پیشنهاد‌های علی باقری (٣٨,٢٧٠)

دیوان انشاء ؛ یا دیوان رسائل ، اداره ای که از طرف شاه اسناد رسمی صادر و مکاتبات دولتی را اداره میکرد ( پیش از مغول ) . دیوان انشاء یا رسائل در عهد عب ...

- دیوان استیفاء ؛ اداره مالیه و عوائد. قسمتی از تشکیلات درباری و حکومت که بوسیله مستوفیان اداره میشد و بر دخل و خرج مملکت نظارت و رسیدگی داشت. دفتر و ...

- دیوان اشراف ؛ در تاریخ ایران و اسلام شغل و عنوان صاحب منصب یا امیری که از جانب خلیفه یا سلطان مأمور اطلاع یافتن از جریان امور مملکت و باصطلاح امرو ...

دیوان احداث اربعة ؛ عبارت است از دیوان های قتل ، ازاله بکارت ، شکستن دندان وکور کردن. ( تذکرةالملوک چ 2 ص 2 ) .

دیوان احشام ( دیوان الاحشام ) ؛ راجع است به مستخدمین دربار. ( از دائرة المعارف فارسی ) .

چاردیوار خانه روزن شدن ؛ کنایه از خراب شدن و فرو افتادن خانه. ( آنندراج ) : چاردیوار خانه روزن شد بام بنشست و آستان برخاست. افضل الدین خاقانی ( از آ ...

چاردیوار ظلمانی ؛ دنیا و قالب انسانی. ( آنندراج ) .

دیو نفس ؛ مراد همان نفس اماره است : از دست دیو نفس کجا برهی تا تو دل از طمع نکنی شسته. ناصرخسرو. گر ز دیو نفس میجویی امان رو نهان شو چون پری از مرد ...

دیو شهوت ؛ شیطان هوا و هوس. ( ناظم الاطباء ) .

دیو آتشی ؛ کنایه از نفس اماره. ( آنندراج ) .

دیو هوا ؛ کنایه از شیطان و نفس اماره : بمیدان وفا یارم چنان آمد که من خواهم ز دیوان هوا کارم چنان آمد که من خواهم. خاقانی.

- مملکت دیوها ؛ مقصود ازمملکت دیوها سوادکوه است در زند و اوستا. ( التدوین ) .

دیو و دد ؛ عفریت و وحش : دلبر پریوش است و رقیبان چو دیو و دد با دیو و دد پری چه کند یا علی مدد. ( شعری فکاهی از زبان درویشان از یادداشت مؤلف ) . ...

دیو هفت در ؛ هفت اقلیم. ( ناظم الاطباء ) . اقالیم سبعه. ( برهان ) .

دیو هفت سر ؛ کنایه از شب است که بعربی لیل خوانند. ( برهان ) ( از انجمن آرا ) ( از آنندراج ) . شب که هفت ساعت است چه نزد منجمان روز و شب مقسوم به هفتگ ...

دیو رمیده ؛ عفریت جسته از بند.

دیو شبینه ؛کابوس. ( ناظم الاطباء )

دیو در حمام ؛ درشت و کریه جثه و چهره. ( یادداشت مؤلف ) .

دیو در شیشه بودن ؛ مسخربودن دیو از جانب دعانویسان و در شیشه بودن آن : هرچه بخواهد بده که گنده زبانست دیو رمیده نه کنده داند و نه رش. منجیک. بداندیش ...

دیوِ بندی ؛ دیو اسیر و دربند آمده : سخن دیوبندیست در چاه دل به بالای کام و دهانش مهل. سعدی.

دیودین ؛ شیطان و ابلیس. ( ناظم الاطباء ) . || صورت وهمی. غول. ( ناظم الاطباء ) . موجود افسانه ای که او را با قدی بلند و هیکلی مهیب و درشت تصور کنند. ...

شراب دیناری ؛ منسوب است به ابن دینارمیافارقی طبیب یا چون دینار در سرخی. ( یادداشت دهخدا ) .

حریر دیناری ؛ حریر زرد. زرین و طلائی. ( یادداشت دهخدا ) : گفتی بر توده زعفران مهره های عنبرین برنهاده اند و یاحریری دیناری به مداد منقط کرده اند. ( ت ...

دیبه دیناری ؛ دیبایی برنگ دینار و زرگون. ( یادداشت دهخدا ) : زرد طلایی. دیبای زرد طلائی : و آن ترنج ایدرچون دیبه دیناری که بمالی و بمالند و بنگذاری. ...

روی چون دینار ؛ کنایه از چهره زرد است : گر خبر از درد من نیست ترا کن درنگ تا بتوگوید درست روی چو دینار من. اوحدی.

گونه دینار گرفتن رخسار ؛ برنگ دینار درآمدن آن. بلون دینار شدن رخ و چهره. بگونه دینار زرد شدن روی : امروز همی بینمتان بار گرفته رخسارکتان گونه دینار گ ...

دینار یوگسلاوی ؛ معادل است با یک صد باره و ارزش هر یک لیره استرلینگ برابر است با 840 دینار یوگسلاوی و هریک دلار آمریکائی برابر است با 300 دینار یوگسل ...

دینار معاویة ؛ پاره ای از مآخذ از جمله مقریزی گوید: معاویةبن ابی سفیان نخستین کسی بود که در اسلام سکه دیناری را که عکس او بر روی آن نقش بسته بود ضرب ...

دینار ناصری ؛ دیناری است که بدستور الناصر فرج زده شد. ( النقودالعربیة ص 271، 157 ) . رجوع به دینار افرنتی شود.

دینار نیشابوری ؛ وزن آن نزدیک چهار گرم بوده و قیمت آن چنانکه ناصرخسرو در سفرنامه آورده سه دینار و نیم آن مساوی سه دینار مغربی بوده است. ( از یادداشت ...

دینار هرقلی ؛ دیناری از طلای ناب با تصویری زیبا و پیوسته روی و چهره زیبا را بدان تشبیه میکرده اند. ( از اساس البلاغة، النقود الاسلامیة کرملی مقریزی ص ...

دینار قیصری ؛ منسوب به قیصر روم ، و قیصر لقب تمام شاهان روم است. ( از النقودالعربیة ص 23 ) .

دینار کسروی ؛ منسوب به کسری ( معرب خسرو ) لقب پادشاهان ساسانی در زبان عربی است. ( از النقودالعربیة ص 31 ) .

دینار مرسل ؛ دیناری بوده است رایج به بغداد معادل ده درهم. ( از صبح الاعشی ج 4 ص 422 ) .

دینار کویتی ؛ پول رایج و معادل 1000 فلس و از سال 1961 م. بجای روپیه هندی متداول گشت و ارزش آن برابربا یک لیره استرلینگ است. ( القاموس السیاسی ) .

دینار عوال ؛ دیناری بوده است به بغداد معادل دوازده درهم. ( از صبح الاعشی ج 4 ص 422 ) .

دینار شرعی ؛ اسم است برای مثقالی از مسکوک. ( کشاف اصطلاحات الفنون ) . مرحوم مجلسی در رساله اوزان ومقادیر ص 132 و نیز صاحب حدائق و صاحب وسائل الشیعه گ ...

دینار طبریه ؛ معادل چهار دانگ ( دانق ) یک مثقال بوده است بوزن. ( یادداشت دهخدا ) .

دینار عراقی ؛ معادل با 1000 فلس یا 20 درهم و برابر است با یک لیره استرلینگ. ( القاموس السیاسی ) .

دینار سنگ ؛ وزنی معادل دیناری. ( یادداشت دهخدا ) : بسرشند و بنادق کنند هریک یکدینار سنگ. . . سلاخه پاک کرد و شسته دویست و شصت دینار سنگ. . . آن پولاد ...

دینارسرخ ؛ زرسرخ : چو ملک کر شود و نشنود ندای ملک دو چیز خواهد دینار سرخ و تیغ کبود. منجیک ترمذی. چنانکه حکایت کنند که گزی در گزی بیک دینار سرخ بر ...

دینار رومی ؛ پول طلای رومی که از مستملکات روم به ایران وارد میشد آئوری نام داشت و وزن آن ازچهار گرم و نیم تا 8 گرم و دو عشر بوده و وقتی که 4گرم و نیم ...

دینار سالمی ؛ درسال 803 هَ. ق. بدستور امیر یلبغا سالمی دستور ضرب دینار را صادر کرد و بنام دینارالسالمی معروف گشت. ( از النقود العربیة ص 71 ) .

دینار خراسانی ؛ دینار رایج در توران که معادل چهار درهم بوده است. ( از صبح الاعشی ج 4 ص 445 ) .

دینار رایج ؛ دینار رایج در ایران که معادل شش درهم بوده است. ( از صبح الاعشی ص 445 ج 4 ) .

دینارالهبیریة ؛ دیناری که در عهدبنی امیة بدستور عمربن هبیرة زده شود. ( از النقود العربیة ص 161 ) .

دینارالیوسفیة ؛ از بهترین دینارها که در دوران بنی امیه زده شد این دینار را یوسف بن عمر از حکام عراق در عهد یزیدبن عبدالملک سکه کرده است. ( از النقود ...

دینار جیشی [ منسوب به جیش = سپاه ] ؛ قلشقندی درباره دینارهای مصر گوید: اما دینار جیشی اسم بی مسمایی است و این نام را متصدیان دیوان سپاه بکار می بردند ...

دینارالمیالة ؛ یعنی دیناری که وزن آن کامل است و نقصی ندارد و آن را الوازنة نیز می گفتند. ( از النقودالعربیةصص 47 - 156 ) .

دینارالوازنة ؛ دینارالمیالة، دیناری است که بدستور عبدالملک بن مروان زده شده. ( از النقودالعربی صص 34 - 156 - 162 ) .