پیشنهاد‌های علی باقری (٣٩,٦٨٦)

شکستن موج ؛ خوردن آن به صخره های ساحل دریا و یا مانع دیگر و برگشتن آن.

شکستن بنا ؛ هدم و خرب بنا. منهدم کردن آن. ( یادداشت مؤلف ) : ضعضعة؛ شکستن بنا را و پست و خراب کردن. تهدیم. ( منتهی الارب ) . هدّ. ( تاج المصادر بیهق ...

شکستن بند ؛ خراب شدن آن. آب بردن آن. ( یادداشت مؤلف ) : آب اگر چه کمترک نیرو کند بند و ورغ سست و پوده بشکند . رودکی.

فروشکستن ؛ شکستن. برشکستن. و رجوع به ماده فروشکستن شود.

شکستن پشت کسی ؛ انکسار ظَهْر وی. خرد شدن استخوانهای پشت او.

شکستن چیزی را بر سر کسی ؛ زدن بر سر وی. زدن بر سر او و شکستن. ( یادداشت مؤلف ) . زدن آن چیز بر سر کسی تا خرد بشکند، و آن نوعی از کیفر دادن و شکنجه ک ...

شکستن کاسه و کوزه بر سر کسی ؛ گناه امر یا حادثه ای را بر گردن او انداختن. او را در آن کار مقصر جلوه دادن.

شکستن تخمه ، تخمه شکستن ؛ بیرون کردن مغز آن با دندان و خوردن. پوست باز کردن و خوردن آن با دندان. ( یادداشت مؤلف ) .

سر و دست شکستن برای چیزی ؛ سخت مرغوب و مطلوب همه بودن آن چیز. ( یادداشت مؤلف ) .

شکستن تخمه ، تخمه شکستن ؛ بیرون کردن مغز آن با دندان و خوردن. پوست باز کردن و خوردن آن با دندان. ( یادداشت مؤلف ) . - شکستن چیزی را بر سر کسی

در هم شکستن ؛ خرد کردن. بریدن. ریزریز کردن. ( یادداشت مؤلف ) : بارگاه زاهدان در هم نورد کارگاه صوفیان در هم شکن. سعدی. بفرمود در هم شکستند خرد مبد ...

دل کسی درهم شکستن ؛ وی را آزرده خاطر کردن : درهم شکسته ای دل خاقانی از جفا تاوان بده ز لعل دوگوهر شکسته ای. خاقانی.

درشکستن آستین ( پاچه و غیره ) ؛ ورمالیدن. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) . برزدن آستین.

درشکستن شب ؛ بیوقت شدن ، و شب از مواقع اعتدال خود گذشتن. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) . پاسی از آن گذشتن یا از نیمه گذشتن : سپهدار ترکان چو شب درشکست میان ...

با حق درشکستن ؛ درافتادن و عاصی شدن : نام و ناموس ملک را درشکست کوری آنکس که با حق درشکست. مولوی.

بهم درشکستن ؛ داخل هم گردیدن. در هم آمیختن. در هم ریختن : زآتش و آبی که بهم درشکست پیه در او گرده یاقوت بست. نظامی.

جناغ شکستن ؛ جناغ بستن. ( یادداشت مؤلف ) . رجوع به ماده بستن شود.

خار درراه ( ره ) کسی شکستن ؛ کارشکنی کردن برای او : مرا تا خار در ره می شکستی کمان در کار ده ده می شکستی. نظامی.

خار درراه ( ره ) کسی شکستن ؛ کارشکنی کردن برای او : مرا تا خار در ره می شکستی کمان در کار ده ده می شکستی. نظامی.

درشکستن ؛ شکستن. رجوع به در هم شکستن شود.

تیغ حجت در حلق کسی شکستن ؛ مغلوب کردن وی به دلیل و حجت : تیغ حجت به روز روشن در حلق امام تو شکستم. ناصرخسرو.

جناب شکستن ؛ جناغ کشیدن. ( یادداشت مؤلف ) . رجوع به ترکیب جناغ شکستن شود.

پل بر سر کسی ( بر کسی ) شکستن ؛ او را نومید و آزرده و مغلوب کردن. ( از یادداشت مؤلف ) : آسمان پل بر سر آن خاکیان خواهد شکست کآبروی اندر ره آن دلستان ...

تازیانه بر سر کسی شکستن ؛ سخت تنبیه کردن او را. سخت زدن او را با تازیانه : آنرا که تو تازیانه بر سر شکنی به زآنکه ببینی و عنان برشکنی. سعدی.

تخم لق در دهان کسی شکستن ؛ به نویدگونه ای کسی را به طمع خام انداختن. ( امثال و حکم دهخدا ) .

به هم درشکستن ؛ خرد کردن. در هم کوبیدن. در هم شکستن : بزد بر سر دیو چون پیل مست سر و مغز و پایش به هم درشکست. منوچهری. رگها ببردْشان ستخوانها بکندْ ...

پست شکستن ؛ سخت خرد و درهم شکسته شدن مردی : به چاه اندر افتاد و بشکست پست شد آن نیکدل مرد یزدان پرست. فردوسی.

پل بر سر کسی ( بر کسی ) شکستن ؛ او را نومید و آزرده و مغلوب کردن. ( از یادداشت مؤلف ) : آسمان پل بر سر آن خاکیان خواهد شکست کآبروی اندر ره آن دلستان ...

بر هم شکستن ؛درهم شکستن. بردریدن. خرد کردن. شکستن. گسستن. ( یادداشت مؤلف ) : غل و بند بر هم شکستم همه دوان آمدم پیش شاه رمه. فردوسی.

برشکستن ؛ خرد کردن. شکستن. ( یادداشت مؤلف ) : کنون پیریم کرد کوتاه دست همه مهره نیرویم برشکست. فردوسی. - || شکست دادن. منهزم ساختن. ( یادداشت مؤ ...

دل شکست ؛ دل شکسته. ( ناظم الاطباء ) .

اندرشکستن ؛ در بیت زیر از فردوسی ظاهراً به معنی ترتیب دادن ، اختصاص دادن ، منحصر و محدود کردن است : ز پهلو همه موبدان را بخواند سخنهای بایسته چندی بر ...

شکست قیمت ؛ کنایه از کم شدن بها از نرخ اول. ( آنندراج ) : ز ناپسندی مردم عزیز خویشتنم بود گرانی ما از شکست قیمت ما. ملاقاسم ( از آنندراج ) .

شکست کار ؛ کنایه از بی رونقی. ( آنندراج ) : زهی طغیان حسنت بر شکست کار من باعث ظهورت بر زوال عقل دعوی دار من باید. محتشم کاشی ( از آنندراج ) . شکست ...

شکست کار و بار ؛ بیرونقی و کسادی کار. ( از آنندراج ) .

- به دین شکست آوردن ؛ از رونق انداختن آن. از اعتبار و اهمیت آن کاستن : که هر کس که آرد بدین دین شکست دلش تاب گیرد شود بت پرست. فردوسی.

- شکست در دل و در پشت بودن ؛ رنجیده و آزرده دل بودن. مغلوب و ناتوان شدن : حساد ترا در دل و در پشت شکست است. سوزنی.

شکست آوردن ( اندرآوردن ) به کار کسی ؛ کار او را از رونق انداختن. وی را زبون وناتوان کردن : بدو گشته بدخواه او چیره دست به کارش درآورده گیتی شکست. فر ...

شکست آوردن ( اندرآوردن ) به کار کسی ؛ کار او را از رونق انداختن. وی را زبون وناتوان کردن : بدو گشته بدخواه او چیره دست به کارش درآورده گیتی شکست. فر ...

شکست آوردن در عهد ؛ شکستن پیمان. نقض عهد و پیمان. ( از یادداشت مؤلف ) : چو من دست بهرام گیرم بدست وزآن پس به عهد اندر آرم شکست. فردوسی. نیارد شکست ...

شکست آوردن ؛ خلل رساندن. مقابل بستن : به جبر خاطر ما کوش کاین کلاه نمد بسا شکست که با افسر شهی آورد. حافظ.

شکست ناپذیر ؛ غیرقابل شکست. که شکست نخورد. پیروز و غالب. ( یادداشت مؤلف ) .

شکست فاحش ؛ پراکندن و سخت مغلوب ساختن. ( ناظم الاطباء ) . هزیمت با افتضاخ و رسوایی.

شکست کشیدن ؛ شکست دیدن. شکست خوردن. شکسته شدن : بی مغز جز شکست ز دولت نمی کشد از سایه هما چه برد بهره استخوان. بیدل ( از آنندراج ) .

شکست یافتن ؛ شکست خوردن. مغلوب شدن. منهزم شدن. ( از یادداشت مؤلف ) .

شکست پذیر ؛ قابل شکست. که شکست و آسیب پذیرد. شکستنی. مغلوب شدنی. ( یادداشت مؤلف ) .

شکست جستن ؛ مغلوبیت خواستن : ششم گفت بر مردم زیردست مبادا که جوییم هرگز شکست. فردوسی.

شکست و بست ؛ رتق و فتق. حل و عقد. بحث و جدل و مناظره : او کسی است که در حکم بر او غلبه نمیتوان کرد و در شکست و بست با او گفتگو و برابری نمی توان نمود ...

شکست پیدا کردن ؛ترکیدن. ترک و شکاف برداشتن دیوار و بنا. ( یادداشت مؤلف ) .

شکست نامه ؛ چین و شکنج آن. ( آنندراج ) .