پیشنهاد‌های علی باقری (٣٧,٥٢٨)

چینه زدن ؛ دیوار زدن. باره زدن.

جسر زدن ؛ پل زدن. ساختن پل بر رود و مانند آن.

- نقش زدن بر چیزی ؛ نقاشی کردن روی آن چیز. صورت کشیدن. نقش بستن. - || کنایت از تجسم صورت محبوب نیز بیاید : نقشی به یاد خطّ تو بر آب می زدم. حافظ. ...

باره زدن ؛ بارو ساختن.

سکه قدر بر ماه زدن ؛ در این بیت نظامی کنایت از رفعت مقام سخن و سخنوری آمده : چو ختم سخن قرعه بر شاه زد سخن سکه قدر بر ماه زد. نظامی.

طرح زدن ؛ طرح ریختن. نقشه ریزی.

سکه غم زدن ؛ در این بیت کنایه ازغم داشتن و سلطنت غم بر دل آمده : جرعه نوشان بلا را شادمانی در غم است شادمان آن دل که در وی سکه غم میزنند. جلال عضد.

زدن شکل ( صورت ) بر چیزی ؛ نقاشی کردن روی آن. ثابت کردن. فرو نشاندن صورت بر آن. شکل بر زدن : بدان تا ز شاهان اقلیم گیر زند صورت هر کسی بر حریر. نظام ...

سکه طلا و نقره زدن ؛ مسکوک کردن طلا و نقره. ( ناظم الاطباء ) .

زدن آهنگی از آهنگهای موسیقی یا یکی از مقامها و دستگاهها ؛ نواختن آن آهنگ. برآوردن آن با اصول از یکی از آلات موسیقی مانند: پنجگاه زدن ، سه گاه زدن ، م ...

زدن انواع مسکوک ؛ درم زدن ، درهم زدن ، دینار زدن ، زر زدن ، سکه زدن : بزندگانی من اندر ملک طمع همی کنی و به بهرام کس فرستی تا درم بنقش تو میزند. ( تر ...

زدن آلات موسیقی ؛ ضرب با زخمه یا چوب ، چنانکه تار و سه تار و طبل و دهل و نقاره را. آواز بر آوردن با اصول ازآلتی از آلات موسیقی. نواختن ذوات الاوتار. ...

نان به غذائی زدن ؛ فرو بردن نان در آن. نان بماست و آبگوشت و جز آن فرو بردن. رجوع به انگشت زدن شود.

نشا زدن ؛ ( در تداول عامه ) غرس نشا. نشاندن گیاه تازه از تخم برآمده در زمین بر اصول کشاورزی تا بارور گردد.

سر نیزه زدن ؛ فرو کردن نیزه درچیزی. نیزه زدن.

انگشت در طعامی روان زدن ؛ خوردن از آن با سر انگشت برای امتحان. ( یادداشت دهخدا ) .

دندانه کلید در قفل زدن ؛ فرو بردن آن.

آمپول زدن ؛ تزریق آمپول. واردکردن سوزن در بدن. سوزن زدن.

شمع زدن ؛ شمع نهادن زیر بنا و طاق تا منهدم نگردد

قدم زدن به جایی ؛ پا نهادن در آنجا. وارد گشتن بدانجا : گر بکاشانه رندان قدمی خواهی زد نقل شعر شکرین و می بیغش دارم. حافظ.

نقطه زدن ؛ نقطه نهادن.

سریر زدن ؛ تخت زدن.

دست در دامن کسی زدن ، دست بر دامن زدن کسی را ؛ از او یاری خواستن. رجوع به ترکیبات دست زدن شود.

دست ( چنگ ) به کسی و چیزی ( در کسی و چیزی ) زدن ؛ ( مجازاً ) تمسک کردن. استمداد جستن. یاری خواستن. پناه آوردن. چنگ در چیزی یا کسی زدن. بدو روی آوردن. ...

دست در حریم ( ستر ) کسی زدن ؛ کنایت از تجاوز بحریم او و متعرض شدن او.

چنگ ( دست ) در کسی زدن ؛ او را گرفتن. مؤاخذه کردن. گرفتن کسی را بچنگ. یقه ٔاو را چسبیدن.

دست زدن ( دست برزدن ) در کاری ( به کاری ) ؛ کنایه از آغاز کردن بدان کار. شروع درکاری یا بکاری و انجام دادن آن است و نیز کنایت از حداقل لمس است و یا ت ...

چنگ ( دست ) زدن به چیزی ( اندر چیزی ، در چیزی ) ؛ آن را با دست گرفتن. دست بدان بردن.

نان به تنور زدن ؛ نان بدیوار تنور چسباندن پختن را. نان بتنور بستن.

گره زدن ( گره برزدن ) بر ابرو ؛ چین بر جبین افکندن. و معمولاً کنایه از اظهار اندوه و یا ترشرویی است. شکنج بر ابرو زدن.

طراز زدن ؛ طراز بستن.

طره زدن ؛ طره بر سر نهادن و استوار کردن. ( از آنندراج ) .

شانه بر سر زدن ؛ شانه بر سر بستن و سر را بدان آراستن.

شکنج بر ابرو زدن ؛ گره بر ابرو بستن. و این هر دو ترکیب کنایه از ابراز اندوه و یا خشم کردن آید. رجوع به گره زدن بر ابرو در همین ترکیبات شود.

دامن بر کمر زدن ؛ بستن دامن بر کمر، و بمجاز، آماده کاری شدن. رجوع به همین ترکیب در ذیل �دامن � شود.

درفش ( تاج ) بر سر زدن ؛ سر رابدان آراستن و آنرا چنان بر سر نهادن که استوار قرار گیرد.

پرده زدن ؛ پرده بستن. پرده آویختن.

پرند بر میان زدن ؛ کمربندی از حریر بستن.

تاج زدن ؛ تاج بر سر گذاردن. ( غیاث اللغات ) ( از آنندراج ) ( فرهنگ نظام ) .

لب زدن بچیزی ؛ لب رسانیدن بدان ، و کنایت از چشیدن و یا حداقل مقدار خوردن آید. رجوع به لب شود.

لب زدن بچیزی ؛ لب رسانیدن بدان ، و کنایت از چشیدن و یا حداقل مقدار خوردن آید. رجوع به لب شود.

بر می زدن ؛ خود را به می رسانیدن. ( از بهار عجم ) ( از آنندراج ) .

خود را بر چیزی ( بچیزی ) زدن ؛ با شتاب خود را بدان رسانیدن و بفراوانی از آن چیز خوردن و برداشتن.

خود را بر چیزی ( بچیزی ) زدن ؛ با شتاب خود را بدان رسانیدن و بفراوانی از آن چیز خوردن و برداشتن.

زدن بر چیزی ؛ فرود آوردن ضربه یا تیری بر آن : نه گرزی به ترگی فرود آمده ست نه تیری به برگستوانی زده ست. فردوسی. تیری بیامد و بر نگینه انگشتری زد و ...

لشکرجای زدن ؛ لشکرگاه برپا کردن.

لشکرگاه زدن ؛ لشکر گاه ترتیب دادن.

سراپرده زدن ؛ برپا کردن سراپرده.

سرادق زدن ؛ سراپرده برپا کردن.

طویله زدن ؛ طویله برپا کردن.