پیشنهاد‌های علی باقری (٣٧,٤٧٥)

هفت سائره ؛ هفت سیّاره : گفتم ز هفت دائره این هفت و هشت میل گفتا ز هفت سائره این هفت و هشت اثر. ناصرخسرو ( دیوان ص 189 ) .

سائر ناس ؛ دیگر مردمان.

ذکر سائر ؛ شهرت. صیت. نام سائر : آنگاه نفس خویش را میان چهار کار مخیر گردانید. . . وفور مال و ذکر سائر. ( کلیله و دمنه ) . و طایفه ای از مشاهیر ایشان ...

مثل سائر ؛ داستان رونده بر افواه ، زبان زد : بنسبت چون فلک قدر تو عالی بهمت چون مثل ذکر تو سائر. ادیب صابر. سائر است این مثل که مستسقی نکند رود دجل ...

نام سائر ؛ ذکرسائر : نامی تری ز صاحب عباد در جهان سائر چو نام صاحب عباد نام تست. سوزنی.

ژنده شدن ؛ پاره و کهنه و مندرس گشتن.

ژنده کردن ؛ محکم کاری نکردن. بد کار کردن : سفسف العمل ؛ بد کرد کار را و محکم نکرد آن را ( لم یحکمه ) و ژنده کردش. ( زمخشری ) .

آب دهان برای چیزی رفتن ؛ خواهان و آرزومند آن بودن. ، ( آبدهان ) آبدهان. [ دَ ] ( ص مرکب ) آنکه سِر نگاه نتواند داشت : آبدهانی است که سخن نگاه نتواند ...

بخیه به آب دوغ زدن ؛ رنجی بیفائده بردن.

گوهر آبدار ؛ متلألی و گوهردار: سخن بهتر از گوهر آبدار چو بر جایگه بر برندش بکار. فردوسی. در آرزوی بوس و کنارت مردم وز حسرت لعل آبدارت مردم. حافظ.

دندانی آبدار ؛ سخت سپید و رخشان.

بوسه آبدار ؛ بوسه ای از روی شوق و گرمی.

مجازاً، شعر آبدار؛ فصیح و روان. || و سخنی یا دشنامی آبدار؛ سخت و صعب و پرمعنی در نوع خویش و زننده و نیش دار. || تیغ و خنجرو آهن برنده و جوهردار. حدید ...

ابدالاَّباد ؛ همیشه.

آبهای اسلامبول ؛ دریاهای ساحلی آن.

اسم نوعی اسب نامگذاری شده به خاطر رنگش که قهوه ای سیر است.

اسم نوعی اسب. نامگذاری شده به خاطر رنگش مطلق رنگ اسب است .

اسم نوعی اسب نامگذاری شده به خاطر رنگش مطلق رنگ اسب است

زیورآرا ؛ زینت دهنده. آرایش کننده : گزارنده بیت غرای من که شد زیب او، زیورآرای من. نظامی.

زیور بخود گرفتن ؛ بر خود آرایش کردن. ( آنندراج ) .

به زینهار آمدن ؛ به پناه و امان آمدن. در کنف حمایت کسی قرار گرفتن.

بی زینهار ؛ بی امان. بی عهد. که امان ندهد : چنین گفت مالک سرانجام کار بدان کینه جویان بی زینهار. شمسی ( یوسف و زلیخا ) .

یوم الزینة ؛ روز عید یا روز شکستن نهر مصر. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) . روز عید. ( از اقرب الموارد ) : قال موعدکم یوم الزینة و ان ی ...

زین نشان ؛ این ترکیب در شاهنامه لااقل چهارده بار دیده شده و بمعنی از این نوع ، از اینسان ، بدین نحو، بدین هیأت و شکل شمایل ، بدین طریق ، آمده است : ...

امراض الزینة؛ نزد پزشکان بیماریهای پوست و ناخن و موی مانند کلف و نمش و مانند اینها است. ( از اقرب الموارد ) . بیماری های موی و پوست و ناخن و اورام و ...

زین پس ؛ زین سپس. یعنی بعد از این و پس از این و من بعد. ( ناظم الاطباء ) .

زین سپس ؛ زین پس. ( ناظم الاطباء ) . پس از این : برادران منا زین سپس سیه مکنید به مدح خواجه ختلان به جشنهاخامه. منجیک. زین سپس وقت سپیده دم هر روزب ...

زین میان ؛ یعنی از این میان. ( ناظم الاطباء ) .

زین و برگ ؛ از اتباع و لوازم آن. زین و یراق.

زینان ؛ بمعنی این جماعت و از اینها باشد. ( برهان ) ( آنندراج ) . کلمه اشاره یعنی از اینان و از این جماعت و از این گروه. ( ناظم الاطباء ) . ج ِ �زین � ...

زین فکندن ؛ زین افکندن. زین نهادن بر اسب و جز آن. زین کردن چارپا را : بر تاج آفتاب کشم سر بطوق او بر ابلق فلک فکنم زین به استرش. خاقانی.

زین گر ؛ زین ساز. ( آنندراج ) . زین ساز وکسی که زین سازد. ( ناظم الاطباء ) . سَرّاج. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) . رجوع به ترکیب زین ساز شود.

زین گری ؛ سَرّاجی. عمل زین گر. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) .

- زین گری ؛ سَرّاجی. عمل زین گر. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) . - || دکان زین گر. جائی که زین سازند و فروشند. و رجوع به زین و دیگر ترکیبهای آن شود.

زین سازی ؛ شغل زین ساختن. ( ناظم الاطباء ) . عمل زین ساز. ساختن زین و برگ ستوران. - || جایی که در آن زین و برگ اسبان سازند و فروشند. سراجة. رجوع به ...

زین فروش ؛ سَرّاج. ( منتهی الارب ) . که زین فروشد. سازنده و فروشنده زین اسب و جز آن.

زین فروگرفتن ؛ زین را از پشت بارگی برداشتن : امیر گفت آن ملطفهای خرد که ابونصر مشکان تراداد و گفت آن را سخت پوشیده باید داشت تا رسانیده آید، کجاست ؟ ...

زین ساز ؛ سَرّاج. ( منتهی الارب ) . کسی که زین می سازد. ( ناظم الاطباء ) . که زین و برگ ستوران سازد و فروشد.

زین ساختن مرکب را ؛ زین کردن مرکب را. زین نهادن مرکب را. ( از آنندراج ) .

زین دار ؛ منصبی بود در زمان قاجاریه و حکومت صفوی و رئیس آنان زیندارباشی. ( ازیادداشت بخط مرحوم دهخدا ) . فردی که در زین خانه و زیر نظر زین دارباشی ، ...

زیندارباشی ؛ متصدی زین خانه و صاحب جمع زین خانه. رجوع به ترکیب زین خانه و سازمان اداری حکومت صفوی ص 94 و تذکرة الملوک ص 67 شود.

زین زرکند ؛ زین به زر زینت داده. زین زرکوب شده : فردا که نهدسوار آفاق بر ابلق چرخ زین زرکند. خاقانی. رجوع به زرکند شود.

زین زرین ؛ آفتاب. ( ناظم الاطباء ) .

زین خانه ؛ اصطلاحی است که در دوره صفوی به محل نگهداری زین چارپایان سلطنتی اطلاق میگردید. رجوع به سازمان اداری حکومت صفوی ص 94 و تذکرة الملوک ص 67 و ت ...

زین بستن ؛ زین بر پشت ستور گذاشتن. ( ناظم الاطباء ) . زین بر پشت مرکب بستن : آنک با او بر اسب زین بستند بر کمرها دوال کین بستند اینک امروز بعد چندین ...

زین بند ؛ سارق و چادرشبی که زین اسب را در آن بندند تا از گرد و خاک مصون ماند. ( از یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) . رجوع به ترکیب زین پوش شود.

زین پوش ؛ پوشاکی که جهت زینت برروی زین می اندازند. ( ناظم الاطباء ) . غاشیه. ( ملخص اللغات ، یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) . جامه ای باشد که برای زینت بر ...

زین برگرفتن ؛ بمعنی زین بستن. ( آنندراج ) : سمند عشق را زین برگرفتم خرد را می نهم جل بر خر امروز. نظیری ( از آنندراج ) .

زین بر گرگ نهادن ؛ کنایه از رام و زبون ساختن آنرا. ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) : زین به گرگان بر نهادی وز میان بیشه شان اندرآوردی به لشکرگه چو اشتر ...

زین بر پشت مرکب نهادن ؛ زین بر پشت مرکب گذاشتن. ( آنندراج ) . زین بر پشت ستور گذاشتن. زین بر پشت مرکب بستن سواری را : بهمن به پشت مرکب جم بر نهاد زین ...