خ ُ ص َ ] ( ع اِ ) خلاصة. پاکیزه ترین و خالص ترین و بهترین اجزاء و مواد یک چیز. گزیده هر چیزی. ( منتهی الارب ) ( از تاج العروس ) ( از ...

خلاصی. [ خ ِ / خ َ ] ( حامص ) آزادی. رستگاری. رهایی. نجات. ( ناظم الاطباء ) : دل ز راحت نشان نخواهد داد غم خلاصی بجان نخواهد داد. خاقانی. گر از غم ...

خلاص. [ خ َ ] ( ع مص ) سالم ماندن چیز از تلف شدن. منه : خلص الشی من التلف �خلاصاً� و �خلوصاً� و �مخلصاً�. || صاف شدن آن. منه : خلص الماء من الکدر. ( ...

مغناطیس. [ م َ / م ِ ] ( معرب ، اِ ) آن سنگ که آهن به خود کشد. ( مهذب الاسماء ) . سنگ آهن ربای. مَغنَطیس. مَغنیطیس. ( منتهی الارب ) . مأخوذ از یونان ...

الکتریک. [ اِ ل ِ ] ( فرانسوی ، ص ) آنچه مربوط به الکتریسیته باشد: جرقه الکتریک. || ( اِ ) در تداول فارسی زبانان به برق و الکتریسیته اطلاق میشود. م ...

بوبین. ( اِ ) پیچک. ( فرهنگستان ) . قرقره ای که بدور آن سیم فلزی روپوش داری بپیچند و جریان الکتریسیته از آن عبور کند و یا بوسیله آن بتوان تغییری در ج ...

شرت. [ ش ِ ] ( اِ صوت ) حکایت آواز صوت کشیده شدن شاخه ها یا شاخه مانندها بر چیزی ، نظیر آواز کشیده شدن جارو بر زمین. - شرت شرت ؛ شرت و شرت. حکایت ت ...

ادعاهایی نیاز به دقت علمی و استناد به منابع زبان شناسی دارد. در ادامه، با استفاده از داده های زبان شناسی تاریخی و منابع معتبر، به صورت مستند به ادعاه ...

ادعاهای جعلی، برداشت های نادرست و تفسیرهای عوامانه است که متأسفانه در فضای مجازی زیاد دیده می شود. در این جا با استناد به منابع معتبر زبان شناسی، فره ...